Drie generaties vrouwen
Zorg voor een oude moeder.
De hoofdpersoon Solveig is verpleegster in een ziekenhuis op het platteland van Noorwegen. Ze woont tijdelijk bij haar oude moeder om haar te verzorgen. Haar omgang met haar moeder is uiterst liefdevol en geduldig. In veel boeken van Karl Ove Knausgård is de toon en de woordkeus soms aan de rauwe kant, maar in deze novelle zien we een heel andere Knausgård.
Auteur
Karl Ove Knausgård (Noorwegen 1968) is een succesvol schrijver. Hij werd beroemd door de zesdelige serie Mijn strijd. Daarna schreef hij nog de Vier seizoenenreeks. De novelle De vogels van de hemel is eigenlijk een schets voor zijn laatste roman De morgenster. Knausgård heeft verschillende prijzen gewonnen
De novelle is doorspekt met waarnemingen van natuurverschijnselen. Meestal gaat het over vogels. In het boek staan vogelfoto’s van Stephen Gill, een internationaal gelauwerde fotograaf. Helaas zijn ze niet zo fraai afgedrukt. Ze zorgen wel voor een sombere sfeer. De zwarte kraaien symboliseren zeer waarschijnlijk de naderende dood van de moeder van Solveig. De dood komt ook naar voren in een anekdote over een duivenpaar dat elk jaar een nest bouwt op de schuur in de tuin. Telkens als de jonge vogels uit het ei komen worden deze opgegeten door een raaf. De schrijver zegt hierover: De vogel leefde in het ogenblik, daarom kon die een nieuw nest bouwen op precies dezelfde plek waar de havik de afgelopen vier jaar zijn jongen had gepakt.
De zin De lelie in het veld en de vogel in de lucht komt enkele malen voor in de novelle. Het lijkt een zin uit de Bijbel, maar komt uit een boek van de filosoof Søren Kierkegaard (1813-1855). Voor Solveig was het ervaren van de schoonheid van de natuur een religieuze ervaring. De lelie en de vogels bevonden zich in Gods rijk. De waarnemingen in de natuur zorgen er voor dat Solveig zich verbonden voelde met Gods rijk.
Het lezen van deze sympathieke novelle zorgt voor een heerlijke leeservaring. Knausgård is een meester in het beschrijven. Het gaat niet alleen over de natuur, maar ook over vulgaire zaken zoals de afwas of het verschonen van de moeder. Ondanks de gedetailleerdheid blijft de tekst boeiend.
Een meesterlijke novelle
Karl Ove Knausgård – De vogels van de hemel. Vertaald uit het Noors (Fuglene under himmelen) door Liesbeth Huijer. ISBN 978-90-445-4448-0, 86 pagina’s, € 17,50. Ammsterdam: Uitgeverij De Geus 2023.