Ze had een jongen moeten zijn
Liefdevolle terugblik op de kindertijd.
Weer een boek waarin een schrijfster afrekent met haar foute ouders. Mag het onderwerp dan niet zo origineel zijn, de aanpak van Carry Slee is heel anders. In deze autobiografische roman treffen we nauwelijks frustraties of verwijten. Ze beschrijft vrij emotieloos de fouten: haar moeilijke psychotische moeder en haar vader die niet accepteerde dat ze een meisje was en haar consequent ‘mijn jongen’ noemde. Dat haar vader ‘ongezond intiem’ met haar zusje omging wordt door de schrijfster slechts geconstateerd en niet veroordeeld.
Auteur
Carry Slee (1949) is een Nederlandse kinderboekenschrijfster. Zij volgde een opleiding aan de Academie van Expressie door Woord en Gebaar. Tien jaar was ze dramadocent in het middelbaar beroepsonderwijs. Pas op haar veertigste begon ze met schrijven. Ze is uiterst succesvol. Van Slee zijn inmiddels vijf miljoen boeken verkocht. Ze schreef voornamelijk kinder- en jeugdboeken. In 2001 verscheen haar eerste een roman voor volwassenen Moederkruid. Acht van haar boeken werden verfilmd.
De roman beschrijft het gezinsleven van de familie Slee. Behalve de ik-figuur bestaat het gezin uit de ouders en het zusje Els. Deze personen worden uitvoerig behandeld. Veel aandacht is er voor de vader. Zijn jeugd was tragisch. Zijn moeder overleed toen hij nog vrij jong was. Op harteloze wijze werd hij gedropt in het weeshuis. Het is moeilijk een goed beeld te krijgen van Carry’s vader, hij had een grillig karakter. Voor de buitenwereld en vooral voor vrouwen was hij altijd vrolijk. Thuis was hij heel rechtlijnig: vaste gewoontes en alles moest precies op tijd gebeuren. Als vader was hij heel lief voor Els, heel klef, bijna incestueus. Voor Carry was hij ook lief, maar heel hardnekkig bleef hij haar als zijn zoon zien. Dat hield op toen ze ongesteld werd. Hij werd toen heel negatief tegenover haar: zij was een mislukkeling.
Carry’s moeder heeft psychische problemen, ze is vaak depressief en haar gedrag is onberekenbaar. Haar huwelijk is slecht. Ze is ook ziekelijk jaloers en in haar gedrag heel negatief. Dat komt heel duidelijk uit als het gezin een dagje naar het strand gaat. De schrijfster laat zien dat bij moeder niets is te bespeuren van gezelligheid. Door haar voortdurende kritiek verziekte ze de sfeer. Moeder heeft weinig zorg voor de kinderen, ze is vooral met zichzelf bezig. Wel heeft Carry zorg voor haar moeder. Moeder huilt veel en Carry probeert haar te troosten.
De jeugd van Carry Slee is treurig in vele opzichten. Ze wordt vaak vergeleken met haar zus Els die in bijna alles de betere is. Ze heeft grote problemen met haar genderidentiteit. Dat komt voor een groot deel door haar vader die haar steeds als jongen ziet tot ze ongesteld wordt. Dan verandert alles: Ik was niet meer papa’s jongen. En ik ben nooit papa’s meisje geworden. Ik was papa’s voddenbaal. Ze voetbalt graag met de jongens. Haar haar is kort geknipt en elegante kleding interesseert haar niet. Op school gaat het slecht, ze zakt voor haar examen. Ze wordt toegelaten op de school voor Expressie in Woord en gebaar. Ze heeft een relatie met een jongen, maar dat bevalt niet. Ze wordt wel verliefd op Ellis, met wie ze een liefdevolle relatie krijgt.
De roman is een terugblik op het verleden. In het boek staan ook cursief gedrukte gedeeltes. Daarin beschrijft Carry haar vaders dood, de bezoeken aan haar moeder en de begrafenis. Ze is dan al schrijfster en getrouwd met Ellis.
Het boek kent een vlotte schrijfstijl. Een sterk punt vormen de dialogen. Slee gebruikt precies de taal die bij een bepaald personage past. Moeder tegen vader: Kom je nou pas aankakken. Je zat helemaal niet in het atelier, je zat bij dat wijf. Vader over zijn aanstaande schoonzoon: Jezus, zei papa. Dat ze nou uitgerekend met zo’n droogstoppel aan komt zetten.
Een indrukwekkend boek.
Carry Slee – Zijn jongen. ISBN 978-90-488-6819-3, 222 pagina’s, € 23,99. Amsterdam: Lebowski Publishers 2023.