Associatieve verhalen
Het ZKV als Snijders’ eigen stijlvorm.
Voor de twaalfde keer verschijnt er een bundeling Zeer Korte Verhalen – kortweg ZKV’s genoemd – van de auteur die zowel als dadaïst als filosoof wordt beschouwd. Een bekend criticus (Wim Brands 1959 – 2016) noemde de ZKV’s ooit maggiblokjes. Een mooie omschrijving: de lezer kruidt er zijn eigen gedachten mee, ervaart de teksten als pittig, zachtmoedig, troostrijk of ironisch, net waar hij op dat moment behoefte aan heeft. En bevalt een ZKV niet, dan slaat hij de pagina om en zoekt verder naar een ander. De bundels van Snijders zijn tenslotte niet zuinig ingedeeld. Tat Tvam Asi schenkt de lezer 337 korte verhalen, het is de dikste bundel tot nu toe.
De woorden Tat Tvam Asi, zo leert de auteur ons, zijn afkomstig uit het Sanskriet. Ze betekenen Dat ben jij. Het is een zegswijze uit de Upanishads, de esoterische verhandelingen die binnen het hindoeïsme als heilig worden beschouwd. Het zijn teksten waaraan elke vorm van sektarisme ontbreekt. Wat dat betreft lopen ze parallel aan de ZKV’s van Snijders. Uw nuchtere recensent beschouwt de bundel als een boom vol rijpe appels. Appels die je plukt en eet, verwerkt tot een taart, moes en jam of tot wijn of likeur bewerkt. Voor elk wat wils.
Grasduinend door de bundel zoek ik naar een kennismaking met de mens A.L. Snijders. Als hij zijn bundel de titel ‘Dat ben jij’ meegeeft, wil ik ook graag weten wie mij meent te kennen en vraag op mijn beurt mij af: ‘En wie ben jij dan wel?’
Het oog valt op het verhaal over mede-columnist en cineast Jan Vrijman. Snijders noteert: Hoewel Jan Vrijman en ik bevriend waren, was de kern van onze vriendschap raadselachtig. We waren antipoden: hij durfde alles, ik niets. Hij beschouwde het leven als een onvoorwaardelijk experiment en deed alles wat hij wilde, terwijl ik het leven beschouw als een verhaal van anderen, niet van mezelf. Ik ben een onvervalste ironicus, hij haatte zulke mensen (…). Ik vond alles goed wat hij deed, hij noemde mij wel eens ‘zijn vader’. Daar begreep ik niets van, want hij was twaalf jaar ouder dan ik. En zo gaat hij door, en tekent een zelfportret gebaseerd op ontkenningen. Een zwaarmoedig verhaal. Om vervolgens, één pagina verder, zijn ZKV ‘Bollen’ te beginnen met Een halve eeuw geleden, toen ik op het land kwam wonen, was ik een bezienswaardigheid. De natuur heeft hem gegrepen. Snijders werd van stads- ook natuurmens. Zijn verhalen zijn mensen en dieren, groen en seizoenen.
Auteur
A.L. Snijders (1937) debuteerde in 2006 met een bundel zeer korte verhalen, ZKV’s. Daatna volgden onder meer De libelleman en Doelloos kijken, Niemand schreef zoals hij, het ZKV werd zijn handelsmerk, zijn specialisme dat zowel de dichter als de prozaschrijver diende. Hij kreeg vele etiketten opgeplakt, tot dadaïst toe. Maar hij accepteerde er geen een en schreef verder, naar eigen wijze. In 2010 ontving hij voor zijn oeuvre de Constantijn Huygensprijs.
De verhalen uit deze bundel zijn geschreven in 2019 en 2920. Ze werden gepubliceerd op de Graslijst, de website van KRO/NCRV, in de Vlaamse krant De Standaard, in de VPRO-gids en De Berkelbode, de huis-aan-huiskrant voor Lochem en omgeving.
Snijders schrijft zorgeloos en associatief en verwacht van zijn lezers hetzelfde. Het staat de auteur vrij te interpreteren, daarmee daagt hij zijn lezers uit hetzelfde te doen. Hemel en mist raken elkaar, wie leest moet zijn eigen weg daarin zoeken.
Snijders schrijft voor een uitdijende groep liefhebbers, lees hem en word gegrepen. Het ZKV is gemaakt voor genieters.
A.L. Snijders – Tat Tvam Asi. ISBN 978-94-9318-305-6, 648 pagina’s, gebonden met leeslint €50,00, paperback €28,00. Doetinchem / Enschede: AFdH Uitgevers 2021.