Ik ga leven

Geplaatst op 6 maart 2021 door Job ter Steege

Het Turkse hemd is nader dan de Nederlandse rok

Dochter noemt haar moeder ‘Khomeini met een Kut’. Ze vertelt waarom.

Büsra is de oudste, haar twee jaar jongere broer heet Halil en de veel jongere zus Defne is een schattig nakomertje. Büsra noemt haar ouders ‘verwekkers’. Ze kan iets anders kennelijk niet uit haar strot krijgen. Oma woont vlakbij in dezelfde soort driekamerflat. Daar is Büsra ingetrokken om van het ouderlijk gezeik af te zijn, ze dol is op haar vaders moeder en omdat oma dan niet alleen is.

 

 

Vader doet ongeschoold werk en moeder zit thuis op de flat. Zoals het hoort. Vader is wat gemakkelijker, maar moeder is van de aartsconservatieve, Turkse, streng-islamitische stempel.

Er heersen pittige voorschriften die vooral voor vrouwen gelden. Muziek mag niet, dansen mag niet, alle buitenechtelijke romantiek is verboden, uitgaan of op vakantie zonder mannelijk familielid is uit den boze, het hebben van vrienden van het andere geslacht is onwettig, je leuk kleden of opmaken is ongepast, ’s avonds buiten zijn is niet toegestaan, foto’s op sociale media zijn niet geoorloofd, vieze, immorele films (dat zijn films waarin wordt gezoend) zijn onaanvaardbaar, op het strand liggen of zwemmen in het bijzijn van mannen is niet gepermitteerd, het afbeelden van levende wezens mag niet, het vieren van verjaardagen en heidense feestdagen mag niet, net als uitgaan en feesten op festivals.

Vakanties betekenden gezinsreizen naar Turkije, naar de streek waar haar verwekkers vandaan kwamen en de ene potentiele verloofde na de andere langskomt. Het waren verschrikkelijke vakanties.

Van haar moeder moet de inmiddels twintigjarige Büsra leven als een toegewijde islamitische kamerplant die op een zeker moment verkocht wordt aan een door de vader goedgekeurde schoonzoon die na huwelijkssluiting de gegarandeerde onbevlekte vagina met aangesloten eierstokken en baarmoeder mag bespringen. Een vrouw is niets meer dan een kut waar je als man van profiteert.

Eer is de slagader van de conservatieve Turk. Wanneer een meisje haar maagdelijkheid (de familie-eer) voor het huwelijk verliest is, zal de omschrijving afgelikte boterham nog het mildst zijn. Zowel het meisje als de familie is volledig geruïneerd. Als je maar diep genoeg in het tribale drijfzand zit dreigen zweepslagen, steniging en eerwraak. Soms is er financiële genoegdoening. Neemt het meisje met haar vriend de benen, of ze nu trouwen of niet, dan zal ze door haar familie worden uitgekotst en verstoten. Hoe dan ook, wie zich niet aan de voorschriften houdt zet heel wat op het spel. Ook en nog steeds in 2021 in Nederland.

Auteur

Lale Gül (1997) geeft een niets ontziend verslag van haar jeugd. Vooral omdat ze (in de persoon van het fictieve personage Büsra) een openbare basisschool bezoekt ziet ze een buitenwereld die haaks staat op de wereld die haar thuis en op de Koranschool wordt voorgeschoteld. Naar mate ze ouder wordt doorziet ze tegenstrijdigheden, leugens en schone schijn van het Turks conservatisme. De botsingen met moeder worden steeds heftiger.

Büsra studeert Nederlands. Ze heeft thuis veel moeten verduren omdat ze al vroeg vragen begon te stellen naar het waarom van al die voorschriften en stiekem haar eigen gang begon te gaan. Büsra leidt uiteindelijk een dubbelleven met een vaste vriend, een Haagse jongen wiens vader op de PVV stemt, maar die na kennismaking zegt dat dat van die buitenlanders natuurlijk niet voor haar geldt.

Ik ga leven is niet alleen een ontmaskering van een behoudende Turkse cultuur die niets moet hebben van Nederlandse normen en waarden, maar geeft ook zicht op de bizarre folklore rond huwelijkssluitingen. Met name de enorme verplichte kosten die daarmee zijn gemoeid doen de buitenstaander verbazen.

Tenslotte roept het virtuoos geschreven boek compassie op met al die kinderen die zich willen ontworstelen aan de angstcultuur van hun ouders, maar hun vader en moeder ondanks alles niet kwijt willen raken. Net als iedereen willen zij dat ook hún kinderen later bij opa en oma op schoot kunnen zitten. Zonder de krampen van een liefdeloze erfenis.

Lale Gül – Ik ga leven. ISBN 978-90-446-4687-0, 349 pagina’s, € 20,00. Amsterdam: Uitgeverij Prometheus 2021.

Geplaatst in Alle Boeken, Cultuur | Reacties uitgeschakeld voor Ik ga leven

De wereld is niet stuk te krijgen

Geplaatst op 5 maart 2021 door Job ter Steege

Rusland met mobieltjes

Twaalf korte verhalen met veelal het oneindige platteland als wonderschone, maar ook als zompige habitat van de Russische ziel.

 

 

 

 

 

Roechsjona laat niet met zich sollen. Ze heeft in Moskou gestudeerd en doceerde aan de universiteit van Choedzjand. In een provinciestadje werd ze verkracht door iemand die later de plaatselijke burgemeester bleek te zijn. Roechsjona stak haar belager dood. Met zes steken. Daarna gaf ze zichzelf aan. Ze wist dat ze toch wel zou worden gedeporteerd. Ze heeft een zwarte blik en is moslima. Bij de ondervraging vroeg de agent: ‘Had je het niet in der minne kunnen schikken?’ Roeschsjona vertrouwt op de Allerhoogste.

De dood is niet een vervelend misverstand. Iedereen is bang voor de dood, maar de dood is onvermijdelijk, natuurlijk en niet door de mens uitgevonden. Roechsjona beschouwt de dood als het belangrijkste dat de mens in zich meedraagt. Wie de dood niet met zich draagt beschouwt zij als een leeg omhulsel. Het zijn snoepwikkels, holle mensen zonder ziel.

In de nieuwe tijd lijken de snoepwikkels het voor het zeggen te hebben.

Roechsjona zit in afwachting van haar vonnis in een cel. De eigengereide Ksenia brengt haar een bezoek. Ze valt op haar knieën en probeert Roechsjona te omarmen. Deze berispt haar: ‘Ksenia Nikolajevna, we zitten niet in een roman van Dostojewski, sta nou op. Kom overeind, heeft u gedronken of zo?’

Vervolgens onderricht de gevangene haar bezoekster in een stijl die doet denken aan de lessen die Socrates aan zijn leerlingen gaf in het zicht van de gifbeker. Evenals Sokrates legt Roechsjona uit waarom ze niet bang is. Ze kent immers de waarheid.

Deze parafrases staan in Steen, papier en schaar, een wat langer verhaal uit de bundel De wereld is niet stuk te krijgen.

Auteur

Maxim Osipov (1963) is schrijver en cardioloog. Hij won in Rusland verscheidene literaire prijzen. Van zijn hand verschenen eerder verhalenbundels die veel aandacht kregen.

 

 

 

 

 

Veel verhalen spelen zich af op het Russische platteland. De lezer moet zich soms bedwingen te beseffen dat hij niet de pen van Anton Tsjechov volgt, maar die van onze tijdgenoot Maxim Osipov. Het gebruik van mobieltjes in de verhalen doet bij gelegenheid opschrikken uit de Negentiende Eeuw. Dit zijn gebeurtenissen van de 21ste eeuw.

Dat is niet altijd nodig. Zoals in het spannende verhaal van een dokter die Russische emigranten begeleidt bij hun reis naar Amerika en in zonderlinge situaties verzeild raakt. Of het geval van een Russische vrouw die op zoek gaat naar haar halfzuster in Berlijn. Een halfzuster die een wrange vrucht van de Russische bezetting blijkt te zijn.

Vaak is de ondertoon van de vertellingen bitter-ironisch. Zwarte humor die louterend werkt, voorziet regelmatig in sprankelende levenswijsheid.

Echter, ook wanhopige platvloersheid wordt raak geschilderd. Wanneer een arts tijdens een tussenstop van een trein wordt geconfronteerd met een medereiziger die lijdt aan een ernstig alcoholdelirium, roept hij de conductrice er bij. ‘Kalm aan, meneer’, zegt de conductrice, ‘waar is hij gebleven?‘ ‘Hij is uitgestapt’. ‘Waarom is hij de trein uit? Hij had een kaartje tot Petrozavodsk!’ Ze begint te schreeuwen.

‘Hij heeft de plee volgescheten en er een heel pak kranten ingepropt! Alsof er niet genoeg wc-papier was!’ Wat heeft die plee ermee te maken? Ze moet hulp bieden, zonder dat hysterische gedoe. Inmiddels ziet de arts door zijn coupéraampje dat de alcoholicus door enkele politieagenten in elkaar wordt geslagen. Als de trein vertrekt, zegt een reisgenoot: ‘Die smerissen zijn ervoor ingehuurd.’ ‘Maar waarom gaan die dan zo vreselijk te keer?’ ‘Voor de lol. Ik zeg je toch, smerissen, Dit zijn geen mensen.’ De arts verzucht: ‘De mens verlossen van zijn naaste – is dat niet de zin van de vooruitgang?’

Twaalf zinderende verhalen voor wie van een hoge literaire duikplank houdt.

Maxim Osipov – De wereld is niet stuk te krijgen. Vertaald uit het Russisch door Yolanda Bloemen en Seijo Epema. ISBN 978-90-282-2309-7, 380 pagina’s, € 25,00. Amsterdam: Van Oorschot 2021.

Geplaatst in Alle Boeken, Korte verhalen | Reacties uitgeschakeld voor De wereld is niet stuk te krijgen

En dan is het jouw kind

Geplaatst op 4 maart 2021 door Piet Windhorst

Ambulancechauffeur treft eigen zoon als slachtoffer

De dood van je kind blijft het ergste wat je kunt overkomen.

Tijdens de nachtdienst van 21 november 2015 verliest Annemiek Valent haar 19-jarige zoon Gian bij een gruwelijk auto-ongeluk. Ze wordt zelf als ambulancechauffeur naar dit ongeval gestuurd, niet wetend wat ze zou aantreffen. En dan is het jouw kind is een gedetailleerd verslag van het ongeluk en de nasleep: de gesprekken met de begrafenisondernemer, het bezoeken van de opgebaarde Gian en de begrafenis. Daarna probeert ze nauwkeurig te reconstrueren wat er die nacht met haar zoon is gebeurd. Het boek bevat naast twee brandweerverhalen ook nog een van Annemieks collega en een van een politieagente. Daarna volgt het lange verhaal van het rouwproces en haar pogingen om haar baan weer op te pakken. Op 6 augustus 2016 is er een nieuwe ramp: haar ex, vader van haar kinderen, is omgekomen bij een ongeval. Ook hier moet ze de uitvaart regelen. Op den duur kan ze weer aan het werk.

Auteur

Annemiek Valent (51) is al sinds 2007 werkzaam bij de Ambulance Amsterdam (AA).

 

 

 

Ze besloot alles wat haar was overkomen vast te leggen in een boek. Dat deed ze uitgebreid en gedetailleerd. Voor zichzelf deed ze het als verwerking en als waarschuwing voor haar collega’s. In Amsterdam was iets dergelijks bij de ambulancedienst nooit eerder voorgekomen. Tevens wilde ze vertellen over haar fantastische beroep. Haar collega’s wilde ze bewust maken van het feit dat dit iedereen kan overkomen. Ze beschreef ook de weg terug die ze meemaakte door middel van de juiste therapievorm. Dit boek schreef ze als gescheiden moeder van twee kinderen die het geluk heeft teruggevonden bij haar grote liefde Gerry (ook ambulancechauffeur). Haar fantastische zoon Roan die ook alles bewust heeft meegemaakt gaf haar toestemming om alles over hem op te schrijven.

Als ze arriveert op de plaats van het ongeluk staat er een autowrak tegen een boom met daarin het lichaam van de bestuurder. Haar collega’s beletten haar naar het wrak te gaan. Heel aangrijpend is beschreven hoe langzaam tot haar doordringt dat het slachtoffer haar zoon is. Hij zit in de auto van zijn vader, de ex van Annemiek. Ze herkent de auto. Al gauw blijkt dat Gians vader thuis is en niet weet dat zijn zoon op pad was met zijn auto. De waarheid komt hard aan, ze raakt in een shock. Collega’s brengen haar naar de ambulancepost.

Het hoofdstuk Naar Gian toe is hartverscheurend. Zijn lichaam was eerst overgebracht naar het mortuarium van het VUmc ziekenhuis. Hij is daar geïdentificeerd door Gerry. Zij gaat naar Gian toe als hij is overgebracht naar de begrafenisondernemer, de mensen van de onderneming hebben urenlang gewerkt om hem enigszins toonbaar te maken. Annemieks eerste indruk is verschrikkelijk: Jeetje, het lijkt Madame Tussauds wel. Als ze een beetje gewend is geeft ze een kus op Gians hoofd. Zijn muts ruikt naar wiet. Ze moet lachen en denkt: God wat houd ik van die gozer.

Deze liefdesverklaring is kenmerkend voor de verhouding van Gian en zijn moeder. Dat blijkt ook uit de pagina met het portret aan het begin van het boek. We zien een mooie foto van Gian met als tekst: In liefdevolle herinnering aan Gian. Het meest opmerkelijk zijn de drie woorden die onder het portret staan: young, wild en free. Annemiek ziet hem als een ondeugende puber die gedrag vertoont dat hoort bij zijn leeftijd. De schuldvraag komt geheel bij zijn vader die toestemming gaf met de auto te rijden, terwijl Gian geen rijbewijs had. Vader faciliteerde en Gian maakte daar misbruik van. Overigens is de botte houding van de vader stuitend.

De tweede helft van het boek is gewijd aan het rouwproces en de lange weg van Annemiek naar haar werk op de ambulance. Ze wilde dit beslist hervatten. Pas in januari 2016 krijgt ze eindelijk therapie. In hetzelfde jaar verongelukt haar ex. Ook hij komt om door een eenzijdig ongeval: auto tegen boom. Het regelen van de begrafenis komt op Annemiek neer. Zijn familie doet niets.

Haar therapie is ernstig verstoord. Ze krijgt weer last van herbelevingen. Toch gelukt het haar om haar baan weer op te pakken. Het laatste hoofdstuk speelt zich af op Nieuwjaarsdag 2020. Ze krijgen een oproep om naar een ongeval te gaan bij de begraafplaats van haar zoon. Door haar wordt het ervaren alsof Gian haar geroepen heeft. De laatste woorden van het boek zijn hoopvol: Carpe Diem.

Het verhaal van Annemiek is een indrukwekkend monument: heel eerlijk en menselijk.

Annemiek Valent – En dan is het jouw kind dat alles overstijgt. ISBN 978-90-773-2277-2, 192 pagina’s, € 22,50. Haarlem: Bureau Mension 2021.

Geplaatst in Alle Boeken, Non Fictie | Reacties uitgeschakeld voor En dan is het jouw kind

Meedogenloos

Geplaatst op 3 maart 2021 door Maria van Heumen

‘Slaapwandelmoord’

Advocate neemt de verdediging op zich in een moordzaak, maar is haar eigen leven ook niet zeker.

In dit laatste deel van de trilogie over de advocate Kirsten Hartogs is zij uit Portugal teruggekeerd naar het ouderlijk huis in België. Ze verdiept zich in de documenten over een nieuwe rechtszaak: de vijfendertigjarige Nick Steverlinck wordt beschuldigd van de moord op zijn vriendin Nadia. Nick is de broer van de vroegere oppas van Kirsten, Sandy, die door Vincent Bertelet twintig jaar geleden vermoord is. Kirsten heeft toentertijd tegen hem getuigd. Vincent is sindsdien spoorloos, maar laat regelmatig weten dat hij haar blijft volgen.

In de rechtszaak is de arrogante advocaat Versluys de raadsman van Nick; Kirsten heeft een adviserende functie. Tijdens hun bezoek aan Nick in de gevangenis vertelt hij nogmaals dat hij zich niets weet te herinneren. Zou het kunnen dat hij het heeft gedaan omdat hij al sinds zijn kinderjaren slaapwandelt? Bovendien gebruikt hij een zwaar slaapmiddel sinds zijn vader een jaar geleden bij een ongeluk om het leven gekomen is.

Kirsten doet onderzoek naar het slaapmiddel Somfrax waartoe ze de hulp inroept van Richard Blake, een Britse expert in rechtszaken waarin verdachten onder invloed van medicijnen misdrijven hebben begaan. Is het toeval dat Blake het dodelijk slachtoffer wordt van een aanrijding?

Auteurs

Walter Damen (1971) is topadvocaat en strafpleiter. Hij studeerde rechten aan de universiteiten van Antwerpen en Leuven en behaalde certificaten in gerechtelijke geneeskunde en bemiddelen bij conflicten en jeugdrecht. Naast zijn werk als advocaat, heeft hij als coauteur reeds verschillende boeken uitgebracht.

Hilde Vermeeren (1970) studeerde psychologie aan de KU Leuven. Ze heeft tientallen kinder- en jeugdboeken op haar naam staan. Sinds 2013 schrijft ze ook thrillers, waarmee ze diverse prijzen in de wacht heeft gesleept.

Een tweede verhaallijn gaat over David, wiens zoon jong overleden is. Gestorven door een medicijn van de firma die ook het slaapmiddel Somfrax produceert. David gaat als schoonmaker bij het bedrijf werken om van binnenuit bewijs voor zijn beschuldiging te vinden.

De thriller is knap geconstrueerd: de twee verhaallijnen komen aan het einde goed bij elkaar. De spanning zit vooral in de kleine dingen die Kirsten ondervindt, zoals het kwijt zijn van haar telefoon, geluiden die ze hoort in de nacht, mysterieuze e-mails. Je voelt haar bloed stollen! En is Kirstens nieuwe buurman, Stef, wel te vertrouwen? Hij gedraagt zich dan wel heel vriendelijk en bezorgd naar haar toe, maar blijkt ook een heel dossier over haar op zijn computer te hebben.

De trilogie is hiermee geëindigd evenals de samenwerking tussen de twee auteurs. Vermeeren heeft besloten om helemaal te stoppen met schrijven en terug te keren naar haar eerste liefde: lesgeven in het volwassenenonderwijs. ‘Mensen lezen almaar minder boeken’, zegt ze. ‘In combinatie met het geringe draagvlak voor vrouwelijke thrillerauteurs is het moeilijk om je als beroepsschrijfster staande te houden.’ En dat terwijl ze op basis van haar verdiensten in de literaire sector voorgedragen is als de eerste vrouwelijke ereburger van de West-Vlaamse stad Torhout.

Damen & Vandermeeren – Meedogenloos. ISBN 978-94-6383-106-2, 274 pagina’s, € 22,00. Antwerpen: Pelckmans 2020.

Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld voor Meedogenloos

Confrontaties

Geplaatst op 2 maart 2021 door Anita Zijlstra

Puber probeert hoofd koel te houden in de jeugdgevangenis

Nog een maand in het detentiecentrum en dan mag Salomé Atabong naar huis. Ze heeft niets met de andere meiden, evenmin met hun begeleiders en psychologen. Ze bereidt zich voor op haar vrijlating. Maar wat zal haar dan wachten?

Salomé kent zichzelf bijna niet meer terug. Het eens zo meegaande meisje dat ze ooit was, is veranderd in een opstandige puber. Ze heeft haar lesje geleerd: goed je best doen is niet genoeg als je zwart bent.

 

 

Op het gymnasium wordt het Kameroens-Nederlandse meisje zo gepest dat ze steeds vaker gaat spijbelen. Net als de buurman en haar oppas blijken ook haar schoolgenootjes ronduit racistisch. Als Paul en Salavatore haar achtervolgen en aanvallen slaat ze terug. En niet zo’n beetje ook. En voor die mishandeling moet ze boeten.

Auteur

Simone Atangana Bekono (1991) studeerde in 2016 af in creative writing aan hogeschool ArtEZ. Een jaar later debuteerde zij met de dichtbundel hoe de eerste vonken zichtbaar waren, waarmee zij de Poëziedebuutprijs aan Zee 2018 en het Charlotte Köhler Stipendium 2019 in de wacht sleepte. Deze debuutroman Confrontaties staat op de Shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2021.

 

 

Spijt van haar daad heeft ze niet, integendeel. Maar wie helpt haar met haar gevoelens om te gaan? Iedereen pretendeert van alles, maar ondertussen… Het is uitgerekend Frits bij wie ze therapie moet volgen. Ze kent hem nog uit Hello Jungle, een populair tv-programma, waarin hij in Afrika het ene moment een kip probeert te slachten en het andere lachend vrouwen insmeert met rode klei. Het zijn toch wel lieve mensen, hoort ze hem in gedachten steeds zeggen.

Tussen Salomé en Frits loopt het niet bepaald gesmeerd. Ook met de meiden in de jeugdgevangenis trekt ze niet veel op. Ze vlucht in boeken die haar Nederlandse moeder tijdens de bezoekjes voor haar meeneemt en verdiept zich in vraagstukken over straf en loutering. En ze denkt na, soms meer dan haar lief is. Over haar zieke vader, die haar leerde hard te zijn. Maar ook over haar tante Céleste die alles per definitie racistisch vindt. Wie heeft er gelijk?

Salomé loopt over van woede, frustratie, verdriet, maar ook van angst; nergens voelt zij zich meer echt thuis. Maar dan komt de dag dat ze weer terugkeert naar haar dorp…

De auteur weet de spanning goed op te bouwen door later in het boek pas te vertellen wat er daadwerkelijk is gebeurd tijdens die confrontatie met haar belagers. Maar tot die tijd is het eerlijk gezegd soms afzien. Woorden als shit, kanker en kut, en dat is dan nog bescheiden uitgedrukt, vliegen de lezer om de oren; het had wat dat betreft zeker iets minder gekund.

Die stijl leidt zonder meer af van de beladen onderwerpen als discriminatie en racisme, die de auteur onder woorden heeft willen brengen. En eerlijk gezegd, loopt de verhaallijn soms een beetje weg. Maar de schrijfster is nog jong. En potentie heeft Simone ze zeker.

Simone Atangana Bekono – Confronaties. ISBN 978-90-488-4243-9, 221 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Lebowski Publishers 2020.

Geplaatst in Alle Boeken, Fictie | Reacties uitgeschakeld voor Confrontaties

De familie Wachtman

Geplaatst op 1 maart 2021 door Adrianus

De ondergang van een veelbelovend wetenschapper

Anonieme zaaddonatie onderuit gehaald door de maatschappelijke ontwikkelingen. Dit heeft verregaande consequenties voor de hoofdpersoon.

Philip Wachtman leek op weg naar een glorierijke wetenschappelijke carrière. Hij promoveerde cum laude en leek op weg om zijn promotor als hoogleraar op te volgen. Het onderwerp van zijn proefschrift was het recht op anonimiteit van de spermadonor. Dat recht verdedigde hij te vuur en te zwaard, ook in de media waar hij een welkome gast was. Toen dat nog kon (voor me too) sloeg hij een knappe studente aan de haak.

 

Maar dan raakt hij in een dipje. Er verschijnen al tijden geen nieuwe publicaties meer van zijn hand en een onschuldig contact met een studente leidt tot een verbod om mondelinge tentamens af te nemen. Tot overmaat van ramp beslist het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat de anonimiteit van ‘oude’ spermadonoren moet worden opgeheven als de donorkinderen daarom vragen. Een drammerige studente dringt aan dat hij haar scriptie over dit onderwerp begeleidt, iets waar hij absoluut geen zin in heeft.

Tegelijkertijd wil Philips vriendin Freya steeds obsessiever moeder worden, waardoor hun seksleven alle spontaniteit verliest en ontaard in ‘neuken op commando’.

Auteur

Christiaan Alberdingk Thijm (1971) is advocaat en universitair docent. Zijn debuutroman Het proces van de eeuw, werd een bestseller.

 

 

Niemand weet dat de roodharige Wachtman zelf spermadonor is. Tijdens het onderzoek voor zijn proefschrift kwam hij in contact met een spermabank en van het een kwam het ander. Hij heeft inmiddels misschien wel 411 (roodharige?) nakomelingen, ‘de familie Wachtman’, en heeft daarmee het wettelijke maximum ruimschoots overtreden.

Wanneer Freya maar niet zwanger wordt wil ze dat Philip een vruchtbaarheidsonderzoek ondergaat. Hij weigert dit, want hij weet dat hij vruchtbaar is.

Niet hij, maar een door hem geminachte collega wordt hoogleraar. De studente stalkt hem en klaagt hem aan voor ongewenste intimiteiten. Hij moet stoppen met het doneren van sperma en vreest door ‘zijn’ kinderen achterhaald te worden. Door dit alles lijkt Philips wereld compleet in te storten. Is er nog een uitweg uit deze ellende?

Dit goedgeschreven boek kent een interessante opbouw. Veruit de meeste hoofdstukken zijn geschreven vanuit het perspectief van Philip, maar zo nu en dan worden ze onderbroken door eentje, genummerd in Romeinse cijfers, met Freya als ik-persoon. Freya ‘blokkeerde’ als studente aan de Toneelschool, nadat een medestudent zich tijdens een opvoering aan haar vergreep. Ze ging rechten studeren, maar maakte uiteindelijk furore als stemactrice.

Het boek geeft een mooi beeld van de hypocrisie in het academische wereldje. De toespraak van de nieuwbenoemde prof tot zijn voorganger is ronduit walgelijk. Ook het doorgeschoten politiek correcte beleid naar aanleiding van me too wordt prachtig weergegeven. En passant maken we ook nog kennis met de nieuwe Noord/Zuidlijn van de Amsterdamse metro.

Qua spanning kan dit boek prima concurreren met een goede thriller. De ontknoping is bizar, maar niet ongeloofwaardig. Ik heb het met bijzonder veel genoegen gelezen.

Christiaan Alberdingk Thijm – De familie Wachtman. ISBN 978-90-263-5250-8, 370 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Ambo | Anthos 2020.

Geplaatst in Alle Boeken, Fictie | Reacties uitgeschakeld voor De familie Wachtman

De stemmen van de Pamano

Geplaatst op 27 februari 2021 door Job ter Steege

Vrij spel voor haat

Terwijl de wereld zich inspande om het fascisme op te ruimen kropen Franco en zijn beulen stilletjes weg achter de Pyreneeën en deden ongestoord hun gruwzame werk.

De geestelijke, een enthousiaste aanhanger van de Caudillo, had haar gezegd: ‘Alles, maar dan ook echt alles, mijn dochter, wat bijdraagt aan de totale vernietiging van die slechte, kwaaddoende, moordzuchtige, communistische, rode, atheïstische, joodse en Catalaans-separatistische horden, is God, Onze Heer, welgevallig. Hij is het die rechtspreekt, straffen uitdeelt en de Heilige Eenheid van Spanje garandeert.

 

Elisenda had ongetwijfeld deze woorden in gedachten toen zij haar nieuwbakken echtgenoot Santiago Vilabrú dwingend toesprak. Het huwelijk was zojuist op 28 februari 1938 gesloten. Santiago begeerde zijn bruid, maar Elisenda zei hem dat van het sacrament van het heilig neuken geen sprake kon zijn eer hij had gezworen de republikeinse moord op haar vader en broer te wreken.

Santiago zei haar: ‘Zeker wel. Laat me die borsten nog eens zien. Kom eens hier schattebout.’ ‘Nee, zweer het.’ Ze kwamen tot een vergelijk: hij zou haar de geschikte persoon aanwijzen. ‘Ik ken er de perfecte man voor. Hij komt uit de streek en kent de mensen… Knoop je bloes los, kom.’ ‘Wie is het?’ ‘Een kennis uit Burgos, hij is nogal drastisch. Kom eens hier mooie bloem’.

Elisenda vond zo haar Goël, de Oudtestamentische bloedwreker, in Valentí Targa, een verfoeilijke moordenaar. Zij bood hem de functie van burgemeester en een ruime toelage. Ter bezegeling van het contract eiste de veel oudere Valenti van de tweeëntwintig jarige Elisenda een wip. De wraak op haar vader en broer was voor haar een eenmalig penetratie door de gore falangist wel waard. De toekomstige burgemeester van Torena vroeg de godvruchtige Elisenda tijdens deze contractuele seks haar oorhangers niet af te doen. Ach, hoe vromer, hoe hoeriger. Ook hierin gaf zij toe aan de geharde fascist en liet de opsmuk hitsig aan haar lelletjes hangen.

Vervolgens stroomde het sperma, het bloed en het verdriet. Tevens was er de schaamte weg te kijken van de standrechtelijke executie van een onschuldige jongen van veertien die gilde dat hij bang was voor de dood. En de schreeuw van de dorpsonderwijzer Oriol Fontelles om zijn dochter die hij niet kon bereiken. Fontelles schreef haar in 1944 een brief om zich te rehabiliteren als verzetsstrijder. De brief werd pas in 2002 gevonden achter een schoolbord en kwam in handen van Tina Bros, een lerares die foto’s nam van de dorpsschool die op het punt stond gesloopt te worden. Bros rook wraak en ging op zoek naar het geheim van de dorpsschoolmeester van Torena. Ze belandde daarop in een labyrint van haat dat vanaf de jaren twintig tot heden bleef etteren en in welke tijdsspanne Elisenda fungeerde als repeterende slettenbak.

Auteur

Jaume Cabré (1947) geldt als een van de belangrijkste hedendaagse Catalaanse auteurs. Hij schreef romans, verhalen, essays, theaterstukken en televisiescenario’s. In alle genres won hij prestigieuze prijzen. In het Nederlands verschenen Edelachtbare, De bekentenis van Adriá, De schaduw van de eunuch en deze roman, De stemmen van de Pamano.

Centraal in dit meesterwerk over het Catalaans verzet tegen Franco en zijn fascistische trawanten zijn een aantal gebeurtenissen die zich afspelen in het gefingeerde dorpje Torena. Daar zullen sterven die het geluid van de rivier de Pamano horen.

In Torena is de dorpsonderwijzer Oriol Fontelles de spin in een oorlogskluwen welke zich maar heel lastig laat ontwarren. Schrijver Jaume Cabré toont zich daarbij een meester in het verrassend toepassen van flash-forwards en flash-backs.

Behalve op een gecompliceerde plot moet de lezer voorbereid zijn op het feit dat het bloedige verleden tot op heden als een lijkwade over Spanje hangt en dat er nog steeds vele Spanjaarden te vinden zijn die de zich de tijd van Franco herinneren als een buitengewoon prettige periode.

Gelukkig zorgt het kunstenaarschap van de auteur ervoor dat een dergelijke onsmakelijke reminiscentie genadeloos wordt ontmaskerd als het koesteren van criminele gedachten.

Jaume Cabré – De stemmen van de Pamano. Vertaald uit het Catalaans (Les veus del Pamano) door Pieter Lamberts en Joan Garrit. ISBN 978-90-567-2261-6, 536 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Meridiaan Uitgevers, heruitgave 2021.

Geplaatst in Alle Boeken, Cultuur, Geschiedenis | Reacties uitgeschakeld voor De stemmen van de Pamano

Zondagsleven

Geplaatst op 26 februari 2021 door Adrianus

Liefde in tijden van autisme

Volwassen vrouw worstelt met haar autisme. Ze moet door diepe dalen, maar uiteindelijk weet ze haar leven zo in te richten dat het een zondagsleven wordt.

Wanneer je als volwassene de diagnose ‘autistisch’ krijgt is een aantal dingen duidelijk, maar dat wil niet zeggen dat het leven er gemakkelijker op wordt. Als kind is de school voor Jasmijn Vink een verschrikking: al die geluiden die binnendringen, schreeuwende kinderen, om de vijftig minuten een harde bel, voor elk vak een andere docent. Haar hoofd zit dan vol en ze kan zich niet meer concentreren.

 

Als ze haar diploma heeft is dat dan ook een geweldige opluchting. Ze is bevrijd van de leerplicht! Ze is blij met haar appartementje waar ze met haar hond Romy woont. Maar daarvoor moet natuurlijk wel gewerkt worden. Via het uitzendbureau heeft ze een baan als receptioniste bij een scheepvaartmaatschappij. Daar heeft ze haar eigen rustige plek zonder collega’s om haar heen. Als het bedrijf gaat fuseren komt ze op straat te staan. Met het geld dat ze meekrijgt, koopt ze een half jaar vrijheid, waarin ze een boek gaat schrijven. Een boek over haar autisme.

Auteur

Judith Visser (1978) is schrijver van tot nu toe dertien boeken en een reeks korte verhalen. Met Zondagskind (2018), een autobiografische roman over het opgroeien met autisme, beleefde zij haar doorbraak naar het grote publiek. Zondagsleven is het vervolg, waarin zij verhaalt hoe het Jasmijn (=Judith) vergaat in haar volwassen leven. Judith woont en werkt in Rockanje.

 

 

Slechts enkele mensen weten dat ze autistisch is, onder wie haar vriend Nick, drummer van beroep. Hij moet zich in hun relatie wel aan haar voorwaarden houden: hij moet om precies half acht ‘s avonds bellen, hij mag maar een of twee keer per week langskomen en dan op tijd, hij krijgt niet de sleutel van haar flat. Wanneer hij de aanbieding krijgt om met een band te touren door Engeland wil hij graag dat ze meegaat. ‘Nee’, is het antwoord. Ze kan al die prikkels niet aan. En eigenlijk vindt ze het heerlijk dat ze weer een paar maanden alleen met Romy is.

Nick is dol op haar, maar heeft ook zo zijn eigen verlangens. Zo wil hij graag gaan samenwonen, maar weer wordt het ‘nee’. Jasmijn heeft haar eigen afgebakende veiligheid nodig. Het gevolg is dat de relatie wordt verbroken. Nick zoekt en vindt een nieuwe vriendin, met wie hij een kind krijgt.

Na de zes maanden vrijheid wordt Jasmijn bij een ander bedrijf als receptioniste aangenomen. Maar hoe anders gaat het daar toe. Met haar leidinggevende heeft ze de nodige botsingen. Na de publicatie over haar autisme is er wel meer begrip voor haar. Maar wanneer ze de uitgaande post voorziet van stickers met reclame voor haar boek, is de maat vol. Ze wordt op staande voet ontslagen.

Een nadeel én een voordeel. Ze heeft nu meer tijd om zich als schrijfster te openbaren. Ook de relatie met Nick komt weer goed, zij het met ups en downs. Hoe moet Jasmijn omgaan met het feit dat ze met iemand samenwoont? En hoe met een kind dat eens in de veertien dagen komt logeren?

En dan gaat haar trouwe makker Romy, met wie ze zoveel heeft meegemaakt, plotseling dood. Ook al woont ze in haar droomhuis vlak bij bos en zee en is ze getrouwd met zo’n lieve, begripvolle man, haar leven stort in. Maar wanneer Jasmijn op het plekje in het bos zit waar Romy’s as is uitgestrooid, heeft ze zo’n bijzondere ontmoeting dat ze met vertrouwen de toekomst tegemoet gaat.

Het is niet gemakkelijk om te begrijpen wat iemand met autisme ervaart. De auteur komt met dit werk een heel eind. Ze schetst duidelijk welke impact het op iemand heeft. Toch blijft het voor mensen die niet hiermee behept zijn moeizaam om altijd te begrijpen hoe ze met iemand die deze aandoening heeft om moeten gaan. Het leidt vaak tot misverstanden en botsingen. En die kunnen verdrietige consequenties opleveren.

De verdienste van dit boek is dat dit onderwerp op een heel toegankelijke manier wordt behandeld. Want schrijven, dát kan Judith Visser. Het moge tot een beter begrip van autisme leiden.

Judith Visser – Zondagsleven. ISBN 978-94-02700841-3, 461 pagina’s, € 21,99. Amsterdam: HarperCollins 2020.

Geplaatst in Alle Boeken, Autisme, Autobiografie | Reacties uitgeschakeld voor Zondagsleven

Het glanzend zwart van mosselen

Geplaatst op 25 februari 2021 door Piet Windhorst

Over schrijvers, dichters, schilders en eilanden

Autobiografische essays uit alle periodes.

We kennen Oek de Jong als begenadigd romanschrijver. In zijn veertigjarige schrijverscarrière schreef hij naast vijf romans ook 41 essays.

Deze bloemlezing uit zijn essays bestaat uit zijn autobiografische verhalen, reisverhalen en cultuurkritische stukken uit de periode 1980-2020. In deze uitgave zijn vier bundels samengebracht. Sommige essays heeft hij herzien en er zijn ook enkele die niet eerder uitgebracht waren aan toegevoegd. De volgorde is niet chronologisch maar eerder thematisch. Lees verder →

Geplaatst in Alle Boeken, Essays | Reacties uitgeschakeld voor Het glanzend zwart van mosselen

Een meesterstuk

Geplaatst op 24 februari 2021 door Marianne Janssen

Is Isaac Pietersz een moordenaar?

Passie voor kunst kost mensenlevens. Lees verder →

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller, Kunst | Reacties uitgeschakeld voor Een meesterstuk