Heb je recht op een stijlvolle dood?
Afgedwongen confrontatie.
Leo heeft als schilder/tekenaar altijd een flamboyant leven geleid. Hij haalt zijn neus op voor burgerlijkheid, trouwt tweemaal een vrouw met ‘Schwung’ en gaat later weer van ze scheiden. In die tijd wordt hij vader van Bobbi, Jarel en Liedje. Vrijheid blijheid, dat is de kern van zijn bestaan. Maar het lot houdt geen rekening met deze keuze en doet hem een hersenbloeding cadeau. Hij overleeft die, maar zijn tekenhand is vanaf dat moment tot volledige machteloosheid gedwongen. Tekenen is altijd het belangrijkste in Leo’s leven geweest, nu hem dat ontnomen is wil hij niet meer verder. Zijn leven is zinloos geworden. Hij besluit een einde aan zijn leven te maken. Hij vertelt zijn kinderen afzonderlijk wat hij van plan is. Ze reageren elk naar hun eigen leven, hun eigen karakter hen oplegt. Geen van de kinderen heeft een warme relatie met Leo en die realiseert zich nu dat een traumatisch verlies uit zijn eigen verleden daarvan waarschijnlijk de oorzaak is geweest. Als jong kind maakte zijn moeder een einde aan haar leven. Het heeft hem altijd achtervolgd. Kan hij nu hetzelfde doen, al zijn de kinderen volwassen? Hij gaat in gesprek met zijn kinderen. Vertelt ze dat hij een stijlvolle dood wil, dat hij niet wil wachten op een tweede hersenbloeding die hem zelfstandig handelen onmogelijk zal maken.
Bobbi, Jarel en Liedje zoeken ieder apart hun vader op en gaan diepgaand met hem in gesprek. Ze dwingen hem tot confrontatie, stellen vragen over vroeger, vragen hem verantwoording af te leggen. De rustige familie is wakker geschud, als aarde die wordt omgewoeld om later bloemen te laten bloeien. Leo wordt er onrustig van. Zijn zelfgekozen levenseinde – hij wil het per se geen zelfmoord of zelfdoding noemen – blijkt opeens geen persoonlijke keuze meer te zijn nu hij zijn kinderen en ook zijn ex-partners erbij betrokken heeft. Toch wil hij doorzetten. Hij heeft recht op een goede, een stijlvolle dood. Hij, de flamboyante flierefluiter, laat zich toch niet op het laatste moment van zijn leven door een ander de wet voorschrijven? Hoe loopt dit af? Kiest Leo voor de dood of uiteindelijk toch voor het leven?
Auteur
Judith de Graaf (1964) studeerde psychologie en specialiseerde zich tot psychotherapeut en systeemtherapeut. Ze werkte in verschillende GGZ-instellingen en begon haar eigen praktijk in Utrecht. De Graaf begon in 2015 met het schrijven van fictie. Ze volgde op de schrijversvakschool cursussen verhalen- en romanschrijven. Ze schreef over haar vak. Korte verhalen verschenen in het literair tijdschrift Extaze en het online tijdschrift Ei.
Ontijd is een boek vol vragen. De lezer krijgt die beantwoord, maar kan zich lezenderwijs ook afvragen hoe hij zélf zou reageren wanneer hij in de schoenen stond van Leo of een van diens kinderen. Dat maakt het boek tot een waardevolle confrontatie met jezelf.
Vlot van stijl, rustig geschreven. Mooi debuut.
Judith de Graaf – Ontijd. Familieroman over voltooid leven. ISBN 9-789-0805-642-06, 248 pagina’s, € 21,98. Maassluis: Uitgeverij De Brouwerij 2023.