Een modern koningsdrama
Een monarchie is achterhaald in deze tijd.
In de nieuwe roman van Koch geeft hij zijn ongezouten mening over de monarchie. Welk doel heeft een koningshuis in de eenentwintigste eeuw? Hoogstens voor het aanleveren van verhalen. Over het algemeen is het maar een slap gedoe. Neem dan koning Lodewijk de Veertiende: die sloeg tenminste nog wel eens met zijn vuist op de tafel. Koch schreef een modern koningsdrama geschikt voor HBO of Netflix. De indeling is al geschikt voor een televisiestuk: tien afleveringen en elke aflevering begint met een synopsis en eindigt met een cliffhanger. Hoewel koning Hendrik tegen zijn vrouw zegt dat hun leven te saai is voor een serie als The Crown doet Koch zijn best om dit verhaal wel spannend te maken. Er gebeurt inderdaad heel veel. Zeker het einde is spectaculair.
We hebben te maken met een satirische roman. Het is duidelijk dat Koch kritiek heeft op de monarchie. In deze tijd acht hij die overbodig. Omdat bepaalde personen heel veel lijken op leden van ons koninklijk huis lijkt de spot soms op rechtstreekse belediging. Koning Hendrik lijkt wel heel veel op Willem-Alexander. In zekere mate geldt dit ook voor koningin Margarita die veel weg heeft van Máxima. Prins Arthur is duidelijk prins Bernhard als schuinsmarcheerder. Heel beledigend is de persiflage van koningin Juliana. Ze heet in het boek Johanna en wordt afgeschilderd als een naïeve vrouw die zich zelfs inlaat met kwakzalverij. De grote vraag blijft hoe ver mag je gaan? Het blijft satire en de ironische humor maakt veel goed.
Auteur
Herman Koch (1953) is een Nederlandse televisie- en radiomaker, acteur en schrijver. In Amsterdam zat hij op het Montessori Lyceum. Zijn eerste roman Red ons, Maria Montanelli speelde zich af op deze school. Andere succesvolle romans: Het diner, De greppel, Finse dagen en Een film voor Sophia. Het diner was in de VS een bestseller en werd ook enkele malen verfilmd.
Zoals al eerder opgemerkt de persoon koning Hendrik, waarin we duidelijk Willem Alexander herkennen, wordt wel erg door het slijk gehaald. Koning Hendrik ervaart in zijn ambt een grote leegte. Alle contacten met de burgers vindt hij saai, hij heeft geen enkele interesse voor de mensen. Over koningsdag zegt hij: Hadden de mensen niets beters te doen dan in oranje kledij met vlaggetjes te zwaaien? Over Prinsjesdag: Was er niets leukers te bedenken om je kinderen mee naartoe te nemen dan naar een zwaaiende koning in een koets?
De fantasieën over koningin Margarita zijn extreem. Haar huwelijk met Hendrik was haar tweede. Ze was eerst getrouwd met iemand die te maken had met de maffia. Ze heeft een zus die lijdt aan kleptomanie. Wat heel vermakelijk is, is het winkelen van Margareta in de PC Hoofdstraat. Dan is er ook nog het overspel van de koningin met een beroemde kunstschilder. Grappig is ook dat ze met hem een hotdog gaat eten op straat.
In prins Arthur zien we prins Bernhard terug. Hij heeft smeergeld aangenomen om een nieuw model Duitse tank aan het Nederlandse leger te slijten. Arthur hield van jachtpartijen in Afrika op bedreigde diersoorten. Heel vermakelijk is het gesprek van de oude prins met zijn kleindochter Vera. Zij wil dolgraag uitgaan met een jongen. Prins Arthur geeft haar uitvoerig advies. Hij drinkt ook whisky met haar. Een absurde situatie maar heel geestig verteld.
De meest vreemde figuur in het boek is bewaker Igo. Hij beschermt Vera, maar doet ook ‘klusjes’ voor andere familieleden. De roman kent ook enkele zogenaamde losse eindjes. Er begint een verhaal, maar we vernemen niet hoe het afloopt. We moeten het verhaal natuurlijk niet te serieus nemen, maar kunnen genieten van de rijkelijk aanwezige humor.
Herman Koch – Het Koninklijk Huis. ISBN 978-90-263-5494-6, 253 pagina’s, € 22, 99. Amsterdam: Ambo | Anthos 2022.