Voor elkaar

Geplaatst op 14 augustus 2023 door Marianne Janssen

Troost- en bij-je-zijn-verhaaltjes

Mooie blije kakkerlak, prachtig kwakende kikker.

Soms heeft een mens van die dagen dat hij door een vreemde weemoed bevangen is. Weemoed, teleurstelling ook. Omdat die ene wens nooit vervuld is, dat ene lied nooit gehoord. Stille wanhoop, stil verdriet, waarover mensen zwijgen. Tot het op tafel wordt gelegd, uitgesproken tegen een vriend, tegen een vreemde misschien zelfs. En als die het verhaal heeft gehoord komt daar soms plotseling een oplossing boven water. En daarna is het verdriet gestild, worden de tranen gedroogd. Dan gaat het leven weer beter verder.

Dat is de kern van de kleine verhalen uit het mooie boekje Voor elkaar, weer een van die mooie, pure boekjes van meester-schrijver Toon Tellegen.

In dit deeltje staan verhalen over dieren – voor Tellegen zijn alle mensen dieren en omgekeerd – die elkaar proberen te troosten als een van hen verdrietig is of als er iets misgaat. Daarmee is het een boeketje bloemen, een boeketje verhalen, voor wie even wat hoop kan gebruiken of een ander goed wil doen. Een boekje als een arm om een schouder, als een brandend waxinelichtje om iemands pad bij te lichten op een donkere dag, een liedje voor iemand die wanhopig in de stilte zit. Toon Tellegen verzamelde dit keer de zorgzaamste en liefste dierenverhalen voor wie goed wil doen. Nodig of onnodig goed, maar zelfs onnodig goed maakt een mens blij.

Neem bijvoorbeeld de kakkerlak. Hij komt het nijlpaard tegen en vertelt hem dat hij op weg is naar de neushoorn, die hem op de thee genodigd heeft omdat hij hem wil troosten. ‘Ben je verdrietig dan’, vraagt het nijlpaard. ‘Nee hoor’, zegt de kakkerlak, ‘maar de neushoorn dénkt dat ik verdrietig ben omdat ik lelijk ben en omdat iedereen mij ontloopt. En dat vindt hij zo vervelend voor mij dat hij mij wil troosten.’ De neushoorn belooft hem dat hij hem zal vertellen dat hij helemaal niet lelijk is, maar juist móói! En dan wordt hij vanzelf weer blij. ‘Mooi zijn,’ zei de kakkerlak zachtjes, ‘geloven dat je ontzettend mooi bent… wat een eigenaardig gevoel moet dat zijn…’

Wat een ongelooflijk aandoenlijk, ontroerend verhaal, voer voor mensen en psychologen.

Auteur

Toon Tellegen (1941) is arts, schrijver en dichter. Zijn dierenverhalen zijn spiegelverhalen, lees ze en herken uzelf. Naast de veelheid aan dierenverhalen schreef Tellegen ook een heel mooi boek met herinneringen aan zijn oudste broer De seringenboom en over zijngrootvader De trein naar Pavlovsk en Oostvoorne.

Tellegen ontving voor zijn hele oeuvre de Theo Thijssenprijs, de Hendrik de Vriesprijs en de Constantijn Huygensprijs. Van zijn spiegelverhalen over Tellegen, de egel ben ik werden in korte tijd meer dan 35.000 exemplaren verkocht.

Toon Tellegen schrijft ontroerend, mooi en poëtisch. Hij is ook arts, de kans is groot dat dit beroep hem schoolde in het meelevend en empathisch luisteraar-zijn wat zozeer uit zijn dierenverhalen naar voren komt. Hij is er voor zijn lezers, zijn dieren zijn er voor elkaar.

Ook dit boekje zal weer veel lezers blij kunnen maken.

Toon Tellegen – Voor elkaar. ISBN 9-789-021-483-177, 95 pagina’s, €11,99. Amsterdam: Querido 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Dieren, Diversen | Reacties uitgeschakeld

Mick Jagger. De biografie

Geplaatst op 12 augustus 2023 door Jeroen Griekspoor

De eeuwige puber laat zich niet makkelijk kennen

Het levensverhaal van de ontembare rocklegende.

Een biografie schrijven over Mick Jagger was voor Philip Norman geen eenvoudige opgave. Hij vroeg Jagger twee keer om mee te werken, maar er kwam geen antwoord. En die keren dat Norman Jagger eerder wél sprak, had de popster vaak last van selectief geheugenverlies. Het typeert de inmiddels 80-jarige die zich altijd al moeilijk heeft laten kennen en waarover Norman zegt dat zijn hele leven draait om illusies.

Auteur

De Brit Philip Norman (1943) verwierf wereldfaam met zijn boek Shout! over de Beatles. Ook schreef hij biografieën van Elton John, Paul McCartney, John Lennon en Eric Clapton. De Rolling Stones volgt hij al decennialang. Telkens weer wordt Norman geprezen om zijn uitmuntende research en zijn meesterlijke pen.

Na de toon te hebben gezet neemt Norman ons eerst mee naar het gezin waar Michael Philip Jagger opgroeit. Het is een typisch middenklasse gezin, waar vader Joe de kost verdient als gymleraar en de assertieve moeder Eva wat meer gesteld is op haar andere zoon Chris. Vader doet met de jongens iedere dag gymnastiekoefeningen, wat tot gevolg heeft dat zijn later beroemde zoon tot op de dag van vandaag zijn sportieve inborst met een ongeëvenaarde energie en uithoudingsvermogen tentoonspreidt.

Wat de jonge Mike (zoals hij dan nog wordt genoemd) ook laat zien, is dat hij over een goed stel hersens beschikt. Hij volgt de middelbare school op een niveau dat vergelijkbaar is met het gymnasium. Dat betekent echter niet dat hij overal zijn best voor doet, want bètavakken als natuur- en wiskunde boeien hem niet. Liever is hij bezig met het organiseren van basketbaltoernooien en het redigeren van een muziekblad. Mike slaagt dan ook voor slechts een deel van de vakken, in ieder geval wel genoeg om aan de universiteit economie te gaan studeren.

Het op afstand houden van de buitenwereld zit er al jong in. Een oude schoolvriend typeert Mike als ‘de jongen van rubber’, die destijds naar alle kanten meebewoog om uit de problemen te blijven. Hij doet dat later ook als hem bijvoorbeeld wordt gevraagd een duidelijk standpunt in te nemen over de tegencultuur van de hippies, of wordt gepolst voor een verkiesbare plaats in de politiek. Degenen die aan hem trekken worden dan door Jagger het bos ingestuurd met halve antwoorden of vage beloftes. Al is het maar omdat het verkondigen van een uitgesproken mening tot ophef kan leiden, wat slecht is voor de business.

Over ophef gesproken: die is er genoeg. Als de Rolling Stones voor het eerst op televisie verschijnen met hun lange, onverzorgde haar, spreken de volwassen kijkers er schande van. En ook de politie-inval in februari 1967 op het landgoed Redlands van vriend en medebandlid Keith Richards wordt breed uitgemeten in de pers. Daarover gaan lange tijd allerlei geruchten, zoals dat Jagger aan een Marsreep zou hebben gelikt die in de vagina van zijn toenmalige vriendin Marianne Faithful was geduwd.

Is Jagger negatief in de publiciteit of gebeuren er andere schokkende zaken, zoals de dood van medebandlid Brian Jones, dan brengt dat hem niet van de wijs. Op zulke momenten toont hij zich een stabiele persoonlijkheid, die bovendien vastbesloten is te slagen ongeacht de obstakels die op zijn pad komen. Hij gaat zijn eigen weg, wat anderen er ook van denken en beseft goed dat het ‘cool’ zijn een rol is die hij speelt omdat het nu eenmaal goed verkoopt en hij zo zijn allergrootste liefde kan blijven bedrijven, het spelen van de blues.

Wie tussen de regels doorleest komt in dit goed opgezette en gedetailleerde boek nog veel meer te weten over Mick Jagger, de eeuwige puber die als vanzelf de ongekroonde leider van The Rolling Stones werd. Dat het daarbij voor het grootste deel gaat over de jaren zestig en we pas in hoofdstuk veertien (van de eenentwintig) aanbelanden in de jaren zeventig maakt niet uit omdat de meest interessante gebeurtenissen zich in de sixties afspelen en het daarna vooral een herhaling van zetten is: veel seks (heel veel), regelmatig wat drugs en altijd weer de blues als grondtoon.

Al met al een met veel foto’s geïllustreerde heruitgave die je met veel interesse en plezier kunt lezen, vooral als je nog niet zo bekend bent met de ins en outs van popmuziek in het algemeen of met Mick Jagger en The Stones in het bijzonder. Een gedegen publicatie waarmee Norman erin slaagt een groot deel van de sluier rondom de persoon Mick Jagger op te lichten. Bovendien geschreven in een stijl die makkelijk wegleest. Al met al een topper binnen zijn genre, een biografie van een popicoon die zijn geld dubbel en dwars waard is.

Philip Norman – Mick Jagger. De biografie. Vertaald uit het Engels (Mick Jagger) door Henny Corver, Pon Ruiter en Frits van der Waa. ISBN: 978-90-213-4124-8, 688 pagina’s, € 29,99). Amsterdam: Alfabet Uitgevers 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Biografie, Muziek | Reacties uitgeschakeld

De Miss Marple verzameling

Geplaatst op 10 augustus 2023 door Marianne Janssen

Twaalf nieuw Mysteries

De bloemen van de misdaad.

De naam Agatha Mary Clarissa Miller zal weinigen iets zeggen. Maar bij het horen van haar schrijversnaam vullen de meeste mensen moeiteloos in: ‘Hercule Poiror met zijn gepommadeerde snor en zijn grijze celletjes’ en ‘Miss (Jane) Marple, de oude dame met haar liefde voor tuinieren én haar vermogen de moeilijkste misdaden op te lossen’. De twee zijn bekend uit boeken en films. Ook na Christie’s dood zijn zij blijven leven. De uitgever van haar boeken heeft, als eerbetoon én ongetwijfeld met zakelijk inzicht, twaalf bekende Engelse en Amerikaanse detectiveschrijfsters – alleen vrouwen natuurlijk – benaderd en hen gevraagd een nieuw Miss Marple-verhaal te schrijven. Ze namen de opdracht verguld aan. Miss Jane Marple kwam voor het eerst naar voren in een verhaal uit 1927, A.C. creëerde haar om ‘oude vrijsters een stem te geven’. In totaal schreef ze 12 MM-boeken, het laatste verscheen postuum in 1976, het jaar waarin haar schepper overleed.

De benaderde moderne auteurs hadden een duidelijk omschreven opdracht die overeenkwam met de gedachte van Christie. Ze moesten laten zien dat er ‘onder de keurige haarnetjes van ongetrouwde dames op leeftijd – die in de maatschappij vaak zo onderschat, genegeerd en betutteld werden – vaak stoere dorpse dames schuilgingen met een pienter brein waar zelfs de knapste koppen van Scotland Yard wat van konden leren’. Bovendien, zo luidde de opdracht, moest in de nieuwe verhalen altijd een bloem in beeld komen, dit omdat de excentrieke slimme dorpse Miss Jane een grote liefde koesterde voor tuinieren.

De schrijfsters schreven vol verve hun eerbetoon, en brachten op overtuigende wijze de beroemdste en oudste vrouwelijke detective opnieuw tot leven. Smullen voor de liefhebbers.

Auteurs

Agatha Christie leefde van 1890 tot 1976. Van haar boeken zijn er wereldwijd ruim drie miljard verkocht; ze werden in honderdacht talen vertaald. Een oplage die bijna zo hoog is als die van de Bijbel en van Shakespeare.

We noemen op alfabetische volgorde de namen van de twaalf auteurs. Ze hebben allemaal ruimschoots hun sporen verdiend en prijkten op bestsellerlijsten. Naomi Aldermans, Leigh Bardugo, Alyssa Cole, Lucy Foley, Elly Griffits, Natalie Hayne, Jean Kwok, Val McDermid, Karen M. McManus, Dreda Say Mitchell, Kate Mosse en Ruth Ware. Vertaalster Annemarie de Vries heeft prachtig de sfeer van Agatha Christie behouden en niet gemoderniseerd in haar taalgebruik.

Het ene verhaal spreekt meer aan dan het andere, zo werkt dat in een bundel. Dat is een kwestie van smaak. We pikken er één verhaal uit: ‘De Jadekeizerin’ door Jean Kwok. Waarom Kwok? Puur uit chauvinisme. Het werk van bestsellerauteur Kwok is in twintig landen verschenen. Ze emigreerde op vijfjarige leeftijd van Hongkong naar Brooklyn en werkte als kind op kledingfabrieken. Een hard bestaan. Maar haar intelligentie viel op en ze kon doorstuderen, ze studeerde af aan de Harvard en Columbia University. De liefde bracht haar naar Nederland en – dáár is het chauvinisme – momenteel woont ze in Voorschoten.

Jean Kwok plaatste Miss Marple in het opvallende decor van een cruiseschip, walsend met de Chinese Mr. Pang, die haar vertelt over zijn overleden vrouw die zo gek was op pioenrozen. De bloem komt in beeld als kort daarna Mr. Pang dood wordt aangetroffen. En dan spelen vervolgens oosterse symbolen een grote rol en Miss Marple ontrafelt het raadsel.

Jean Kwok was trots dat zij voor deze opdracht verkozen werd, vertelt ze in een interview in de Voorschotense krant. Een dorpskrant? Tuttut, niet zo denigrerend, Voorschoten heeft vast veel gemeen met Marples geliefde St Mary Mead.

Een heerlijk boek voor liefhebbers van Christie’s intelligente bejaarde dame, die op deze manier voor de lezer uit de dood herrijst.

Agatha Christie c.s.- De Miss Marple verzameling. Twaalf nieuwe mysteries. Vertaald uit het Engels (Marple, Twelve New Stories) door Annemarie de Vries. ISBN978-90-443-6701-0, 335 pagina’s, €23,99. Amsterdam: The House of Books 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller, Korte verhalen | Reacties uitgeschakeld

De wind kent mijn naam

Geplaatst op 9 augustus 2023 door Piet Windhorst

Waarom vluchten?

Laat het onze kinderen goed gaan.

Het nieuwe boek van Isabel Allende heeft een bijzondere opzet. De drie verhalen spelen zich af tussen 1938 tijdens de Kristalnacht in Wenen en de Verenigde Staten van 2020 met president Trump aan de macht.

Het gemeenschappelijke thema is het wegvluchten uit geweldsituaties. Telkens is een kind de hoofdpersoon. De ouders doen alles om het in veiligheid te brengen en voor een goede toekomst te zorgen. Naast alle narigheid zijn de verhalen ook hoopgevend, want rondom de vluchtelingen zijn er steeds goedwillende mensen die hen op weg helpen.

Auteur

Isabel Allende (1942) is een zeer succesvolle Chileense schrijfster. President Salavador Allende was haar oom. In 1973 kwam hij bij een staatsgreep om het leven. Isabel vluchtte naar Venezuelea. Ze woont nu in Californië. In 1993 verscheen haar eerste roman La casa de los espiritus (Het huis met de geesten).Dat werd groot succes en is verfilmd. De wind kent mijn naam is haar 26ste boek.

De roman begint met het verhaal van Samuel Adler. In de nacht van 9 op 10 november 1938 werd in Wenen op grote schaal jacht gemaakt op joden. Er vonden plunderingen, brandstichting en mishandelingen plaats. De toekomst voor de joden was heel ongewis. Rachel, de moeder van Samuel, wilde hoe dan ook dat haar zoon niets zou overkomen. Toen Engeland tienduizend joodse kinderen zou opvangen wilde Rachel daar gebruik van maken. Er was een transport georganiseerd. Ze bracht Samuel naar de trein en beloofde later ook naar Engeland te komen. Hij vertrok met zijn viool en bereikte in drie dagen Londen. Bijzonder aangrijpend.

Het tweede verhaal speelt zich af tussen 1981 en 2000 en overtreft het vorige nog in wreedheid. Het speelt zich af in het plaatsje El Mozote in El Salvador. Gesteund door de Amerikanen werd strijd gevoerd tegen guerrillastrijders. Hoewel El Mozote een vredig boerendorp was zonder rebellen arriveerden op 10 december 1981 soldaten die iedereen executeerden. Ze verkrachtten de meisjes en executeerden iedereen, sommigen met de kogel, anderen met een mes of een machete en een paar werden levend verbrand. Edgar Cordero was met zijn dochter Letitia enkele dagen in de hoofdstad. Toen hij terugkeerde trof hij slechts lijken en verbrande huizen aan. Samen vertrokken ze daarna naar de VS. Het spannendst was de nachtelijke oversteek van de Rio Grande, waarbij Leticia met een touw was vastgebonden aan haar vader.

Het derde en omvangrijkste verhaal gaat over Anita en speelt in 2019. Samen met haar moeder is Anita gevlucht naar de USA. Hoewel hij niet wordt genoemd is het duidelijk dat Trump een rol speelt. Het centrale probleem bestaat uit de vluchtelingen vanuit Mexico. De kinderen werden gescheiden van hun ouders. De moeder van Anita werd teruggestuurd en het meisje bleef alleen achter in een opvangkamp. Ze werd opgevangen door Selena Duran die een advocaat inschakelde om via het gerecht moeder en kind weer te verenigen. Wel wat toevallig en willekeurig dat alleen Anita deze voorkeursbehandeling krijgt. Het verhaal krijgt ook een romantisch tintje als Selena en advocaat Frank verliefd worden.

De volgende hoofdstukken zijn steeds gewijd aan één van de hoofdpersonen. Het langst gaat het over Samuel Adler die uiteindelijk in de VS komt en daar een succesvol musicus wordt. Bij hem komen de drie verhalen samen. Knap gedaan, maar was het wel een goed idee om drie verhalen naast elkaar te combineren? Ze zijn alle drie aangrijpend en ontroerend, maar het vraagt veel van de lezer.

Deze aangrijpende roman geeft een goed inzicht geeft in het lot van de vluchtelingen. Het boek berust op historische feiten en confronteert ons weer eens met de werkelijkheid. Wat betekent het om vluchteling te zijn? Waarom zijn ze gevlucht en hoe worden ze behandeld?

Isabel Allende – De wind kent mijn naam. Uit het Spaans vertaald (El viento conoce mi nombre) door Marjan Meijer. ISBN 978-90-284-5310-4, 284 pagina’s, € 24,90. Amsterdam: Wereldbibliotheek 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Fictie, Vluchtelingen | Reacties uitgeschakeld

Moederweelde

Geplaatst op 7 augustus 2023 door Marianne Janssen

Rijksmuseum onder vuur

Tweeling behoedt kunstwereld voor een ramp.

De bedrijfsrechercheurs Lisa en Kat Kauffmann zijn tweelingzussen, maar ze verschillen als dag en nacht. Lisa heeft een politieopleiding, houdt zich strak aan de regels en heeft een warme relatie met dokter Eric, over wiens drie kinderen ze gaarne mee-moedert. Liefst zou ze een eigen kind krijgen, maar Eric voelt er weinig voor om het kwartet vol te maken. De super-actieve Kat is van huis uit journalist, improviseert er graag op los, was ooit verslaafd maar nu niet meer en is op zoek naar haar seksuele identiteit: is ze he of ho, bi of a? Maar juist die verschillen én het feit dat ze elkaar van haver tot gort kennen, maken hen tot een geslaagd bedrijfsrecherche-duo dat al een paar grote zaken heeft opgelost. Als ze benaderd worden door de directeur van het Rijksmuseum krijgen ze met een wel heel geslepen en gruwelijke misdadiger te maken.

De nieuwe directeur van het Rijksmuseum, Amanda Nelom, heeft een dreigbrief ontvangen. Daarin staat dat binnen tien dagen een schilderij uit de kostbare collectie volledig vernietigd zal worden als ze niet met een gigantisch bedrag aan cryptomunten komt. Extra beveiliging heeft geen zin: de vernietigende materie is al op het schilderij aangebracht en zal over tien dagen zijn gruwelijk werk gaan doen. En dat is het enige niet: is het ene schilderij vernietigd, dan springt het onzichtbare spul over op een volgend doek en vreet zich verder een weg. En vandaaruit weer verder…. Op die manier kunnen alle beroemde doeken uit het Rijksmuseum worden aangetast en vernietigd. Een ramp voor een van de fraaiste en beroemdste kunstcollecties ter wereld. Nelom wil geen ruchtbaarheid aan de zaak geven. Daarom roept ze de hulp van bureau Kauffmann & Kauffmann in. Al gauw ontdekt de tweeling dat het hele computersysteem van het museum tijdens een storing gehackt is. Van daaruit moeten ze zoeken.

Auteur

Hetty Kleinloog (1958) is toneel- en scenarioschrijver, librettist, romanschrijver, dramadocent, toneelregisseur en docent creatief schrijven. Ze schrijft voor series als ONM, SpangaS, De Spa en De Kameleon. Na de novelle Een goede kerst debuteerde ze in 2018 als romanschrijver met Volle bloei, het eerste deel van de Volle-trilogie. In 2019 verscheen Volle kracht. Deel drie volgt nog.

Intussen heeft ze zich gestort op de belevenissen van het recherche-zussen-duo Kaufman & Kauffman. In mei 2021 kwam De zusjes uit, in dat najaar Nachtwerk dat in Artis speelde en onlangs dit boek dat het Rijksmuseum als decor heeft. Kleinloogs tweeling is juichend ontvangen. De zusjes won de Thrillzone Award Beste Nederlandstalig Thrillerdebuut, plus de benoeming tot een van de drie beste vrouwenthrillers van 2021. Nachtwerk was de VN-Publieksfavoriet 2022.

Het feit dat Het Rijksmuseum onderzoeksterrein is geeft het boek een bijzondere extra sfeer. De lezer loopt door het restauratieatelier en de Eregalerij, krijgt Rembrandts Paulus beschreven. Daarnaast blijkt een van de zussen een ware Van Gogh bewonderaar te zijn, dus ook bezoeken aan het Van Gogh Museum staan op het programma. Lisa’s kinderwens wordt verbeeld in Moederweelde – even opzoeken tijden het lezen, een schoonheid van Jozef Israëls – en ook dat schilderij speelt een rol.

Een misdaadroman vol bijzondere karakters, scherpe discussies, fraaie sfeerbeschrijvingen en een onverwacht plot met een mooie ontknoping. En niet te vergeten: Kunst. Wat heerlijk, kunst in een thriller!

Wat wil je nog meer? Nóg zo’n verrukkelijk boek! Ik heb de zussen in mijn hart gesloten. Breid de trilogie maar uit!

Hetty Kleinloog – Moederweelde. Kauffmann en Kauffmann deel 3. ISBN 9-789-460-686-115, 216 pagina’s, € 17,50, Baarn: Uitgeverij Marmer 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

Leeuwenhoning

Geplaatst op 5 augustus 2023 door Piet Windhorst

De mythe van Simson

De menselijke kant van de grote strijder.

‘Simson de held’, zo leert ieder Joods kind Simson te noemen. Zo is hij ook geschetst in honderden kunstwerken, toneelstukken en films: een mythische held en een woeste krijgsman. Grossman wil aantonen dat het in de Bijbel over een heel andere Simson gaat. Voor Grossman is het een verhaal van een man wiens leven een continue strijd was om zich te schikken naar het machtige levenslot dat hem is opgelegd. Grossman begint zijn roman met de volledige bijbelvertelling, zoals die te vinden is in de Bijbelboeken Rechters (Richteren) 13 t/m 16. De vertaler gebruikte daarvoor de vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap, 2004.

Auteur

David Grossman werd in 1954 in Jeruzalem geboren. Hij is een Israëlisch (Hebreeuws) schrijver van kinderboeken, romans en essays. Aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem studeerde hij filosofie en theaterwetenschappen. In 1983 verscheen zijn eerste roman De glimlach van het lam. Met Zie: liefde kwam zijn internationale doorbraak. Andere romans: Een vrouw op de vlucht voor een bericht, Uit de tijd vallen en Het leven speelt met mij. Grossman staat bekend als vredesactivist. Zijn werk werd bekroond met de Erasmusprijs 2022.

Grossman is voortdurend bezig met het ontmythologiseren van dit mooie en spannende Bijbelverhaal. Hij kijkt ook goed naar de vertaling uit het Hebreeuws. Zo kijkt hij naar de tekst bij de komst van de engel. Op een dag verscheen bij haar een engel van de Heer. Grossman wijst op een tweede betekenis van verscheen. Het kan ook betekenen komen tot. Elders in het Oude Testament wordt daar geslachtsgemeenschap mee bedoeld. Simson zou dan de zoon zijn van de engel of van een Filistijnse man. Een mijns inziens wat vergezochte gedachte.

Grossman twijfelt sterk of Simson wel echt als richter heeft gefunctioneerd. Weliswaar doodde hij vele Filistijnen, maar nergens vernemen we dat hij een leger formeert en als aanvoerder daarvan zijn volk gaat bevrijden van de Filistijnse vijand. Simson houdt zich meer bezig met de ‘liefde’. In de Bijbel staat dat de Heer erop aanstuurde dat Simson een verhouding begon met het meisje uit Timna. De Heer zocht een aanleiding om de strijd aan te gaan met de Filistijnen. Grossman ziet het anders. Simson is een man van vlees en bloed die behoefte heeft aan liefde. Simson heeft er geen benul van dat hij slechts een politiek en militair instrument is in de hand van God.

Grossman heeft veel fantasie en komt soms tot wonderlijke aannames. Als Simson met zijn ouders naar zijn geliefde Timna gaat komt onderweg een leeuw brullend op hem af. Met zijn blote handen verscheurde hij de leeuw. Waar waren zijn ouders? De Bijbel zegt er niets over, maar Grossman weet het: Simsons stappen zijn groot, zijn benen lang en de kracht die hem naar Timna trekt enorm. Gewone stervelingen kunnen hem moeilijk bijhouden. Zijn ouders moeten van tijd tot tijd waarschijnlijk even stoppen om op adem te komen.

Een nog verdergaande fantasie heeft Grossman als het gaat over Delila. De afbeelding op de voorkant laat een liefelijk tafereel zien. Simson laat zijn hoofd rusten in de schoot van een lieve vrouw. Op een tedere manier knipt ze zijn haar af. Het verhaal vertelt dat Simson zich eerst laat vastbinden. Als zij roept De Filistijnen komen je halen, dan weet Simson zich ieder keer los te rukken. Weer een wilde fantasie van Grossman. Volgens hem zijn ze bezig met een erotisch spelletje. Simson vindt het kennelijk lekker om vastgebonden te worden met verse, soepele pezen.

Tenslotte nog een vergezochte seksueel getinte fantasie. Als Simson zich met kaalgeschoren hoofd en zijn ogen uitgestoken in de gevangenis bevindt moet hij arbeid verrichten. Hij moet graan malen. Met een tredmolen loopt hij dag in dag uit zijn rondjes. Nee zegt Grossman. Het woord malen heeft ook een seksuele betekenis. Vrouwen werden naar het gevang gebracht om zich door Simson te laten bezwangeren. Dit is ook een vernederende manier om Simson te kwellen. Hij functioneert hier als dekstier. In geen enkele Bijbelvertaling is deze interpretatie van malen echter terug te vinden.

De schrijver wilde aantonen dat het beeld van Simson als held niet overeenkomt met de Bijbelse Simson. Hij wil vooral de mens laten zien. De Bijbel zegt daar weinig over. Volgens Grossman gaat het in verhalen zoals dat van Simson alleen om handelingen. Gevoelens worden nooit beschreven. Grossman zag het als zijn taak de gevoelens van de personen toe te voegen aan het verhaal. Daarvoor gebruikte hij zijn inbeeldingsvermogen en vooral zijn fantasie. Verrijken deze verregaande fantasieën nu echt de interpretatie van het Simsonverhaal?

Het boek bevat zeker ook veel nuttige informatie. Hij maakt duidelijk wat het verhaal betekent voor de inwoners van Israël. Legereenheden en sportscholen dragen vaak de naam van Simson. De schrijver vergelijkt het krachtige optreden van Simson met de militaire macht van Israël.

Persoonlijk vind ik deze roman een teleurstellend boek vanwege de te absurde fantasieën.

David Grossman –Leeuwenhoning. Vertaald uit het Hebreeuws (Dtaasj Arajot) door Shulamith Bamberger. ISBN 978-94-6452-093-4, 138 pagina’s, €22,99. Amsterdam: Uitgeverij Cossee 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Mythologie | Reacties uitgeschakeld

Oh the world Ah the world

Geplaatst op 2 augustus 2023 door Marianne Janssen

De plicht van een schrijver gedaan

‘Een brief ontsnapt zomaar aan mijn hand’

Wanneer op 7 juni 2022 de ZKV-schrijver A. L. Snijders onverwacht overlijdt laat hij een opmerkelijk oeuvre na en een grote schare bewonderaars die zijn werk zal gaan missen. In de nieuwste en laatste bundel Oh the world Ah the world verzamelde zijn uitgever 54 nog ongebundelde Zeer Korte Verhalen (ZKV’s), plus de facsimile-versies van een aantal brieven en handschriften, op Snijders’ karakteristieke manier geschreven in zwart en rood, met een gekalligrafeerd motto en vaak voorzien van kleine tekeningen.

Snijders schreef graag brieven, getuige zijn woorden: ‘(…) brieven schrijven is veel leuker & gemakkelijker dan het fabriceren van stukjes. Ik ben altijd bevangen als ik een stukje moet schrijven, terwijl een brief zomaar aan mijn hand ontsnapt. Stukjes lijden aan zelfcensuur, brieven – winden laten aan de keukentafel’.

De ZKV’s uit deze bundel werden geschreven tussen 1 januari en 7 juni 2022, zelfs op de dag voor zijn dood schreef Snijders nog. Dat was een vrij korte ZKV, een ZZKV zou je kunnen zeggen. Hij vertelt erin van een bezoek aan een boekhandel. Een oude man had hem verteld dat hij, de schrijver dus, niet bestond. Een opmerkelijk gezegde wanneer je tegenover iemand staat, daarom had Snijders hem gevraagd wie hij dan wél was. ‘Dat kon hij mij niet vertellen, dat was zijn zaak niet’. En dan volgt – nota bene in zijn laatste ZKV – een verklaring die een zeer terecht monument voor de schrijver opricht: ‘Ik vertelde hem dat er in de Middellandse Zee (de zee van Homerus) een rotspunt naar mij vernoemd is, Cape Snijders’.

Een monument bij leven, dat overkomt slechts heel weinigen. Snijders had het verdiend. Want of hij nu lange of korte zinnen schreef, hij had ze voor, tijdens en na het schrijven eindeloos gepolijst, tot het edelstenen werden in taal.

Auteur

A.L. Snijders (1937 – 2022) is het pseudoniem van Peter Müller. Hij debuteerde in 2006 met een bundel ZKV’s. Het ZKV was zijn uitvinding en zijn handelsmerk. Wie hem columnist noemde zat verkeerd, de ook genoemde titel dadaïst paste hem evenmin. Hij hield het kort en krachtig bij de drie stoere letters. In 2010 ontving Snijders voor zijn gehele oeuvre de Constantijn Huygensprijs. Snijders schreef voor een waslijst aan uitgevers en omroepen tot de huis-aan-huiskrant De Berkelbode aan toe.

Zijn brieven zijn een genot om te zien en te lezen, voor zijn ZKV geldt het laatste. Nu hij niet verder schrijven kan moeten we het met zijn erfenis doen. Indachtig zijn eigen woorden in deze bundel: Een schrijver van korte verhalen heeft de plicht het leven samen te vatten, te concentreren en een vorm te vinden voor de meest bondige uitdrukking van de essentie, zoals een wiskundige formule; aan de lezer wordt overgelaten dit extract met zijn geestelijke vocht aan te lengen, volgens zijn eigen smaak, kennis, mogelijkheden, zoals het de consument is en niet de producent die de whisky met soda aanlengt en de koffie met melk’… Dit kunnen we volmondig beamen en concluderen dat Snijders zijn plicht heeft gedaan. Nu is het aan de lezer zijn werk op waarde te schatten.

Een juweel van een boek, met een bewonderend voorwoord van Job Cohen en een al even liefhebbend nawoord van Snijders’ leerling en opvolger in de ZKV-kunst Matthijs Deen.

A.L. Snijders – Oh the world Ah the world. ISBN 9-789-493-183-247. 144 pagina’s. €24,50. Enschede: AFdH Uitgevers 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Korte verhalen | Reacties uitgeschakeld

Vlijmscherpe tranen

Geplaatst op 31 juli 2023 door Piet Windhorst

Een zoektocht naar wraak

Twee vaders op zoek naar de moordenaars van hun zonen.

Het homoseksuele echtpaar Isiah (zwart) en Derek(wit) wordt vermoord. De politie komt het mededelen bij de ouders, maar is weinig actief met het opsporen van de daders. Als het gemeenschappelijk graf wordt vernield en de grafsteen beklad met de tekst: Dooie flikkernikker en Dooie bruinwerker is voor beide vaders de maat vol. Ike Randolph en Buddy Lee Jenkins besluiten zelf op onderzoek te gaan. De vaders, beiden ex-delinquenten, hebben spijt dat ze de homoseksualiteit van hun zoons indertijd niet geaccepteerd hebben. Ze willen het alsnog goedmaken.

Auteur

S.A. Cosby (1973) is een Amerikaanse schrijver van misdaadromans. Een laatste uitweg werd met verschillende prijzen bekroond. Andere boeken van Cosby zijn My DArkest Prayer, All the Sinners Bleed en Razorblade Tears, enkele werden ook verfilmd. Geweld speelt in zijn thrillers een grote rol. Men noemt dit genre Southern noir

Ike en Buddy Lee beginnen aan een lange speurtocht. Ze onderzoeken alle contacten. Een en ander verloopt niet zonder hindernissen. Als ze de woning van hun zoons bezoeken krijgen ze bezoek en begint een lange reeks vechtpartijen. Deze worden soms bladzijden lang zeer gedetailleerd beschreven.

Er ontstaat een strijd tussen een groep bikers en de twee wrekers. Mede door de dialogen in platte taal wordt de sfeer van het milieu heel natuurlijk weergegeven. Een voorbeeld van een dialoog. Aan het woord is Grayson, een van de bikers. We zullen de boel hier in de hens steken en pissen op het hoopje as dat er van deze teringbende overblijft. Daarna ga ik persoonlijk in die gore muil van die bitch schijten en dan mag je lekker toekijken.

Het boek bevat een overmaat aan geweld. Ike en Bussy Lee, met hun criminele verleden, zijn geduchte vechters. Vaak strijden zij tegen een overmacht, maar ze weten zich goed te weren, al worden ze verscheidene keren in elkaar geslagen. Buddy Lee belandt zelfs in het ziekenhuis, maar tegen alle adviezen in staat hij in de kortste keren weer buiten. De gevechten worden uitgebreid beschreven, zoals De Schele beukte hem in zijn maag en deed hem dubbelslaan. Kattensnor trok hem vanachter aan zijn armen rechtop. De Schele bestookte hem met linkse en rechtse stoten alsof het zijn nieuwe hobby was.

De wreedheid gaat wat mij betreft te ver als er sprake is van moorden op een kind en een bejaarde. Gelukkig zorgt enige humor ervoor dat je het geweld niet altijd serieus hoeft te nemen. Een hilarische beschrijving van twee tegenstanders: De eerste bruut die op hem afkwam had zo’n volle snor dat het leek alsof er een kat op zijn bovenlip sliep. De andere speknek was zo scheel dat Buddy Lee bedacht dat de man waarschijnlijk zonder zijn hoofd te draaien om de hoek kon kijken,

De politie speelt een wonderlijke rol. Ze lossen niets op en ze doen weinig aan het zoeken naar de moordenaars van Isiah en Derek. Het lijkt erop dat ze Ike en Buddy Lee hun gang laten gaan. Terwijl sprake is van moord en mishandeling laat de politieman LaPlata het bij een strenge toespraak. Zelfs na het zeer gewelddadige einde volgt geen arrestatie. Dit is wel ongeloofwaardig.

De jury van de Vrij Nederland Detective en Thrillergids 2023 riep dit boek uit tot VN-thriller van het jaar. De dialogen van deze keiharde thriller zijn inderdaad meesterlijk, maar persoonlijk vind ik zoveel gevechten en geweld nogal vermoeiend en soms zelfs wat saai.

S.A. Cosby – Vlijmscherpe tranen. Een zwarte vader. Een witte vader. Twee vermoorde zoons. Een zoektocht naar wraak. Vertaald uit het Engels (Razorblade Tears) door Henk Moerdijk. ISBN 978-90-443-6550-4, 334 pagina’s, € 23, 99. Amsterdam: The House of Books 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

Oekraïne: hoog op de zuil van de vrijheid

Geplaatst op 29 juli 2023 door Marianne Janssen

Fiere Vrouwe Oekraïna, dans maar door

Een hartverscheurende geschiedenis herhaalt zich.

In 2001 werd Lenin, die tot dan toe op een zuil over de stad Kiev uitkeek, vervangen. De onafhankelijkheidszuil bood vanaf die tijd plaats aan een jonge vrouw. Over haar naam is niet ieder het eens. Het kan Bereginia zijn, de beschermgodin uit de Slavische mythologie of Lybid, de jonge vrouw uit het kwartet dat Kiev stichtte. Anderen noemen haar Oekraïna, evenwichtskunstenares en ballerina van het leven, bezongen in een prachtig gedicht van Perry Pierik: een vrouw uit het Volk van de Vikingen, Slavisch bloed, gemengd met de eerste Aziatische sporen. Ze is mooi, uitbundig, zelfstandig, het is goed dat de verdorven Lenin plaats voor haar moest maken. Ze is het juichende bewijs van Oekraïnes zelfstandigheid. We weten het niet. Er is veel dat wij hier in het Westen niet weten over Oekraïne, al zijn er sinds de inval van de barbaarse Russen veel boeken verschenen om ons kennis laten maken met dit immense land. Wuivend graan, zonnebloemen, maar geen land van melk en honing. Oekraïne heeft een gruwelijke geschiedenis achter de rug.

In het boek dat Noud Bles samenstelde komt de geschiedenis van Oekraïne uitgebreid aan bod. Bles verzamelde historici die stuk voor stuk een deel van de geschiedenis in klare taal beschrijven. Zo vestigen verschillende auteurs de aandacht op het 20^ste -eeuwse Oekraïense nationalisme, ook patriarch Kirill – die onlangs verkondigde dat de oorlog te wijten was aan het feit dat Rusland niets te maken wilde hebben met de Westerse gay-cultuur – komt aan bod en zijn relatie met Poetin. De samensteller publiceert uit een geschrift van Patti Gomme een aantal getuigenissen van zeer oude Oekraïners die de Holodomor hebben overleefd: de hongersnood die de Russen als wapen inzetten in de jaren dertig. Nu torpederen ze het vervoer van graan, de geschiedenis herhaalt zich. Hoofdstuk voor hoofdstuk duiken we op die manier in de geschiedenis van het land. De overgang naar het kapitalisme komt in beeld en Hubert Smeets beschrijft hoe het land kwetsbaar werd nadat het kernwapenvrij werd.

Auteur

Noud Bles (1945) is schrijver en dichter. Hij volgde de studie HTS Elektrotechniek en werkte daarna in Nijmegen als technical writer bij een Amerikaans computerbedrijf. Van 1973 tot 2004 werkte hij in verschillende functies bij de Radboud Universiteit. Sinds 2004 werkt hij als zelfstandig schrijver en organisator van literaire evenementen.

Bles startte als schrijver met gedichten, daarna volgden vele korte verhalen, romans en columns. Hij geeft cursussen korte verhalen schrijven en begeleidt leeskringen in en om Nijmegen. Ook is hij inhoudelijk begeleider van literaire reizen, onder andere De Poolse weg op reis.

Dit is geen geschiedenisboek, al doet voorgaande tekst dat vermoeden. In de tweede helft van dit werk is ruimschoots plaats geboden aan literatuur. Dat begint natuurlijk met de nationale hymne. Onder de blauwgele vlag staat uitleg over het lied: ‘Oekraïne is nog niet dood’. Het werd in 1863 gecomponeerd door Michajlo Verbitsky, de tekst is van Pavlo Tsjoebynsky, in 1917 werd het aangepast als volkslied, 1920 door de Sovjets verboden en op 5 december 1991 weer in ere hersteld bij de inauguratie van de eerste president Leonid Kravtsjoek. Tekst plus vertaling en muziek staan in dit boek.

Oekraïners houden van poëzie, op school leren kinderen al jong gedichten uit hun hoofd. Ik citeer vol angst en beven de laatste woorden uit het gedicht ‘In een gevangeniscel’ van de beroemde, nationale dichter Taras Sjevtsjenko (1814-1861): ‘Wanneer het kwaad mijn ongelukkige land in slaap wiegt, en het slaapt tussen list en sluwheid, en het dan wakker wordt in vlammen en beroofd – als dit, wat ik vrees, haar lot is, dan raakt mij dat ten zeerste, dan raakt mij dat zeer. Laten we hopen dat Vrouwe Oekraïne weer onbevreesd op haar zuil van onafhankelijkheid zal kunnen staan zonder dat het geschut haar ten val brengt.

Een indrukwekkend en onmisbaar boek voor iedereen die meer wil weten over dit land dat ons plots zo nabij staat.

Noud Bles – Oekraïne, hoog op de zuil van vrijheid. Achtergronden, geschiedenis en literatuur. ISBN 9-789-464-62810-4. 211 pagina’s, €18,95. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt 2022.

Geplaatst in Alle Boeken, Europa, Geschiedenis, Literatuur | Reacties uitgeschakeld

De Schaduwrijken

Geplaatst op 27 juli 2023 door Piet Windhorst

Onzichtbare macht

De wereldeconomie in handen van één familie.

Met het lezen van deze roman kom je terecht in een onbekende, maar ook verbijsterende wereld. Onzichtbaar voor de buitenwereld is er een schatrijke en machtige familie die de eigenlijke macht heeft in de wereld. In onze tijd van complottheorieën is dit verhaal daar een voorbeeld van. Het ‘familiebedrijf’ wordt geleid door de familie Almsburg-Diepenbronck. Het verhaal begint met een wisseling van de leiding. Otto en Ghislaine wijzen hun zoon Bernd en zijn vrouw Romy aan als de nieuwe leiders. Dit gaat ten koste van de dochter Yvette. Deze is hier zeer boos over. Zij meent als oudste recht te hebben op een leidinggevende positie.

Auteur

Peter A.J. Zomerdijk (1959) volgde een technische HBO-opleiding. Na enkele banen in het bedrijfsleven kwam hij terecht in het technisch onderwijs. Deze roman is zijn debuut.

De familie Almsburg werkt samen met andere families. Dat samenwerkingsverband wordt pentakel genoemd. Ze houden zich met grote zaken bezig. Ze produceren en verkopen. Het gaat om: winkelcentra, energiecentrales, laboratoria, satellieten en zelfs wapens. Alles gebeurt in het verborgene. Het hoofdkantoor wisselt voortdurend van plaats. Ze verplaatsen zich met hun eigen materieel en ze verblijven in hun eigen huizen. Geen vliegtickets meer, geen hotels of resorts. Ze gebruiken ook schuilnamen. De familieleden worden steeds begeleid door persoonlijke bewakers.

De roman bevat geen plot. Aan drie gebeurtenissen wordt wat meer aandacht besteed. De enorme goudvoorraad wordt verplaatst van Zwitserland naar Ecuador, waarbij van alles mis ging. Ook een wapenleverantie aan de Hamas in Palestina verloopt niet soepel. Grote onrust ontstaat als er een foto van enkele familieleden is gemaakt. Er wordt alles aan gedaan om verspreiding daarvan te voorkomen. Het grootste deel van het boek bestaat uit hoofdstukjes waarin steeds een ander familielid centraal staat.

In het boek is sprake van een testament. Daarin staan uitspraken van familieleden uit vroegere tijden. Deze uitspraken geven aanwijzingen over hoe er geleefd en gehandeld moet worden. De huidige familie houdt zich aan die regels. Elk hoofdstuk begint met zo’n citaat. Enkele voorbeelden:

Maak niet de vergissing te denken dat de andere families onze vrienden zijn. Verraad ligt altijd op de loer en is immer dichtbij.
Doodt zeker indien nodig, nooit impulsief en altijd verholen door het duister.
Barmhartigheid en mededogen zijn nobele karaktertrekken, maar verder volkomen zinloos.

Hieruit moge duidelijk zijn dat deze mensen koel en gewetenloos zijn.

Je kunt bewondering hebben voor de fantasie van de schrijver. Hij heeft een nieuwe wereld geschapen. Helaas is het verhaal niet altijd geloofwaardig. Hoe kun je de leiding van zo’n organisatie overlaten aan een jong en onervaren echtpaar? Dit bezwaar telt nog zwaarder als het meisje Alice de leiding krijgt. De roman gaat vooral over de personages, maar we horen heel weinig over het bedrijf zelf.

Het boek is prettig leesbaar en ook wel interessant. Al met al een veelbelovend debuut.

Peter A.J. Zomerdijk – De Schaduwrijken. ISBN 978-94-6365-538-5, 266 pagina’s,€ 21,50. Leeuwarden: Uitgeverij Elikser 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Diversen | Reacties uitgeschakeld