LeesKost

Cold case op een afgelegen eiland

Vrolijke tiener verdwijnt voorgoed.

Het is 1956. Als Lára Marteinsdóttir vijftien jaar is krijgt ze een vakantiebaantje bij Ólöf Blöndal en Óttar Óskarssson, een keurig echtpaar dat op Viðey woont, een klein eiland net voor de kust van de IJslandse hoofdstad Reykjavík. Ze zal de hele zomer blijven. Waarom en wat er gebeurt weet niemand, maar begin augustus besluit Lára plotseling toch voortijdig te vertrekken. En daar begint het raadsel, want nadat ze de deur achter zich heeft dichtgedaan om naar de boot te gaan heeft niemand haar meer gezien of iets van haar vernomen. Het meisje had veel contact met haar ouders. Toen die niets meer van haar hoorden waarschuwden zij de politie. Waar is Lára gebleven? De politie gaat naar het eiland, maar het echtpaar kan hun vraag niet beantwoorden: ‘Lára is vertrokken. En ze heeft haar spullen meegenomen’. Klaar. En daarmee begint een raadsel dat tien, twintig, dertig jaar later nog niet is opgelost. Lára is weg, haar lichaam wordt niet gevonden en ook van haar bagage ontbreekt ieder spoor.

De eerste politieman die het echtpaar op Viðey komt ondervragen is Kristján Kristjánsson. Hij is nog jong, 24 jaar. Maar de verdwijning van Lára zal hem zijn hele carrière blijven achtervolgen. Hij heeft er slapeloze nachten van, hij volgt sporen die dood lopen en steeds opnieuw wordt hij geconfronteerd met vragen van derden. Als Lára tien jaar weg is is er als bij een soort ‘jubileum’ ruimschoots persaandacht voor haar verdwijning. Hetzelfde gebeurt in 1976, na twintig jaar. Keer op keer wordt de zaak opgerakeld en worden Kristján vragen gesteld. Al die jaren wachten Lára’s ouders, in de hoop dat hun dochter wie weet… misschien… ooit nog op zal dagen…. En dan is het 1986. Het is niet alleen het jaar dat Lára dertig jaar weg is, maar er wordt ook een feest gevierd: Reykjavík bestaat tweehonderd jaar. Dat moet groots gevierd worden. Intussen begint de jonge journalist Valur Róbertsson, die bij het IJslandse weekblad Vikublaðid werkt, met een eigen onderzoek naar de verdwijning van Lára. En zowaar, hij komt dingen op het spoor die niet eerder zichtbaar werden. Intussen lijkt het erop dat hij door een vreemde wordt tegengewerkt. Heeft iemand er soms baat bij als Vildur het raadsel niet oplost? Dat zou dan iemand moeten zijn die de waarheid kent.

Auteurs

Ragnar Jónasson (1976) is een bekroonde internationale bestsellerauteur. Hij debuteerde in 2010 met Sneeuwblind. Daarop volgden nog acht misdaadromans en drie romans. Zijn bestverkochte boeken zijn de drie delen die samen de Dark Islandserie vormen. Wereldwijd verkocht de auteur meer dan één miljoen boeken in 32 landen. Jónasson woont in Reykjavík en geeft daar les aan de rechtenfaculteit van de universiteit.

Jónasson ontmoette Katrín Jakobsdóttir tijdens een lunch in 2020. Zij bleken een gemeenschappelijke interesse te hebben: misdaadverhalen. En zij deelden hun bewondering voor de ‘koningin van de misdaadromans’ Agatha Christie. Kort na de lunch sloeg de Coronapandemie toe. Ragnar en Katrin besloten in die tijd samen een misdaadverhaal te schrijven naar een idee van Ragnar.

Katrín Jakobsdottír (1976) is sinds 2017 de premier van IJsland. Zij stapte de politiek in voor de partij Vinstrihreyfingin-grænt framboð (Links-Groen). Ze studeerde IJslands met bijvak Frans aan de universiteit van IJsland en behaalde in 2004 haar master met het werk van Arnaldur Indriðason als onderwerp. Zij werkte in deeltijd bij de omroep. Op 19 februari 2020 werd zij gekozen tot voorzitter tot de Council of Women World Leaders. Zij is de tweede vrouwelijke premier van IJsland.

Een afgelegen eiland, een vermist meisje, een stadje vol geheimen, vreemde netwerken en een jonge journalist die koste wat kost wil doorgronden wat er dertig jaar geleden met een tiener was gebeurd. Het zijn de ingrediënten voor een buitengewoon boeiende misdaadroman, vol onverwachte wendingen en spannende momenten. Tel daarbij op dat Reykjavík uitstekend geschreven is, en u hebt een heerlijk boek voor langdurig leesgenoegen.

Ragnar Jónasson en Katrín Jakobsdottír – Reykjavík. Vertaald uit het IIslands (Reykjavík) Willemien Werkman). ISBN 978-94-005-1628-1. 288 pagina’s, €20,99. Amsterdam: A.W. Bruna 2024.

Wie is de echte dader?

De politie misleid.

In deze ouderwetse politieroman wordt heel gedetailleerd het speurwerk beschreven van twee politiemannen. Zij onderzoeken verscheidene moorden die aanvankelijk niets met elkaar te maken lijken te hebben. Het is opvallend dat in het boek geen misdadigers voorkomen. Het gaat om ‘gewone’ mensen die handelen uit wraak, jaloezie of omdat zij unfair, onrechtvaardig (vertaling van de geheimzinnige titel) zijn behandeld. De speurders zijn vasthoudend in hun onderzoeken. Opmerkelijk is het feit dat de dader de politie ogenschijnlijk helpt door op slinkse wijze foto’s en krantenknipsels te verstrekken.

Auteur

Guido Strobbe (1956) is een Belgische journalist en schrijver. Hij was journalist voor het Nieuwsblad en leraar grafische media. Sinds 2012 schrijft hij thrillers die deels historisch getint zijn. Enkele titels: Ultio, Odium, Deceptio en Opertum. Iniquitas is zijn achtste thriller.

Een vrouw met een hondje ziet een auto met daarin een vermoorde man. Hij is neergestoken en gewurgd. Op de achterbank liggen krantenknipsels die handelen over moorden in het verleden. Een van de knipsels gaat over een wurgmoord. De politie denkt de dader daarvan al te hebben gearresteerd. Het gaat om Dirk Debacker, een architect die al een half jaar in de gevangenis zit. Hij zou Daan Wydhooge vermoord hebben. Dirk ontkent alles, hij zit als onschuldige ten onrechte gevangen. De rechercheurs zijn ook nog bezig met de moord op de man in de auto. Ze ontdekken raakvlakken tussen beide moorden. Gelukkig voor Dirk gaan de rechercheurs zijn zaak vanwege die raakvlakken nader onderzoeken.

De echtgenote van Dirk, Nohra, is door de gevangenschap in grote financiële moeilijkheden gekomen. Het huis moet verkocht worden en ze moet ander werk zoeken. Dat gelukt niet omdat niemand de echtgenote van een moordenaar in dienst wil nemen. Uiteindelijk kan ze alleen terecht in een chique rendez-vous hotel. De politie heeft veel belangstelling voor die plaats omdat één van de vermoorde mannen daar vaak kwam. Nohra doet in opdracht van de politie onderzoek.

Een interessant en kleurrijk personage is Ilse de Hermione Wydooge, de echtgenote van de vermoorde Daan Wydhooge. Ze is van adel en woont op een landgoed met personeel, waaronder zelfs een lakei. Ze wil een herdenkingsplechtigheid organiseren voor een groot gezelschap De schrijver besteedt veel aandacht aan de voorbereiding van deze bijeenkomst die door de opzet veel op een feest lijkt. Hiermee maakt de schrijver wel een flinke uitstap naast de eigenlijke plot. Het is echter wel een vermakelijk verhaal.

Er vinden nog enkele moorden plaats, na de twee eerdergenoemde. In die gevallen wordt de politie geholpen met filmbeelden en foto’s. die aan dossiers worden toegevoegd. Een zeer wonderlijke gang van zaken.

Het boek bevat veel personages met als gevolg dat er veel gesprekken en verhoren plaatsvinden. Het bevat voor een thriller weinig actie. Toch is dit boek spannend vanwege de voortdurende verrassende ontwikkelingen. Bepaalde personen blijken ineens koele moordenaars. Bij elkaar is het allemaal wel een beetje teveel: te veel personen, te veel complotten, maar door de knappe opbouw blijft het een helder en spannend verhaal.

Een goed geslaagde politieroman.

Guido Strobbe – Iniquitas. ISBN 97-894-648-7106-7, 337 pagina’s, €24,95. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt 2023.

Onderdrukking door nazi’s en communisten

De geschiedenis herschreven.

Deze thriller is niet alleen vanwege zijn enorme omvang opvallend, maar ook door de verzonnen geschiedenis. De meeste elementen zijn historisch juist, maar vele zijn ook fictie. De schrijver laat de Russen aan het eind van de Tweede Wereldfoorlog doorvechten tot in Brussel, waar Hitler verbleef en zelfmoord pleegde. De Russen vestigden zich daar en bouwden zelfs een muur: de Koude Oorlog in België. 

Na een proloog komen vier grote delen met intermezzo’s daartussen. De schrijver maakt steeds een sprong in de tijd: 1935, 1944, 1947, 1962, 1965. In de intermezzo’s krijgt de lezer uitleg over wat er tussentijds is gebeurd. Opvallend is de lijst van personages. Dat is geen luxe, want naast de vijf hoofdpersonen zijn er nog tientallen anderen..

Auteur

Benny Baudewyns (1958) is een Vlaamse thrillerschrijver. Hij debuteerde in 2000 met de thriller Het Zwartbergplan. Zijn volgende thriller De Emerson Locomotief won in 2002 De Diamanten Kogel, prijs voor het beste misdaadverhaal in Vlaanderen Daarna volgde nog een tiental thrillers, waaronder Mazzelaar en een non-fictie boek over zijn voormalige beroep als uitvaartondernemer.

In 1935 wordt in Angersburg, een dorp in Pruisen, in de tuin van Buchinsky het lijk van een onbekend meisje gevonden. Rechercheur Thomas Erder gaat de moord onderzoeken. In de volgende hoofdstukken gaat het over heel andere zaken. Baudewyns herschrijft de geschiedenis als het ware. In 1945 heroveren de Russen Berlijn op de nazi’s. Ze stoten door naar Brussel. Daar treffen ze de geallieerden. Brussel wordt verdeeld in vier zones. Brussel is overigens slechts een van de locaties waar de verhalen in dit boek zich afspelen. Zo treffen we Joyce Horner en Gill Hayers in Amerika en Aras Petraurkas in Southampton. Andere voorkomende plaatsen zijn onder meer Berlijn, Bastogne, Basel, Dover, Hasselt, Madrid, Hamburg en Rügen. De hoofdpersonen hebben in die plaatsen hun eigen verhaal. Alle verhalen komen in de loop van het boek bij elkaar.

Eén van de opvallendste personages is Othman Gellhaus: een sadist die graag martelt en die mensen aan de lopende band doodschiet, meestal met een schot in het hoofd. Het is ook een opportunist. We leren hem kennen als SS’er en als de Russen de macht krijgen sluit hij zich aan bij de Stasi. De fantasie van de schrijver gaat soms erg ver. Toen Hitler van Berlijn naar Brussel verhuisde was Gellhaus in zijn gezelschap. Hitler pleegde zelfmoord. Zijn lijk moest verbrand worden en hij was daarbij getuige.

Een ander sterk verhaal is dat van Aras Petrauskas. Hij werd opgeleid om generaal Patton te imiteren. Er was een plan om de Duitsers te misleiden. De invasie zou zogenaamd vanuit Dover plaatsvinden. Petrauskas sprak als Patton de troepen toe. De Duitsers trapten er in en stuurden troepen naar Dover. Helaas mislukte de landing bij Normandië omdat er nog genoeg Duitse troepen over waren. Aldus het verhaal van Baudewijns. Een andere wilde fantasie betreft de verdere carrière Perauskas. Hij wordt acteur en treedt in Engeland op met Laurel en Hardy (beide komieken waren daar destijds daadwerkelijk op toernee). Vermakelijk.

De schrijver heeft het zichzelf heel lastig gemaakt: veel verhalen die parallel lopen aan elkaar, heel veel personen, veel locaties en dan de ‘geschiedenisvervalsing’. Toch is het hem gelukt om er een overzichtelijke thriller van te maken, mede door de heldere vertelstijl. De lijst van personages is heel behulpzaam. De verhalen van de zes hoofdpersonen zijn dermate goed uitgewerkt dat ze prima tot hun recht komen. In deze tijd van gewapende conflicten laat Baudewyns de verschrikkingen zien van oorlogen en de praktijken van misdadige regimes.

Een meesterlijke thriller, winnaar van de Hercule Poirotprijs 2023.

Benny Baudewyns – Het Buchinsky Incident. ISBN 978-19-139-8038-2, 696 pagina’s, € 28. Wommelgem: Uitgeverij Storyland 2023.

Een tragisch ongeval

Het verleden als magere Hein.

De negentienjarige Noah komt door een tragisch ongeval om het leven. Beide ouders zijn radeloos. Vader Alexander Vankraay is net premier geworden, hij heeft keihard gewerkt om deze hoge plaats in de politiek te bereiken. Zijn vrouw Angelina – Noah’s moeder – steunde hem in zijn ambities, maar in de praktijk valt het leven haar tegen want haar man heeft alleen maar oog voor zijn werk. Zij vindt haar vertier in cocaïne. Als Alexander eindelijk premier is geworden besluiten ze het een avond flink te gaan vieren. Ze zet hem ertoe aan ook voor één keer cocaïne te gebruiken. Als ze na hun avondje stappen thuiskomen is het daar stil. Normaal horen ze muziek uit Noah’s kamer komen. Nu is het dodelijk, onnatuurlijk stil. Gealarmeerd rennen ze naar Noah’s kamer en daar vinden ze hun zoon, dood. Hij lijkt het slachtoffer van een computer-wurgspel dat hem fataal is geworden. De premier en zijn vrouw besluiten de doodsoorzaak niet naar buiten te brengen. Niet nu, nu hij net premier is.

Maar dan, weken na Noah’s dood, als Alexander nét besluit de condoleancewebsite In gedachten.be te sluiten leest hij op die website een merkwaardig bericht. Naast het gebruikelijke kaarsje heeft iemand geschreven Jullie zoon was niet de eerste maar hij is evenmin de laatste. Alexanders hart staat stil. Hij voelde zich schuldig over Noah’s dood. Als hij die avond geen cocaïne had gebruikt waren ze op een normale tijd thuis geweest en had Noah wellicht nog geleefd. En wie gaf hem dat gif? Angelina! Maar zij geeft hém de schuld daarvan: als híj zich niet zo nodig op een carrière had moeten storten was zij nooit aan de cocaïne gegaan. De echtelieden beschuldigen elkaar. En dan nu deze boodschap. Was er dan tóch een vreemde te pas gekomen aan Noah’s dood? Was het een in scène gezette moord geweest? Alexander Vankraay overlegt niet met zijn vrouw. Hij schakelt de politie in. En die neemt de zaak zeer hoog op. Zij lijken niet te geloven in dood door een uit de hand gelopen spel. Integendeel. Want zij stuiten ook op andere doden, en die blijken een onderlinge band met Noah te hebben.

Auteur

Petra Spark debuteerde in 2017 met Artikel 13 dat enthousiast werd onthaald. Ze schreef verder, in haar heel eigen stijl met korte hoofdstukken met vooruitblikken en terugkijkjes die het verhaal de samenhang geven. Even wennen, dat op en af, maar neem er de rust van lezen voor. Dit boek is inmiddels haar zesde thriller. Wij recenseerden destijds Een kans op zes.

Geen moord wordt gepleegd in blinde woede, althans niet in een misdaadroman. Rechercheurs Roy en Sophia – die ook allebei een zware persoonlijke rugzak met zich meedragen – storten zich op het ontrafelen van een heel oude, maar emotionele geschiedenis. En in die bron van de emoties ligt de wens tot doden.

Spark lijkt een bekende lijn te volgen: wraak staat op uit de tijd. Maar zo rechtlijnig is ze niet. Ze componeert een doorwrocht verhaal, het plot wordt keurig tot het eind bewaard en zal menigeen verrassen. Een mooie misdaadroman.

Petra Spark – Kansloos. ISBN 9-789-493-19279-9. 285 pagina’s. €21,00. Noordwijkerhout: Uitgeverij LetterRijn 2023.