Zonnige schaatstocht met ‘vader Kan’
Hitler-act van een 7-jarige.
Tussen de schuifdeuren spreidde kleuter Paul van Vliet de armpjes, geheel omwikkeld met paars crêpepapier. En zo, in de vertederende rol van krokus, sprak hij zijn eerste dramatische woorden en ontving applaus. Later werd hij motorcoureur, scheurde wroem-wroem-roepend, een theemuts op de blonde krullen, over de Haagse Denneweg. En als zevenjarige maakte hij zich, puur op klank, de rol van Hitler eigen. Een rol die hij zó overtuigend speelde dat hij in 1942 zijn moeder in de tram een benauwd moment bezorgde toen twee NSB’ers in de manifestatie een ongehoorde belediging van hun Führer zagen. Paul van Vliet, jeugdjaren.
Het spelen van typetjes zat er al jong in. Nu kijkt de cabaretier-schrijver terug en weet ons als altijd te ontroeren, aan het lachen te maken en tot overdenking te brengen. Toen uitgevers hem bij zijn zeventigste verjaardag vroegen of hij een autobiografie wilde schrijven, begon hij welgemoed, maar haakte spoedig af. Het herkauwen van oude koek stond hem tegen.
Paul van Vliet kan bogen op een zestigjarige carrière. Als cabaretier, toneel- en musicalspeler, schrijver van liedjes en theaterstukken en wandelaar. Dagelijks wandelt Van Vliet langs de zee bij het Noorderstrand van Scheveningen. En zoals het water in eb en vloed het strand overspoelt en zich terugtrekt, komen daar ook de herinneringen aan dat lange leven op en trekken zich terug. Aan die wandelingen vol bespiegelingen danken wij deze verhalen.
De herinneringen aan de studietijd in Leiden, aan het theatertje Pepijn, zijn huwelijk met Liselore Gerritsen en later met Lidewij de Iongh, aan Memory, het kleine meisje uit Zambia dat hij ontmoette als ambassadeur voor Unicef… Memory had weinig kansen, ze zou vroeg trouwen, jong kinderen krijgen en niet naar school kunnen gaan, zorgde als kind al voor haar demente grootmoeder en haar zusjes en broertje nadat haar ouders waren overleden aan aids. Toen Paul van Vliet veel later aan Unicef vroeg hoe het Memory verging, kreeg hij te horen dat ze had geknokt en gestudeerd en nu lerares in de hoofdstad was. Van Vliet heeft het meisje maar één keer gezien, toch moet hij vaak aan haar denken.
Ontmoetingen, aaneengeregen als kralen aan een ketting. Pauke Vlietstra was ook zo’n bijzonder kind… zo heette de kleine Paul in Garijp, toen hij met het laatste kindertransport naar Friesland ging in de oorlog. Hij sprak Fries toen hij als boerenjongetje terugkwam, met een kop vol witte krullen omdat zijn Friese halfzusjes zijn haren dagelijks met groene zeep wasten.
Auteur
Paul van Vliet (1935) is cabaretier, zanger, schrijver, acteur, musicalster, ambassadeur van Unicef – geïnstalleerd door Audrey Hepburn – en oprichter van Theater Pepijn. Zijn theatertje werd op 18 december 1964 door burgemeester Kolfschoten van Den Haag geopend op de dag dat het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen – gelegen op een steenworp afstand van Pepijn – tot de grond toe afbrandde. De burgervader sprak de historische woorden: ‘La Grande Reine est morte, vive le Petit Prince’.
Van Vliet ontving vele prijzen. Een keuze: hij werd in 2014 als eerste Hagenaar van het Jaar, in 2015 kreeg hij van collega’s een ‘hommage’ in het DeLaMarTheater in Amsterdam. In 2011 werd in Den Haag de Paul van Vliet Academie opgericht, een opleiding voor cabaret, kleinkunst en entertainment. In 2005 en 2012 ontving hij – beide van Unicef – de International Unicef Award en de Paul van Vliet Award,
Nog één ontroerende terugblik die ik u niet wil onthouden. Paul van Vliet en collega en vriend Herman van Veen besloten, op de dag dat Wim Kan jarig was, hem thuis te gaan feliciteren. Wim Kan en Corry Vonk woonden in een zelfgekozen isolement. Ze wisten dat de kans klein was dat ze hun idool ‘vader Kan’ inderdaad zouden zien. Toch besloten Paul en Herman het erop te wagen. Bij het huis van Wim Kan hielden ze buiten een fraaie verjaardagserenade. Na lang volhouden kwam Vader Kan – door hen zo genoemd omdat hij de twee als zonen ‘geadopteerd’ had – uit bed. Hij ontdooide, riep: ‘Hebben jullie je schaatsen bij je?’ En de drie maakten daarna gezamenlijk een onvergetelijke schaatstocht op de Westeinderplas in de winterzon.
Voor mij is dit het ontroerendste, tederst geschreven verhaal uit deze bundel.
Een schitterend boek.
Paul van Vliet – Heimwee naar morgen. ISBN 978-94-6382159-9, 198 pagina’s, €21,99. Amsterdam: Uitgeverij Balans 2021.