Vrouwelijk bloot
Fotoverzameling laat ouderwetse kwaliteit zien. Fotografie als intieme herinnering.
In zijn voorwoord van het boek bij de tentoonstelling For your eyes only vertelt Wim de Jong over zijn drijfveer. Zijn passie ligt bij vernacular photography. Dat is fotografie die is gebaseerd op traditie en folklore waarbij speciaal vintage fotografie uitnodigt om deze fotografie te zien als inspiratie voor kijkplezier in het heden. In dit geval het behoud van het bloot.
De periode waaruit de foto’s afkomstig wordt gemarkeerd door de jaartallen waarbinnen doe-het-zelvers de doka indoken en hun ambachtelijkheid botvierden. Rond 1985 begon de digitalisering een onstuitbare gang met als uiteindelijk gevolg dat een vrouw zelf kan uitmaken hoe ze er op haar verleidelijkst en spannendst kan uitzien en een blootfotograaf niet nodig heeft. Die foto maakt ze nu zelf wel met haar mobiele telefoon.
Het fotoboek laat geen porno of kinky-gedoe toe. Geen foto’s van meisjes, alleen foto’s van vrouwen en van anonieme fotografen. ‘Veel verder dan een schielijk opgetrokken jurk of rok in het openbaar, een hoognodig damesplasje in de berm, poseren met een mes, knuffel of een (speelgoed) pistool, het onthullen van een dijbeen of een enkele borst, het showen van lingerie en aanverwante pseudo-onbetamelijkheden ging het bij het maken van gewaagde blootfotografie niet’, zo valt te lezen.
Auteur
Wim de Jong (1957) is journalist. Hij verzamelde in zeven aar tijd meer dan duizend foto’s voor dit boek.
De Jong verbaast zich over de enorme activiteit die Duitsers ontplooiden op het vlak van de blootfotografie. Thuis, op het naaktstrand, in de trein, in de bergen, im Wald, tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er druk gefotografeerd. De nazi’s, maar ook later de DDR-heersers stimuleerden hun onderdanen de naakte werkelijkheid in beeld te brengen. Het bleek dat een derde van de historische blootfoto’s van Duitse oorsprong waren en als zodanig vaak goed herkenbaar bleken. Er wordt een apart hoofdstuk aan gewijd.
Tenslotte nog dit citaat:
‘Valt ze voor zo’n spannende sessie over te halen? Zal ze uiteindelijk “ja” zeggen als hij maar indringend genoeg aanhoudt? Mag hij haar “een beetje regisseren”, of voldoet ze op een blootfoto ook “als zichzelf”? En kan hij zich in technisch en creatief opzicht ook écht bewijzen wanneer ze in haar onderjurk, of veel gewaagder nog, eenmaal voor de gesloten huiskamergordijnen, op het kleedje voor de openhaard, in het bos of op het echtelijk bed heeft postgevat? Menige mislukte blootfoto onderstreept dat het door heel de fotografiegeschiedenis heen allesbehalve een kwestie is geweest van lach-maar-even-naar het-vogeltje. “Waarom kijk je er zo boos (ongeïnteresseerd, bang, onthutst) bij? Waarom werk je nou niet een héél klein beetje mee? Schatje, doe het dan voor mij!”.
Aan de ene kant is deze vernaculaire fotografie erg basaal en veel voorkomend maar de ‘vintage-X-factor’ geeft legitimatie en draagvlak om aan 650 bijeengebrachte foto’s artistieke kwaliteit toe te dichten. De tentoonstelling in de Rotterdamse Kunsthal onder de titel Blootfotografie in huis, tuin, bed, bad, bos, branding en keuken 1870-1985 is zo’n platform.
Wim de Jong – For your eyes only. ISBN 978-94-622-6381-9, 320 pagina’s, € 30,00. Eindhoven: Lecturis Uitgever 2020.
De tentoonstelling loopt in de Rotterdamse Kunsthal tot 7 februari 2021.