Bijgeloof in Noorwegen
Strijd voor het behoud van Noors erfgoed.
Hellenachtis een historische roman die is zich afspeelt in het Noorse dorp Butangen omstreeks 1600 en vanaf 1880 tot 1945. In 1595 werd daar een siamese tweeling geboren: Halfrid en Gunhild Hekne. Deze zusters werden de beste weefsters in hun omgeving. In deze tijd werden mismaakte kinderen beschouwd als duivelskinderen. Zij werden beschuldigd van hekserij en veroordeeld tot de brandstapel. Hun predikant en andere vertrouwelingen verdedigden hen en ze mochten voortleven. In 1625 overleden zij. Als eerbewijs aan de zussen werden twee klokken vervaardigd. Deze ‘Zusterklokken’ bezaten volgens overlevering bovennatuurlijke krachten. Als er gevaar dreigde gingen ze vanzelf luiden.
Auteur
Lars Mytting (1968) is een Noorse bestsellerauteur. Hij schreef onder meer: De man en het hout en De Vlamberken. Hellenacht is de laatste roman van De Zusterklokken-trilogie, die verder bestaat uit De Zusterklokken en Het Zustertapijt.
In Butangen stond in 1170 een staafkerk, een houten kerk vol met houtsnijwerk. Vaak ging het om runenschrift dat gebruikt werd door Germaanse volken. De kerk werd druk bezocht door Duitsers die geïnteresseerd waren in het houtsnijwerk. De kerk werd in 1880 verkocht, gesloopt en in Dresden weer opgebouwd. Van de zusterklokken ging er één mee naar Duitsland, de klok genoemd naar Halfrid. De Duitsers wilden ook het wandkleed van de Hekne-zusters dat in de staafkerk hing, maar Kai Schweigaard had dat verborgen.
In Butangen woonde in 1935 nog altijd een familie Hekne, zij hadden een kaasmakerij en een winkel. De 16-jarige Astrid Hekne was hevig geïnteresseerd in de verhalen over de Hekne-zusjes. Ze wilde perse de Gunhildklok zien, die zich bevond in de klokkenstoel naast de kerk. Astrid besloot op onderzoek te gaan tijdens de kerkdienst, dan waren predikant en koster in de kerk. Het gelukte haar de klok te zien, maar ze werd betrapt door de dominee. Deze was niet boos maar nam haar in vertrouwen. Hij liet haar ook het verborgen wandkleed zien, het zou voorspellingen over de toekomst bevatten. Dominee Schweigaard was al oud en hij wilde het kleed voor zijn dood aan Astrid geven.
Vanuit Duitsland wordt geëist dat zowel de klok als het wandkleed alsnog worden overhandigd aan de kerk in Dresden omdat ze hoorden bij de staafkerk. De druk van de Duitsers werd steeds groter. Nadat het Duitse leger Noorwegen in 1940 bezette besloot Dominee Schweigaard om de Gunhildklok te verbergen in een meertje. Hij riep de hulp in van de sterkste man van het dorp, de Isum-reus. Samen sleepten ze de klok in het holst van de nacht naar het meer en lieten hem zinken. De Isum-reus zwoor dat deze gebeurtenis geheim zou blijven. Deze nachtelijke scene is een hoogtepunt in het boek.
De roman bevat naast het verhaal van de klokken veel nevenintriges over de familie Hekne en dominee Kai Schweigaard. De lezer krijgt automatisch sympathie voor de dominee. Wat een dappere, sympathieke en integere man! Ook over de belevenissen van Astrid Hekne komen we veel te weten. Zij verdient alle sympathie, wat een krachtige persoonlijkheid! Een groot deel van de roman is gewijd aan de Duitse bezetting. Het is heel boeiend te zien hoe de dorpsbevolking reageert op de aanwezigheid van de bezetters.
Hellenacht is een indrukwekkend boek vol interessante informatie. Maar het is zware literatuur. De opzet is nogal fragmentarisch. Steeds worden gebeurtenissen uitgelicht, er is geen doorgaand verhaal dat het boek tot een pageturner zou kunnen maken. Er zijn veel details en er is sprake van een traag verloop. Het gedeelte dat de oorlog beschrijft is echter toegankelijker en spannender. Voor de geduldige en geïnteresseerde lezer is het zeker een geweldig boek.
Lars Mytting – Hellenacht. Vertaald uit het Noors (Skråpånatta) door Paul Stevens. ISBN 978-90-254-7103-3, 535 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Atlas Contact 2024.
