Gedeserteerd uit het leger van Napoleon
Een voorouderverhaal om te smullen.
Als in 1762 in het Zwitserse dorp Stein de kleine Adam Bösch wordt geboren, ziet zijn toekomst er niet rooskleurig uit. Sinds de vijftiende eeuw hebben zijn voorouders gewerkt als dagloner en leidden daarmee een leven vol hard werken, armoede, oorlogen en epidemieën. Adam wil meer. Als hij zevenentwintig is reist hij naar de Zuidelijke Nederlanden en gaat er in dienst bij het leger. Hij wordt tromslager.
Jaren later woont zijn nazaat Frits Bosch in het Nederlandse Haarlem. Hij gaat op zoek naar de geschiedenis van zijn voorouders en stuit op de trommelslager. Hij reist terug in de tijd, via archieven, gemeentehuizen, kerken met doopboeken, gegevens uit de burgerlijke stand… Overal waar Adam Bosch gedurende zijn leven sporen heeft nagelaten, duikt zijn achter- achterkleinzoon op. En zet het verhaal van overgrootvader Adam op schrift voor zijn nakomelingen.
Wat doet een tromslager eigenlijk? Aanvankelijk dacht ik, als lezer, dat zo iemand voor de troepen uitliep en de maat op zijn trommel sloeg. Dat om de troepen achter hem fit en in het gareel te houden. Een beetje zoals je muzikanten ziet die bij de Vierdaagse meelopen. Fout en simplistisch. Helemaal fout. Een tromslager als Adam is een man die de communicatie in het leger beheerst. Citaat: De tromslager is belangrijk om, via muzikale signalen, commando’s van de bevelhebber over een grotere afstand door te geven aan de manschappen. Dat is ook de reden waarom de vijand hem probeert uit te schakelen. Zonder tromslager kan de leiding niet communiceren met de troepen. Voor elk commando staat een bepaald signaal: alarm, appel, rapport, geef acht, brand, ten aanval of looppas. De tromslager kent al die bevelen, de soldaten herkennen ze ook. Daarbij – en daar is dan toch de vierdaagse – geeft de tromslager met zijn trom (samen met de blazers) het looptempo aan. Vaandelmars, taptoe of volkslied worden ook door de tromslager begeleid.
Voorin het boek staat een mooi citaat uit een Catalaanse legende, waarin verhaald wordt hoe de wanden van een bergketen het geluid van de trommels weerkaatsten. Het echode tussen de bergen, de vijand dacht daardoor dat de manschappen van de tegenstander met vele duizenden meer waren dan in werkelijkheid. Oók een mooi effect van de trommels in het leger.
Auteur
Frits Bosch (1952) is geboren en getogen in Haarlem. Hij studeerde psychologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Daarbij speelde hij als bassist in verschillende coverbands. Hij is actief in de beweging die zich afzet tegen de bezuinigingen van de overheid in de GGZ. In 2017 sloot hij zijn praktijk en debuteerde met het autobiografische Help, de psycholoog verzuipt. Deze historische roman is zijn tweede boek.
De auteur heeft het leven van voorouder Adam zo goed mogelijk gereconstrueerd. ’s Mans huwelijk, zijn problemen, zijn angst gevonden te worden nadat hij gedeserteerd was uit Napoleons leger… Zijn kleinzoon heeft als psycholoog inlevingsvermogen genoeg.
En toch… Het verhaal an sich is boeiend, maar toch af en toe wat schools geschreven. Niet zo verhalend als mooi zou zijn. Af en toe wat droog.
Desondanks is het verhaal over het bestaan van een tromslager in het leger opmerkelijk genoeg om met genoegen uit te lezen. Niet iedereen is een romancier. Bosch’ speurtocht maakt het boek plezierig genoeg om te lezen.
Frits Bosch – De tromslager. ISBN 978-90-8311-454-5, 191 pagina’s, €20,00. Maassluis: Uitgeverij De Brouwerij 2021.