1 tot en met 17 juni staat in het teken van spannende boeken. Uiteraard treft u op LeesKost de nodige recensies van thrillers en politieromans.
Alma
Psycho-gedoe voor psychiater
Wij van WC-eend adviseren WC-eend.
Alma is een hardwerkende psychiater en gezinstherapeut. Dat houdt niet in dat alles in haar persoonlijke relatie en met beider zoons Jonas en Xander op rolletjes loopt. Puberzoon Jonas heeft zijn hakken in het zand gezet, stapt van het gymnasium over naar de havo en gaat vervolgens helemaal niet meer naar school. Nu zit hij alweer een tijd thuis, op zijn kamer, waar hij zijn tijd etend, snoepend, blowend en gamend doorbrengt. De volgevreten jongen regeert met zijn gedrag het hele gezin. Want Alma en haar man Wilfred hebben geen greep meer op hem, ze zien vol weerzin hoe hun zoon verandert. Jonas zorgt er op die manier ook voor, dat er een barst ontstaat in het huwelijk van zijn ouders.
Xander doet het goed, maar krijgt nauwelijks meer aandacht. Alma is wanhopig. Ze kan als psychiater jongeren helpen en gezinsrelaties weer op de rails zetten en wordt algemeen gewaardeerd om haar werk. Maar die deskundigheid schiet kennelijk tekort als haar eigen gezin en relatie daarom vragen. Ze gaat in therapie bij de vertrouwde psychiater Wiegersma, met wie ze tijdens haar opleiding in gesprek moest gaan, een vrouw die vlijmscherp het fileermes hanteert, en die Alma ook ditmaal de broodnodige vragen stelt die ze zichzelf nog niet stelde. Jonas is veranderd, haar relatie ook, maar bij wie legt Alma de schuld daarvan? Met deze vragen stuurt ze haar weg. Huiswerk om over na te denken.
Intussen vegeteert Jonas door. Als hij uit het raam kijkt wenkt de zeer bejaarde buurman hem, ‘de kolonel’. Hij wenkt Jonas, kan hij even komen? Hij heeft zijn hulp nodig. De kolonel is ernstig ziek en als weduwnaar heeft hij af en toe hulp nodig. Hij vraagt Jonas tegen betaling, dingen voor hem te doen. Jonas heeft geld nodig en accepteert het voorstel. De bejaarde en de jonge man raken bevriend, precies waarop de kolonel met zijn lange levenservaring gehoopt had. Hij wil Jonas uit zijn isolement halen, weer terug het leven in trekken. Hij praat met hem, grijpt hem bij zijn strot, eist, praat en neemt hem serieus. Hij doet precies datgene wat de jongen nodig heeft. Alma ziet het van een afstand gebeuren. Vraagt zich af: waarom híj wel, zij niet? Waar psychologen en therapeuten faalden reikt de kolonel het juiste middel aan. Haar onzekerheid groeit. Moet ze voor zichzelf kiezen of voor haar zoon? Wie kan haar helpen?
Auteur
Judith de Graaf (1964) begon na het voortgezet onderwijs met een studie op het Conservatorium, maar haakte al snel af. Daarna studeerde ze psychologie. Ze is psychotherapeut en klinisch psycholoog. Daarnaast is ze leertherapeut, supervisor, opleider voor de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en gezinstherapie (NVR) en EFT-therapeut (Emotionally Focused Therapy). Ze heeft een praktijk in Utrecht.
De Graaf begon in 2015 met het schrijven van fictie en publiceerde verhalen in literaire tijdschriften . In 2023 debuteerde ze met de psychologische roman Ontijd.
Evenals Ontijd spelen de psycholoog, de waarde of ‘onwaarde’ van een psychologische behandeling, de reacties van buitenstaanders daarop en de effecten van het onderzoek naar eigenwaarde en complexen een grote rol. Voor een auteur die zelf in het vak zit, is dat natuurlijk geen wonder.
Toch bekroop mij tijdens het lezen af en toe het gevoel een overdosis psychologie voorgeschoteld te krijgen. Een beetje alsof ik te maken had met een slager die zijn eigen vlees keurt of: ‘Wij van WC-eend adviseren WC-eend’.
Kortom, Alma is een boek voor ‘gevoels-liefhebbers’. Uw recensente behoort niet tot die juich- en huilclub, dat moge duidelijk zijn.
Judith de Graaf – Alma. ISBN 978-90-834-1847-6. 248 pagina’s, €21,90, Maassluis: Uitgeverij De Brouwerij 2025.
Geplaatst in Alle Boeken, Fictie
Reacties uitgeschakeld voor Alma
Het derde rijk
Morgenster deel drie
Een nieuwe ster zaait onrust.
Het derde rijk is het derde deel van de romancyclus Morgenster. Het is aan te bevelen de voorgaande delen ook te lezen omdat sommige verhaallijnen een vervolg zijn op de gebeurtenissen uit de delen een en twee. De roman bestaat uit afzonderlijke hoofdstukken die op een enkele uitzondering na niet samenhangen en die verteld worden vanuit het perspectief van zeer uiteenlopende hoofdpersonen, waaronder een schilderes, een leraar, een architect, een studente, een neuroloog, een politieagent, een begrafenisondernemer en een predikante. Ze komen uit verschillende milieus en hebben allen hun eigen problematiek. In alle verhalen gaat het wel over een geheimzinnige ster die plotseling verscheen en die allerlei bovennatuurlijke gebeurtenissen veroorzaakt. In tegenstelling tot de zeer realistische reeks Mijn Strijd is in deze roman plaats voor magisch-realisme.
Auteur
Karl Ove Knausgård (1968) wordt gezien als de belangrijkste Noorse auteur van onze tijd. De zesdelige autobiografische Mijn strijd-reeks is een wereldwijde sensatie. Knausgårds werk is veelvuldig bekroond en verscheen in vijfendertig talen.
In het verhaal over de psychisch gestoorde schilderes Tove wordt weer eens duidelijk hoe groot het inlevingsvermogen van de schrijver is. Uitgebreid kunnen we haar volgen in haar gedachten. Aangrijpend is de eenzaamheid die ze ervaart in haar gezin. Kinderen en echtgenoot zijn lief en bezorgd, maar het echte contact ontbreekt. Ze ervaart dat de anderen zich achter een glazen scherm bevinden.
Gaute is een goede leraar. Hij is klassenleraar van Gudrun, een meisje dat vaak afwezig is en dat op school zwijgt. De leraar doet alles om haar te helpen: huisbezoek, gesprekken met de moeder en het raadplegen van een psycholoog. Het is onthutsend om mee te maken hoe deze aardige, redelijke man omslaat in een zeer onredelijke, jaloerse echtgenoot. Wat mislukte telefoontjes en een vliegtuig dat gemist werd brachten de echtgenoot in de overtuiging dat zijn vrouw overspel had gepleegd. Er was geen praten tegen. Hij wilde zelfs al de volgende dag een makelaar bellen voor de verkoop van het huis.
Helge is een beroemd architect. Hier laat Knausgård zich van zijn beschouwende kant zien. De architect wordt geïnterviewd. Uitvoerig komen zijn ideeën aan de orde. Is hij trots op zijn werk? Nee, ik ben niet trots. Het gaat niet om mij, het gaat om de architectuur. Bladzijden lang wordt er gefilosofeerd over het verschijnsel architectuur. Soms interessant, vaak saai. Dat belerende trekje komt nog sterker naar voren in het hoofdstuk over de neuroloog. Zijn onderzoek van een comapatiënt is spannend, maar Knausgård onderbreekt zijn romantekst voor een uitgebreid essay over de kleine hersenen. Het staat vol met vaktermen. Een goedmakertje is het slot van het hoofdstuk waarin onze arts in het hotel een prostituee denkt te treffen, maar terechtkomt bij een dame die helende kristallen verkoopt. Hij gaat serieus met haar in gesprek. Absurd en vermakelijk.
In twee hoofdstukken worden we geconfronteerd met extreme black metal bands. In het eerste geval gaat het om de gevonden lijken van de band Kvitekrist. Het leek een rituele moord. De bandleden waren gevild en gescalpeerd, hun hals was doorgesneden en hun gezicht op hun rug gedraaid. De ‘liederen’ van deze band gaan over duivel, hel en dood. De teksten zijn nauwelijks te verstaan omdat het niet gaat om zingen, maar meer om agressief gekrijs.
Een tweede ervaring met deze muziek is het verhaal van het meisje Line. Ze krijgt een liefdesrelatie met Valdemar. Hij is de beroemde zanger bij het bandje DOMEN. Ze bezoekt een optreden in een bos in Zweden. Als hij seks met haar wil, wil hij haar ook snijden. Ze moet gemarkeerd worden. Ze verzet zich tevergeefs en verlaat zo snel mogelijk het kamp. Wat deze bandleden bezielt wordt niet duidelijk. Aan de ene kant hebben ze het over de duivel. Volgens Valdemar bevinden ze zich in het derde rijk. Dat slaat niet op de tijd van Hitler. Volgens hem ging het in het eerste rijk om God, in het tweede rijk om Christus en het derde rijk om de Heilige Geest. Helaas wordt over dit onderwerp niets nader uitgelegd.
Het christelijk geloof is een thema dat geregeld opduikt in de roman. In de eerste plaats komen we het tegen in de teksten van de bands. Ze denken dat het derde rijk komt, het rijk van de Heilige Geest, maar bedoelen daar waarschijnlijk iets heel anders mee dan de christenen. In hun teksten komen woorden voor als: De mens is God, Wij zijn Goden, God is mens. De geloofskwestie komt ook voor in het hoofdstuk Kathrine. Zij is predikante en verkeert in een geloofscrisis. We maken ook mee dat ze uit de crisis komt. Ze komt tot het inzicht dat twijfel bij het geloof hoort. Wie gelooft ervaart twijfel. Knausgärd is een schrijver die observeert en beschrijft. Het is heel aangenaam dat hij zijn eigen mening voor zich houdt.
Dit boek zit vol tegenstellingen. Het komt er eigenlijk op neer dat Knausgård de maatschappij in zijn verscheidenheid wil laten zien en dan wel met het oog op de verschenen ster. Geeft God aan dat het einde der tijden is aangebroken? Dat is ook te merken aan de klimaatverandering die een grote hitte veroorzaakt. Worden mensen onsterfelijk? Begrafenisondernemer Syvert merkt dat er zich sinds de komst van de ster geen sterfgevallen hebben voorgedaan. De beweging van de black metal bands denkt dat het derde rijk gaat komen. Knausgård geeft alle ruimte om zich uit te leven in het magisch-realisme, wat de bovennatuurlijke verschijnselen mogelijk maakt. Het vraagt van de lezer veel omdat hij vaak moet omschakelen.
Het lezen van deze echte Knausgärd was weer een belevenis. Wat een inhoud en wat een meeslepende stijl. Dit is weer pure literatuur!
Karl Ove Knausgård – Het derde rijk. Vertaald uit het Noors (Det Tredje Riket) door Maaike van Rijn. ISBN 978-90-445-5041-2, 501 pagina’s, € 34,99. Amsterdam: Uitgeverij De Geus 2025.
Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Fictie
Reacties uitgeschakeld voor Het derde rijk
Partij en parlement
Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2024
Verleden en actualiteit.
Het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis te Nijmegen doet wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de parlementaire geschiedenis van Nederland na de Tweede Wereldoorlog. Sinds 1999 brengt het Centrum een Jaarboek uit, dat in zo breed mogelijke kring belangstelling wil wekken voor de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Naast een actueel thema, waaraan een aantal artikelen is gewijd, bevat het huidige Jaarboek onder meer een spraakmakend Kamerdebat, een brondocument, een weergave van de notulen van de ministerraad een interview en een ‘los’ artikel over het taalgebruik in het parlement. Verder wordt aandacht geschonken aan overleden parlementariërs en bewindslieden. Het boek wordt afsloten met gerecenseerde en gesignaleerde relevante boeken.
Het Jaarboek 2024 heeft als thema partij en parlement. De eerste zin luidt: Politiek is sinds de negentiende eeuw ook – misschien wel vooral- partijpolitiek. Het is frappant dat de partijen niet in de Grondwet worden vermeld. In een aantal artikelen wordt onder meer aandacht besteed aan de ‘spanningsvolle’ relatie tussen partijen en het parlementair stelsel, de effecten van een nationale kieskring (in vergelijking met Israël en Slovenië), de verhouding met sociale bewegingen in historisch perspectief en de interne partijdemocratie.
Fraai is het inkijkje in de brieven aan de ‘Commissie Stiekum’ van de Tweede Kamer, de Vaste Kamercommisie voor de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), uit de tijd van het ‘communistische gevaar’
De regeringsverklaring van het kabinet-Schoof fungeert deze keer als het spraakmakend Kamerdebat en op de politieke foto van het jaar (hier weggelaten in verband met het copyright) zien we de vier fractievoorzitters van PVV, VVD, NSC en NBB bij de presentatie van het hoofdlijnenakkoord.op 16 mei 2024.
In dit jaarboek worden de volgende overledenen herdacht: Dries van Agt, Theo Meijer, Tjerk Westerterp, Bob Goudzwaard en Dick Kuiper (CDA), Pol de Beer (VVD), Jan Reehorst (PvdA), Dick Tommel, Doeke Eisma en Ursie Lambrechts (D66),
Dries van Agt speelt tevens een belangrijke rol in het jaarlijkse brondocument, deze keer afkomstig uit de dagboeken van Joop van Rijswijk, beleidsmedewerker van de toenmalige ARP-fractie, waar men niet echt blij was met de aanwijzing van de eerste CDA-lijsttrekker.
Een andere vaste rubriek bestaat uit de notulen van de ministerraad, deze keer van het kabinet-Balkenende II, op 5 november 2004 na de moord op Theo van Gogh.
CDA-leider Henri Bontenbal is de geïnterviewde van het jaar.
Ook dit Jaarboek is weer een must voor iedereen die in politiek is geïnteresseerd en dat is best een verdienste.
Centrum voor Parlementaire Geschiedenis – Partij en parlement. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2024. ISBN 978-90-2446-821-6, 267 pagina’s, € 24,90. Amsterdam: Boom Uitgevers 2024.
Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Politiek
Reacties uitgeschakeld voor Partij en parlement
De grote boze wolf
Een De Vriese & Durnez thriller
Kindermoorden.
Deze thriller heeft een langzamerhand bekende plot. Een seriemoordenaar is aan het werk. Ditmaal zijn de slachtoffers kinderen. De moordenaar laat bij zijn slachtoffers raadselachtige boodschappen achter. Alles gerelateerd aan een Suske en Wiske-stripboek. Het politieteam dat de zaak onderzoekt is voortdurend aan het puzzelen. De dader die zich de Wolf noemt beschrijft zelf ieder misdrijf.
Twee andere kwesties spelen ook een rol. Een misdadigersbende verhandelt afgekeurde materialen, zoals medicijnen, naar het buitenland. Een heel heikele kwestie speelt tussen Marjolein de Vriese en haar collega Nathan Durnez. Een andere kwestie gaat over de overleden vader van Marjolein, een politieman die samengewerkt zou hebben met een bende. Ook zou hij de vader van Nathan hebben vermoord. Marjolein doet alles om dit op te helderen.
Auteur
Bjorn van den Eynde (1984) is tv-scenarist, regisseur en auteur van onder andere jeugdboeken. Het bekroonde De Engelenmoord was zijn thrillerdebuut voor volwassenen. Na Stoute kleine piranha is dit boek het derde deel van de thrillerserie met De Vriese en Durnez in de hoofdrollen.
In deze thriller gaat het om ongekende wreedheden. De Wolf heeft het gemunt op kinderen. Na lang puzzelen ontdekken Marjolein en Nathan dat strips een belangrijke rol spelen in het verhaal.
Een affaire uit het verleden speelt ook een rol. Een bende houdt zich bezig met het verhandelen van goederen die in België afgekeurd zijn. Zij vertellen in het boek hun eigen verhaal. Hun actuele actie is het exporteren van afgekeurde medicijnen. Door goed speurwerk worden steeds meer bendeleden opgespoord.
Marjolein zit nog met de kwestie van haar vader. Zat hij in een bende en heeft hij Nathans vader vermoord? In deze thriller is het een verhaal erbij. Jammer. Deze kwestie verdient een apart deel in deze serie.
De grootste vraag blijft wie is de Wolf? Dat blijft tot het laatst onbekend. Het eind is zeer spannend en geheel onverwacht. De grote boze wolf is met zijn 542 pagina’s wel erg dik voor een thriller. Toch is de schrijver er in geslaagd het boek spannend te houden. Hopelijk wordt de samenwerking tussen Marjolein en Nathan in de volgende delen wat beter.
Bjorn van den Eynde – De grote boze wolf. Een De Vriese & Durnez thriller. ISBN 978-94-6383-738-5, 542 pagina’s, € 24,50. Kalmthout: Pelckmans Uitgevers 2025.
Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller
Reacties uitgeschakeld voor De grote boze wolf
Ik zie jou, zie jij mij?
Jacht op een seriemoordenaar
Vermist of vermoord?
De hoofdpersoon, Saskia, is er ervaren politievrouw. Ze heeft haar huwelijk, haar gezin en haar werk goed op de rit, maar toch ontbreekt er iets. Ze is niet gelukkig.
Naast Saskia spelen nog meer ik-figuren een rol. Meestal vrouwen die op een foute man zijn gevallen. En dan is er nog een jonge man, wiens gruwelijke verleden cursief aan het eind van veel hoofdstukken wordt weergegeven. Hoewel meestal Saskia aan het woord is, wordt regelmatig van perspectief gewisseld en loopt het verhaal zo door.
Het begint allemaal met de verschrikkelijke vondst van een zwaargewonde vrouw met baby door de hond van joggende Saskia.
Ruud, de man van Saskia, heeft een drukke baan in de horeca. Dat gebruikt hij als reden om haar totaal te verwaarlozen. Zij voelt zich aangetrokken door Gijs, haar partner bij de politie. Als het lichaam van de gevonden en inmiddels aan haar verwondingen overleden vrouw op de snijtafel van de patholoog-anatoom Hans belandt, krijgt Saskia daar een onbehaaglijk gevoel bij: ‘Het leek wel of zijn blik zei: Ik ga jou hier op tafel zo gruwelijk neuken dat je geen pap meer kan zeggen.’
Intussen blijken er een aantal jonge alleenstaande vrouwen plotseling verdwenen te zijn en worden Gijs en Saskia op deze vermissingszaken gezet. Als één van hen dood gevonden wordt rijst het vermoeden dat er wel eens een seriemoordenaar bezig zou kunnen zijn.
Auteur
Mariska Noordeloos (1970) was jarenlang uitbater van een drukbezochte snackbar in Andijk, Noord-Holland. Inmiddels heeft ze de horeca verlaten en is ze parttime werkzaam in de zorg. In 2017 debuteerde ze met Het spel is uit en sindsdien zijn er verschillende thrillers van haar hand verschenen. Haar boeken zijn heftig en rauw en behandelen maatschappelijke onderwerpen als huiselijk geweld, mishandeling, verkrachten en pesten. Ik zie jou, zie jij mij? haalde de shortlist voor de beste Nederlandse vrouwentriller 2022.
Saskia moet een aantal ballen tegelijk in de lucht hoeden. Het oplossen van de moorden en verdwijningen schiet niet op, want de dader weet de politie steeds een paar stappen voor te blijven en Gijs laat haar regelmatig alleen zodat ze alles zelf moet opknappen. Haar man komt nog nauwelijks thuis en als hij er eens een keer is gedraagt hij zich bijzonder vreemd. Gelukkig weet de au pair Kiki het gezin draaiend te houden.
Ondertussen ontwikkelt zich in en rond het troosteloze Almere een huiveringwekkend scenario met een dodelijke race tegen de klok. De lezer wordt regelmatig knap door de auteur op het verkeerde been gezet. Tegen het einde snap je de titel. De verrassende ontknoping blijkt nog een fraai staartje te hebben, waardoor het verhaal tot de laatste pagina blijft boeien.
Vraagje: Enkele keren lezen we dat mannen hun kop kaal laten scheren? Vinden vrouwen dat écht sexy?
Ik heb (wederom) veel plezier en spanning beleefd bij het lezen van deze goed geschreven Noordeloos. Op naar haar volgende titel.
Mariska Noordeloos – Ik zie jou, zie jij mij? ISBN 978-94-92719-45-4, 309 pagina’s, € 21,95. Andijk: Eigen beheer 2022.
Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller
Reacties uitgeschakeld voor Ik zie jou, zie jij mij?
De loods
Een waddentriller
Vrouw overboord.
Het Amerikaanse onderzoeksschip de RV Anthropocene is onderweg van Groenland naar Kiel, wanneer één van de opvarenden, een klimaatwetenschapper, wordt vermist. Is zij overboord geslagen? Is er sprake van zelfmoord of van een misdrijf?
Min of meer tegelijkertijd vindt bij het Duitse Noordzee eiland Helgoland een oefening plaats van de Duitse, Nederlandse en Deense kustwachten. Op mysterieuze wijze verdwijnt daarbij een grote Nederlandse kaas.
Een delegatie van de Bundespolizei faar aan boord van het naar Helgoland gesommeerde schip. Onder hen Xander Rimbach, de rechterhand van de Duits-Nederlandse rechercheur Lieve Cupido met wie hij regelmatig telefonisch contact onderhoudt. Rimbach blijft alleen achter op het schip en probeert het gebeurde te reconstrueren.
Wie was Iona Grimstedt en hoe kwam ze op dit schip terecht? Pleegde ze zelfmoord, werd ze vermoord of was er sprake van een ongeval?
En zo raakt de lezer verzeild in de vierde waddenthriller van Matthijs Deen.
Auteur
Mathijs Deen (Hengelo 1962) is journalist, radiomaker en schrijver. Hij studeerde Nederlands in Groningen. Hij publiceerde inmiddels verschillende boeken. Op uitnodiging begon hij aan een serie Krimi’s die tegelijkertijd in Nederland en in Duitsland (in de reeks Lieuwe Cupido ermittelt) worden uitgebracht. De Volkskant sprak over een nieuw genre als antwoord op de Scandinavische politieromans. Volgens Vrij Nederland heeft Deen goud in handen met Lieve Cupido.
Het eerste deel De Hollander / Der Holländer werd gevolgd door De Duiker / Der Taucher, dat inmiddels is bekroond met de Gouden Strop 2024. Na deel drie De radder / Der Retter zijn we nu toe aan De loods / Die Lotsin.
Enkele zaken vielen mij bij dit deel uit de serie op.
Allereerst maakt Lieuwe Cupido pas laat zijn entree. Dat geeft tegelijkertijd Xander de kans zich te profileren. Xander bewondert Lieve, maar laat zich niet door hem ondersneeuwen wanneer beide gezamenlijk op pad zijn of anderszins contact hebben.
‘Je vindt niet alleen wat er is, maar ook wat er ontbreekt’. Deze opmerking van Lieve Cupido staar, samen met een melancholieke wijsheid van Rilke, als een soort opdracht voorin het boek. Ik kan het eens zijn met anderen die vinden dat dit welhaast Cruijffiaans aandoet.
De loods die in het boek voorkomt, Anne Kat, speelt een kleine, maar niet onbelangrijke rol in het verhaal. Kennelijk was dit voor de auteur voldoende om het boek de titel De loods mee te geven.
Desalniettemin boeit het verhaal van begin tot eind. Behalve de beklemmende sfeer van de ruige zee zit zeker ook humor in, zoals de treffende typering van de Duitse dienstklopper Hermann Rademacher en in het verlengde daarvan het verhaal van de vermiste Hollandse kaas.
De opmerking dat ik dit boek in één adem heb uitgelezen is deze keer bepaald geen cliché. Ik kan niet wachten tot Deens volgende waddenthriller verschijnt.
Mathijs Deen – De Loods. Een waddentriller. ISBN 978-90-213-4291-7, 316 pagina’s. € 23,99. Amsterdam: Alfabet Uitgevers 2025.
Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller
Reacties uitgeschakeld voor De loods
Spion in smoking
Het intrigerende levensverhaal van Engelandvaarder en geheim agent Peter Tazelaar.
De ware soldaat van Oranje.
Victor Laurentius was 15 jaar toen hij het bejubelde boek De soldaat van Oranje las. Het verhaal fascineerde hem bovenmate. Niet zozeer vanwege de rol van die soldaat, de hoofdpersoon en auteur van het boek, Erik Hazelhoff Roelfzema, maar vooral door de rol van de man die steeds op de achtergrond bleef, Peter Tazelaar. Wie was die man, vroeg hij zich af, waarom weten we zo weinig van hem? Tazelaar was een van de mensen die hem ertoe bracht geschiedenis te gaan studeren.
En nu, zoveel jaar en diverse boeken later, schrijft hij dan eindelijk een levens-omvattend boek over de échte soldaat van Oranje. Want ondanks alle publiciteit en ondanks de veelgeprezen film en musical over de soldaat van Oranje is het hem duidelijk geworden dat niet Erik HR, maar Peter Tazelaar de echte held van het verhaal is. Film en musical zijn meerendeels fictie, en sterk geromantiseerd, maar de romantische ‘waarheden’ zijn voor velen als echte waarheden gaan leven, terwijl ze van geen kanten kloppen.
Peter Tazelaar wás bijvoorbeeld geen Leidse student, Peter was niet met een onderzeeboot naar de Nederlandse kust gevaren en werd al evenmin door de Duitsers gefusilleerd. En zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan met alles wat er niet gebeurde, maar ooit wel als feit werd vermeld. Toen Peter Tazelaar in 1993 overleed had hij een leven achter de rug als Engelandvaarder, geheim agent tijdens de oorlog, de dekolonisatie en de Koude Oorlog. Hij was een ware avonturier, zijn leven laat zich lezen als een avonturenroman.
Hij was een zwijger, een schelm, een mooie jongen die vier keer trouwde, twee kinderen had en in het leven stond als een kameleon, overal in staat onzichtbaar te worden terwijl onder de oppervlakte altijd nog de veenbrand van de oorlog smeulde, een vuur dat zijn leven lang niet zou doven. En échte verzetsheld ook. Bij zijn dood stond in de NRC: ‘Peter Tazelaar was een geboren verzetsheld. Onze vrede was niet voor hem weggelegd.’
Laurentius dook in Tazelaars leven. Hij wilde nu eindelijk eens de héle waarheid achterhalen, de sluier oplichten die over alle verhalen van Tazelaars leven hing. Dat vereiste intensief speurwerk, vooral omdat zo velen die Tazelaar meenden te kennen bij nader onderzoek nooit de hele waarheid hadden geweten. Het resultaat is verbluffend; Laurentius schreef een intrigerende historische studie die zich net als Tazelaars leven laat lezen als een avonturenroman. Niet Erik, maar Peter was de ware held. Alleen schreef hij nooit een boek dat als ‘oorlogsbijbel’ ging dienen. Daar was hij te zeer een achtergrondfiguur voor.
Auteur
Victor Laurentius (1973) studeerde geschiedenis aan de Ri8jksuniversiteit van Leiden. Zijn afstudeerscriptie ging over het nazi-kopstuk Seyss-Inquart, tijdens de bezetting Rijkscommissaris voor Nederland. Hij werkte voor het Nederlandse Rode Kruis (vermistenonderzoek) en is als historicus verbonden aan het Korps Inlichtingen en Veiligheid Prinses Alexia. Hij publiceerde onder meer: De Betuwe in stelling: de ondergrondse, 1940 – 1945, de stellingenoorlog en de evacuatie 1944-1945. Ook andere boeken volgden, onder meer over de Molukse woonoorden en hedendaagse kunstenaars. Hij is adjunct-hoofdredacteur van Bersama Magazine. In 2009 verscheen De grote Tazelaar: ridder en rebel, een biografie over de man waaraan hij nu in Spion in smoking als dieper gaand vervolg een historische studie wijdt.
In het bekende boek ‘Soldaat van Oranje’ van zijn kameraad Erik HR duikt Peter Tazelaar op sleutelmomenten op in het verhaal, maar, zo toont Laurentius aan, in werkelijkheid was Tazelaar de hoofdrolspeler tijdens een cruciale fase in de Tweede Wereldoorlog. Hij stond ook onbewust model voor een andere iconische spion, James Bond.
Laurentius komt in dit voortreffelijke boek met niet eerder gebruikt bronnenmateriaal en foto’s uit het familiearchief. De geschiedenis is eindelijk compleet, zoveel jaar na Tazelaars dood.
Een intrigerende biografie die iedereen aan zal spreken.
Victor Laurentius – Spion in smoking. Het intrigerende levensverhaal van Engelandvaarder en geheim agent Peter Tazelaar. ISBN 978-90-213-4075-3. 431 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Alfabet Uitgevers 2025.
Geplaatst in Alle Boeken, Geschiedenis, Tweede Wereldoorlog
Reacties uitgeschakeld voor Spion in smoking
De mosterdmoorden
Tradities in Damburgh
Kunst en misdaad.
Nadat Jules Hesseling haar baan heeft opgezegd en van haar man is gescheiden verhuist ze naar het oude stadje Damburgh (een verzonnen naam voor misschien Doesburg vanwege de mosterd). Op een wel heel gemakkelijke en snelle manier wordt ze directeur van het Damburghs streekmuseum. Ze heeft geen enkele ervaring met de museumwereld, maar vol overtuiging begint ze aan haar nieuwe baan. Al in de eerste dagen worden in en buiten het museum twee mensen vermoord, maar daar wordt weinig aandacht aan besteed. Hoofdzaak de baan van Jules in het museum en de informatie over Damburgh met zijn tradities. Een hoogtepunt in het boek is de beschrijving van het jaarlijkse mosterdfeest.
Auteur
Chris Bajema is schrijver en postcastmaker. Hij was de eerste die in Nederland een onafhankelijke verhalende podcast maakte: Man met microfoon. Hij schreef hoorspelen en het boek Hoe maak ik een podcast? De mosterdmoorden is zijn eerste cosy crime, een genre met spannende, maar minder gruwelijke misdaadverhalen.
Jules gaat met haar kat wonen in een klein dijkhuisje net buiten Damburgh. De inrichting bestaat uit eenvoudige doelmatige meubelen, met centraal een leesfauteuil. Al snel maakt ze kennis met buurman Jan Bakker. Hij is weduwnaar en woont met zijn hond Ludlum in een grote woonboerderij. Ze kunnen het goed vinden met elkaar, maar er ontstaat geen liefdesrelatie. Pas later komt ze er achter dat hij een bekend thrillerschrijver is.
Veel van het verhaal speelt zich af in het museum. Jules werkt daar in een opvallend prettige sfeer. Iedereen is vriendelijk, niemand is jaloers op de nieuwe directeur. Liesbeth, de receptioniste, bakt elke dag een taart. Volgens een collega zijn de taarten van internationale klasse. Jules begint met een taart die bestaat uit rabarber, aardbei en een beetje gember. Ze is heel blij met haar jonge collega Anna Hartjes die zorgt voor de marketing en de educatie. Met veel enthousiasme verzorgt zij rondleidingen voor scholieren.
Behalve schilderijen is er op de zolder van het museum de verzameling van de Heemkundekring. Er staan zes historische tableaus die de geschiedenis van Damburgh laten zien. Eigenlijk is er meer ruimte nodig. Als ze die niet krijgen moeten ze een andere ruimte zoeken. Jules vindt dat niet zo erg. Het belangrijkste onderdeel van de collectie van het museum is de Schraderverzameling. Het mooiste schilderij volgens Jules is een bloemenveld met rode bloemen van Jacobus van Looy. Vanaf haar werkplek kon ze dit de hele dag bewonderen.
Opvallend is dat je het gevoel hebt helemaal ondergedompeld te worden in de gemoedelijke sfeer van het historische stadje. Het drukke Westen is helemaal uit beeld. Jules wordt lid van een koor en raakt bevriend met koorlid Azra die een sfeervol boekhandeltje bezit. Azra wordt een trouwe klant van banketbakkerij Duiker die verrukkelijke taarten bakt (al weer taart, de schrijver is kennelijk een liefhebber). Veel aandacht is er ook voor het mosterdfeest. Jules is actief: ze verkleedt zich en doet mee met de feestmaaltijd bestaande uit; mosterdsoep, aardappelen en spek. Het koor zingt en ze zit in de jury die elk jaar de beste mosterdsoep kiest.
Maar dan zijn er ook de moorden. De schrijver is erg terughoudend als hij die beschrijft, geen gruwelijke details. De politie wordt in de persoon van commissaris Lambers als amateuristisch voorgesteld. Hilarisch is de scene waarin de commissaris achter Jules rijdt en haar met een sirene wil laten stoppen. Het geluid was zó hard dat Jules van schrik de berm in reed. Ze riep: ‘Kloothommel’. En met een grote boog viel ze van haar fiets. Het eigen speurwerk met Jan en haar vriendin Suus levert ook weinig spanning op. Het laatste deel dat aangekondigd wordt met de woorden The plot thickens? bevat wel de nodige spanning, zeker het hoofdstuk met de titel Jij?
De mosterdmoorden is geen spannende thriller, zelfs niet als cosy crime. Maar het is een sympathieke roman met een veelzijdige inhoud en de nodige humor. Heel vermakelijk zijn de hoofdstukken over De zeemeermin en Bamboe ondergoed. Interessant is het verhaal over de plaatselijke politiek met Maurice Castenet, de optische populist. Bajema geeft een rake uiteenzetting over het populisme. Kortom, het boek heeft een rijke inhoud.
Een vermakelijke en interessante roman.
Chris Bajema – De mosterdmoorden. ISBN 978-90-263-6682-6, 317 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Ambo|Anthos 2025.
Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller
Reacties uitgeschakeld voor De mosterdmoorden
Wat je zegt, gaat vanzelf
67 opgewekte taalverhalen
Is ontnuchteren zuipen en is ontbloten bedekken?
‘Ja, kom binnen. Welkom in de wereld waar bijna alles vanzelf gaat: het vertrouwde en tegelijk zo vreemde rijk van de taal.’ Met deze woorden heet Liesbeth Koenen haar lezers welkom in het boek waarin zij Jan en alleman meeneemt op de soms kronkelige, maar altijd kleurrijke paden van de Nederlandse taal. Van álle talen eigenlijk. Want Koenen fileert weliswaar met humor en oprechte verbazing de taal die we in Nederland spreken, maar ze spreekt en schrijft eigenlijk over alle talen. Kort en goed: wie wordt geboren en van jongs af aan wordt toegesproken in zijn (of haar) moedertaal leert vanaf die eerste dag een kunst die later weinigen hem nadoen: alle kneepjes van de grammatica, alle taalgrapjes, alle vervoegingen, alle spreekwoorden en uitdrukkingen, alle grammaticale vormen van de taal…. Leer dát maar eens op latere leeftijd, dat valt om den drommel niet mee! Vandaar dat Koenen vol overtuiging zegt: de taal rolt zomaar uit onze mond, verzinnen wat we gaan zeggen gaat vanzelf. Net als het in volgorde zetten van woorden, het aansturen van spieren en spiertjes bij het praten, het zinvol formuleren van dingen. Het gaat in een razend tempo. Want we zijn allemaal ontzagwekkend goed in taal. We kunnen zonder na te denken perfect ontleden, moeiteloos. Hoe bestaat het! Wat zijn we knap!
Liesbeth Koenen maakt het nog bonter. Ze weet (helaas, wist) veel meer dan gemiddeld van taal en heeft haar steeds opnieuw opflakkerende verbazing in korte stukjes opgeschreven. Ter gelegenheid van de Boekenweek 2025 is dit boekje opnieuw uitgegeven, een ‘geschenkboekje’ van jewelste. Wie begint te lezen, grasduint voortdurend verder. Valt van de ene verbazing in de andere, ziet de ene grap na de andere in onze taal ontstaan. Voorbeelden te over.
Ik kies er deze uit: Neem bijvoorbeeld het voorwoord ont, ‘een krankzinnig stukje woord’, aldus Koenen, dat niet eens op eigen benen kan staan. Het zet iets in de negatieve vorm. Of niet? Koenen: ‘Is ontnuchteren hetzelfde als zuipen? Nee, als iets ontnuchterend werkt betekent dat toch echt dat je er nuchterder van wordt. Niet het omgekeerde.’
Ze gaat door, geeft aan: ontvetten, ontvellen, onthaasten. Ontwapenen en ontwennen, ontwortelen en ontworstelen. Ontkoppelen, ontvolken en het modieuze ontspullen. Maar is ontbloten hetzelfde als bedekken? En bij ontvlammen wordt het vuurtje niet geblust, maar begint het brandje net…. En zo ont-taalt Koenen maar door. Tot wetenschap puur een taalspel wordt.
Auteur
Liesbeth Koenen ((1958-2020) was taalkundige en wetenschapsjournalist. Ze studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1985 deed zij haar doctoraalexamen Algemene Taalwetenschap met de specialisatie theoretische taalkunde. Zij studeerde af bij Hugo Brandt Corstius.
Na haar studie deed Koenen een cursus wetenschapscorrespondentie. Daarna werd ze freelance medewerker van NRC Handelsblad waarvoor ze vooral over taal en hersenen schreef. Ze kreeg onder meer bekendheid door haar verzet tegen de nieuwe spellingsregels van 1995, voor onder andere de tussen-n. Ook pleitte ze ervoor om van taalkunde een schoolvak te maken. Ze werkte freelance voor verschillende kranten en tijdschriften. Van 2014 tot 2018 schreef ze de column Taal! in De Telegraaf.
Liesbeth Koenen was vanaf 2004 lid van de adviesraad Technika 10, een non-profitorganisatie die de deelname van meisjes en vrouwen aan techniek wil bevorderen. Ze won in 1993 de KIJK/Wetenschapsweekprijs (nu Eurekaprijs voor Communicatie) voor haar boek Gebarentaal. In 1996 won ze de NSES Award of the Netherlands Society for English Studies: voor ‘een journalist die zich buitengewoon verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied van de Nederlandse Anglistiek op academisch niveau’.
De taal-stukjes in dit mooie (wat een prachtkaft ook!) boekje komen grotendeels uit De Telegraaf; ze zijn deels bewerkt en aangevuld met andere teksten.
Het is een feest om dit boekje te lezen, vooral omdat Koenen op spitsvondige wijze uitnodigt tot taalspelletjes, tot nadenken en meedoen, om nieuwe vondsten te vinden waarmee haar taalbedenksels aan te vullen zijn. Ze daagt de lezer uit en prijst hem ook voortdurend. Knap en ontzettend plezierig om te lezen.
Koop het en verblijd niet alleen uzelf, maar ook andere sprekers ermee.
Liesbeth Koenen – Wat je zegt, gaat vanzelf. ISBN 978-94-6297-338-1, 143 pagina’s, € 16,99. Amsterdam: Uitgeverij De Kring 2025.
Geplaatst in Alle Boeken, Taal
Reacties uitgeschakeld voor Wat je zegt, gaat vanzelf