Zoektocht naar een verdwenen vader eindigt in het vinden van een moeder
Jong meisje doet er alles aan om de geheimen rond haar afkomst te ontmaskeren.
In de geschiedenisles vertoont de docent dia’s van de Tweede Wereldoorlog: de Vélodrome d’Hiver in Parijs, Anne Frank en een zigeunerkamp in Hongarije. Wanneer de projector vastloopt en een dia trillend over het scherm beweegt stokt bij Zoé de adem. Waar het vandaan komt weet ze niet, maar ze hoort zichzelf zeggen: Dat is mijn vader.
De lerares weet te vertellen dat de zusters van de school in de oorlog zigeunerkinderen hebben opgevangen. De les wordt besloten met een opdracht: interview familieleden die de oorlog hebben meegemaakt en maak een verslag van hun ervaringen. Voor Zoé is dat een onmogelijke opgave: ze heeft alleen maar haar moeder Alida.
Je weet toch niet wie je vader is? zegt haar vriendin Carola. De jongen op de dia is mijn vader en ik ga hem zoeken. Maar de enige die haar meer kan vertellen, haar moeder, zwijgt. Zij heeft toentertijd bij de nonnen gewoond. Met één van hen, zuster Godelieve, heeft ze nog altijd een sterke band. Zoé wordt onder de hoede van haar op de kloosterschool geplaatst. Zou ze via zuster Godelieve haar vader kunnen vinden? Maar ook zij geeft nul op het rekest.
Het leven is niet makkelijk voor Zoé. De verhouding met haar moeder is niet warm. Alida is een gesloten en labiele vrouw. In haar jeugd is haar iets verschrikkelijks overkomen. Er is slechts een aantal mensen dat hiervan op de hoogte is, maar ook zij houden de kiezen op elkaar.
Een lichtpuntje is haar vriendschap met Rudi, de staljongen. Maar deze prille liefde wordt door Helga, het nieuwe meisje op school, meedogenloos om zeep geholpen. Meegekomen met de bananen uit Congo, zegt ze over zichzelf.
Auteur
Ines Nijs (1968) is filoloog, een tak van de taalkunde die zich vooral richt op dode talen en freelance redacteur van beroep. Ze woont en werkt afwisselend in België en Senegal. Dit is haar debuutroman.
Zoals elk jaar gaan de examenleerlingen op reis naar Italië. Op uiterst vreemde wijze is Zoé achter het adres van haar vader in Florence gekomen. Onverschrokken, maar angstig staat ze voor zijn huis. De deurbel is een bronzen duivelskop met in het midden, op de plek waar de neus hoort te zitten, een ring om aan te trekken. Papa, ik heb je gevonden, zou ik de eerste zijn die sprak. Terwijl ik hem al die tijd al kende. Hij blaast rook in mijn richting, staat op en loopt naar me toe. ‘Wat wil je, wat kom je hier doen?’
De kennismaking verloopt totaal anders dan ze in haar gedachten had. De toestand waarin ze zich naderhand bevindt is dusdanig dat haar moeder het vliegtuig pakt om haar uit handen van de politie te halen.
Thuisgekomen vertelt haar moeder eindelijk wat er allemaal gebeurd is. Er blijken verscheidene dingen onomkeerbaar te zijn.
Het verhaal speelt zich af in de jaren zeventig in België. Zoé en haar moeder wonen vlakbij het Ursulinenklooster in Waver dat beroemd is om zijn Wintertuin in art nouveau-stijl. Op één van de glas-in-loodramen is een ooievaar afgebeeld. Ooievaars brengen geluk., luidt de eerste zin van deze roman. Ooievaars staan voor het begin van leven. Ook de naam Zoé verwijst daarnaar.
In deze coming of age roman staat de zoektocht naar het begin van haar leven centraal. Maar ook de eenzaamheid en angsten van de hoofdpersoon en de trauma’s van de moeder zijn een belangrijk gegeven. Mooi zijn de verwijzingen naar (zon)licht dat ergens doorheen weet te dringen. Ook bij Zoé zal uiteindelijk een sprankje doordringen.
Een vlotlezend werk met een toepasselijke cover.
Ines Nijs – Onomkeerbaar. ISBN 970-90-6265-775-9, 222 pagina’s, € 18,50. Haarlem: In de Knipscheer 2020.
- De auteur schenkt haar honorarium aan Le Cocon, het weeshuis van Kabrousse in Casamance.