Gemengde afkomst
Helpt rasverandering tegen discriminatie?
Nivedita is een studente in Düsseldorf. Ze heeft een gemengde afkomst: vader Indiaas en moeder Duits. Waar hoort ze echt bij? Ze voelt zich het meest thuis bij de niet-blanken. Haar grootste frustratie is dat ze niet donker genoeg is. Ze gaat naar de colleges van prof. dr. Saraswati die het heeft over postkoloniale theorie, gender en identiteitstheorie. Ook zij heeft een Indiase afkomst. Het eerste college begint ze met de kreet: Iedereen die wit is: wegwezen. Deze cursus is alleen voor PoC (people of colour). Nivedita blijft. Ze geniet van de colleges over kleur en racisme. Helaas ontstaat er een enorme rel als bekend wordt dat Saraswati eigenlijk blank is. Ze is het kind van Duitse ouders. Haar huid heeft ze laten kleuren en ze heeft zich een ander ras aangemeten. Dat moet volgens haar kunnen, transgenders kunnen ook veranderen, maar dan van geslacht. Er wordt heftig gereageerd op de onthulling, ook vele van haar studenten haken teleurgesteld af. Saraswati wordt ontslagen. Nivedita blijft haar trouw, ze gaat bij haar wonen.
Auteur
Mithu Sanyal (1971) is professor cultuurwetenschappen, journalist en auteur die schrijft over seks, gender, postkolonialisme, macht en racisme. Haar essays en artikelen werden gepubliceerd in The Guardian. Identitti is haar eerste roman en in Duitsland al direct een bestseller. Het is duidelijk een roman met veel autobiografische elementen.
Identitti is in meerdere opzichten geen simpele roman. Het grootste deel van het boek bestaat uit gesprekken van Nivedita met haar professor of met haar kamergenoten. In de meeste gevallen gaat het niet om gesprekken over alledaagse dingen, maar meestal over de opvattingen van de professor over ras, rassendiscriminatie en identiteit. De schrijfster gebruikt veel Engelse vaktermen.
Het is niet zo zeer een roman met een plot, maar een studieboek met enkele verhalende elementen. De belangrijkste gebeurtenis is het schandaal rondom professor Saraswati als haar ware afkomst wordt onthuld. Andere verhalende onderdelen zijn het liefdesleven van Nivedita en het sociale leven met haar medestudenten en kamergenoten. Nivedita heeft een blog dat de identiteitspolitiek als onderwerp had. Aanvankelijk had het als titel Mixed-Race Wonderwoman, maar later werd dat Identitti. Een belangrijk onderdeel van het boek zijn de vele reacties in de vorm van tweets op de uitspraken van Nivedita in haar blog. Een ander onderdeel van de roman zijn de gesprekken die Nivedita voert met de Indiase godin Kali. Deze is zwart en naakt en ze heeft vier armen. Kali leeft alleen in de fantasie van Nivedita.
Enkele voorbeelden van tweets die een reactie zijn op de blog van Nivedita.
FatmaAydemir@fatma_morgana white privilege at ifs best: als er money en fame te halen valt, willen ze zijn zoals wij#Saras Whitey
Ijoma Mangold @IjomaMangold Als huidskleur sowieso alleen een construct is, wat is er dan op tegen als we allemaal PoC’s worden? Make identity politics universal!
Joachim Stopp bds Raichie @ TruthFinder23 Waar moet dit opgeklopte schandaal over een onbekende professor ons van afleiden? #non-event # SaraswatiIs Boring
Wat zegt Sarawati zelf over haar rasverandering? Volgens haar is ze uit haar comfortzone gestapt om als gekleurde te kunnen aanvoelen hoe het is om gekleurd te zijn. Het is een vorm van optimale empathie. Ze heeft haar witheid opgegeven en de daarmee samenhangende privileges (give up your privileges). Immers ras is volgens haar een cult, iets wat niet bestaat maar bedacht is. Er wordt overigens niet over ras gesproken. ‘Ras’ is een foute vertaling voor race. Ras gebruik je bijvoorbeeld bij honden. Race is een veel omvangrijker begrip, het is cultureel bepaald.
Identitti is nauwelijks een roman te noemen, eerder een luchtig studieboek, dat een breed inzicht geeft in de problematiek van koloniaisme en racisme. Saraswati ziet decolonizing als de oplossing.
In haar boek gaat het vaak over de witte mensen (de schrijfster schrijft de term ‘wit’ consequent met cursieve letters). Vroeger bestond het witte ras niet. Het begrip is pas ontstaan toen de transatlantische slavenhandel begon. Het witte ras mocht dat doen vanwege haar superioriteit. Wit is onlosmakelijk verbonden met witte overheersing. Saraswati geeft als vak de postkoloniale theorie die zich verzet tegen het zich superieur voelen van de witten met rassendiscriminatie als gevolg. Saraswati schreef het essay White Guilt. Waarom niemand wit wil zijn. In de tijd dat de term oude witte mannen een belediging is geworden wil niemand meer wit zijn. Daarom kozen Nivedita en ook Obama met hun gemengde afkomst voor hun zwarte kant.
Een ideeënroman die op een veelzijdige manier de identiteitsproblematiek behandelt.
Mithu Sanyal – Identitti. Uit het Duits vertaald (Indentitti) door Ymke van der Staay. ISBN 978-94-645-2009-5, 416 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Uitgeverij Cossee 2022.