Johan Cruijff wint de landstitel en de beker met Feyenoord.
Nadat hij was ontslagen door een kortzichtig Ajax-bestuur besluit Johan Cruijff zijn voetballoopbaan af te sluiten bij aartsrivaal Feyenoord. En met veel succes.
Johan Cruijff was een wereldvoetballer. Ajax heeft daar jarenlang van geprofiteerd. Zonder Cruijff was de lijst met nationale en internationale successen van de club aanzienlijk kleiner geweest. Het is de vraag af met name de clubbestuurders dat voldoende hebben beseft. Vooral in zijn beginjaren voetbalde Cruijff voor een appel en een ei. Het duurde enkele jaren voordat hij van zijn waarde voor de club bewust werd en daarvoor ook gehonoreerd wilde worden. Pas toen hij Cor Coster als schoonvader kreeg wist hij met behulp van deze gewiekste zakenman zijn financiële positie aanzienlijk te verbeteren.
Aan het eind van zijn tweede voetbalperiode werd het coachen door Cruijff van zijn medespelers steeds minder gewaardeerd. De sterspeler werd door het clubbestuur dermate geschoffeerd dat hij, gesteund door Wim Jansen, Willem van Hanegem en zijn schoonvader de steven wendde naar Rotterdam, waar oud-Feyenoord aanvoerder en voorzitter Gerard Kerkum hem met vreugde inlijfde. Een gouden greep, want met Cruijff won Feyenoord in het seizoen 1983/1984 de dubbel, het landskampioenschap en de KNVB-beker.
Auteur
Arthur van den Bogaard (1969) is sportjournalist. Hij recenseert sportboeken voor Het Parool. Zijn boek Slipstroom (2013) werd genomineerd voor het beste sportboek. In Sport (2013) stelde hij een bloemlezing samen van de beste Nederlandse en Vlaamse sportverhalen van 1880 tot ‘nu’.
Het voetbalseizoen 1983/1984 wordt chronologisch gevolgd, vanuit het perspectief van Johan en zijn directe omgeving. De opstelling van Feyenoord bij elke wedstrijd wordt vermeld, evenals de doelpuntenmaker(s), het resultaat van (alleen maar) Ajax en de stand van de top van de ranglijst. Bijna het hele seizoen staat Feyenoord bovenaan.
Ook bij Feyenoord praat Cruijff voortdurend met zijn medespelers. Sommigen profiteren daarvan, anderen zijn moeilijker te overtuigen. Trainer Thijs Libregts heeft er geen problemen mee, want hij ziet dat zijn ploeg steeds beter gaat spelen. Op de achtergrond speelt Willem van Hanegem, die net gestopt is met voetballen, een onduidelijke rol. Het publiek snapt niet dat de klassespeler Pierre Vermeulen als linksbuiten minder rendement voor het team (en voor Cruijff) heeft dan de semiprof en gymnastiekleraar Stanley Brard.
Het stukken over Feyenoord worden onderbroken door fragmenten uit het verleden van Cruijff, vooral uit het begin van zijn voetballoopbaan en zijn laatste seizoen bij Ajax.
Geld en macht speelden een belangrijke rol in het leven van Cruijff en in dit boek. Verder lezen we over Johans moeder Nel, zijn tweede vader Henk Angel en zijn oma. En over Rinus Michels met wie het in de beginperiode schuurde. Later, tien Cruijff topscorer was, pikte hij meer van hem. Toch had ik wel wat meer over deze complexe verhouding willen weten.
Heeft Johan Cruijff Feyenoord kampioen gemaakt? Hij heeft in ieder geval een goed spelend elftal verder fijn getuned, zoals wij tegenwoordig zeggen, met een prachtig resultaat.
De schrijver heeft een indrukwekkend aantal mensen geïnterviewd. Merkwaardig dat daarbij Stanley Brard ontbreekt.
Een verhelderend boek over Cruijff, over Feyenoord, maar zeker ook over Ajax.
Arthur van den Bogaard – Het laatste seizoen. Het andere gezicht van Johan Cruijff. ISBN 978-94-0040605-6, 272 pagina’s, € 22,50 Amsterdam: Thomas Rap 2019.