Samen brieven en een boek en…
… ‘dan een klein tourneetje’.
Als Claudia de Breij in januari 2022 een brief ontvangt van Paul van Vliet leest ze daarin tot haar blijde verrassing zijn voorstel om elkaar brieven te gaan schrijven, die moeten leiden tot een boek. Paul van Vliet vroeg haar dat op verzoek van een uitgever. En Paul droomde meteen verder. Maar helaas, de tijd haalde hem in en sneed zijn levenslijn wreed af. ‘Niet in de wieg gesmoord’, citeert De Breij een oude oom die dit placht te zeggen over iemand die ‘aardig-op-leeftijd’ overleed. Maar, betreurt zij, Paul was weliswaar 87 toen hij stierf, hij was en bleef altijd jong. Claudia maakte het boek af en onthulde wat de droom van Van Vliet was geweest, de droom die uit zou komen nadat hun boek zou zijn verschenen: ‘Een klein tourneetje, waarbij we om en om voorlezen uit het boek, af en toe iets zingen misschien.’ Zo ver mocht het niet komen. Drie weken nadat Paul van Vliet met Claudia de Breij het ‘slechtnieuwsgesprek’ voerde waarin hij haar vertelde dat zijn dagen waren geteld overleed de man die in zijn eentje ‘alle heersende clichés over oude witte mannen logenstrafte’.(…) Je bent nieuwsgierig geweest tot het allerlaatst. Je was minstens zo nieuwsgierig naar mij als ik naar jou,’ schrijft zijn brievenmaat tot het einde.
Paul en Claudia schrijven brieven over hun vak, over verlegenheden, voorkeuren, onzekerheden, over Pauls sterkste wapen – volgens Claudia – zijn stem. Een vol Carré is geweldig, maar er is toch meer? Er is liefde, ouder worden, oorlog. Claudia en haar vrouw nemen Oekraïners in huis die ernstige medische problemen hebben. Later realiseert Claudia zich dat – toen zij daarover schreef – Paul van Vliet zelf ook al een tijd in de medische molen meedraaide. Maar daarover schreef hij geen woord, hij leefde mee met haar zorgen in dezen.
Als hij haar, kort voor zijn overlijden, op de hoogte brengt van zijn kwaal, staat de briefwisseling opeens in de schaduw van de dood.
Auteurs
Paul van Vliet (1935 – 2023) behoorde tot de bekendste cabaretiers van Nederland en Vlaanderen. Daarnaast was hij ambassadeur voor Unicef.
Claudia de Breij (1975) maakt theater, muziek, boeken en televisie. Zij is een van de meest geliefde cabaretiers van dit moment.
Citeren uit deze over-en-weer brieven doet afbreuk aan de teksten. Van Vliet en De Breij waren vrienden, en dat lees je, dat geeft warmte aan hun woorden. ‘Jouw prachtige brieven moeten gelezen worden. Vind je dat geen goed idee Paul?’ schrijft Claudia na zijn afscheid. Het geldt ook voor de mooie brieven die zij zelf aan haar vriend heeft geschreven.
Dit document humain – zoals de uitgever het noemt – is springlevend en vitaal.
Twee vrienden stappen met hun brieven uit de schaduw van een dood die te vroeg gekomen is, omdat ze beiden nog wilden leven.
Een mooie briefwisseling die veel langer had moeten duren. Dan hadden wij als lezers veel langer mogen genieten van beider zicht op de wereld.
Claudia de Breij en Paul van Vliet – In de kantlijn van de tijd. ISBN 9-789-463-823-166, 125 pagina’s, € 15,00. Amsterdam: Uitgeverij Balans 2023.