Thuiskomen in Israel?
De psychiater Kadoke moet zijn baan beëindigen. Met een ver familielid en zijn vader gaat hij naar Israël om een nieuw bestaan op te bouwen.
In het boek Moedervlekken heeft Kadoke zich ontfermd over zijn psychiatrische patiënt Michette. Hij neemt haar in huis waar zij z’n vader gaat verzorgen. Daarmee begint hij aan een verboden alternatieve therapie. In de vervolgroman Bezette gebieden is Michette verliefd geworden op een schrijver. Ze verlaat Kadoke. De schrijver romantiseert wat ze hem vertelt en vult dat aan.
In het succesrijke boek zou Michette een verhouding met Kadoke hebben gehad. Als bekend wordt dat de psychiater in het verhaal Kadoke is leidt dat tot een schandaal en zijn ontslag. Dan verschijnt een achter achternicht die hem overhaalt mee te gaan naar Israel. Hij stemt toe en samen met zijn vader gaat hij naar een kibboets in de bezette gebieden.
Auteur
Arnon Grunberg (1971) is een populaire en productieve Nederlandse romanschrijver die weliswaar in New York woont, maar regelmatig in de vaderlandse media verschijnt. In 1994 verscheen zijn debuutroman Blauwe maandagen. Zijn werk, waaronder werd veelvuldig bekroond. Zo ontving hij de Libris Literatuurprijs voor Tirza. Grunberg schrijft ook columns, essays en recensies, korte verhalen voor veel kranten weekbladen, zoals de Volkskrant, Vrij Nederland, Humo en de VPRO-Gids.
Een belangrijk onderdeel van de roman is Kadoke’s verhouding met zijn vader. Toen de laatste weduwnaar werd kon die dit nauwelijks verwerken. Hij ging zich kleden en gedragen als vrouw. In dit tweede deel gooit ‘moeder’ haar pruik af en wordt ‘zij’ weer vader. De omgang van vader en zoon is heel liefdevol, maar ook best moeilijk. Soms is zijn vader hulpbehoevend en dementerend, maar andere keren helder en vitaal. In deze roman hebben vader en zoon af en toe pittige debatten, bijvoorbeeld over het vertrek naar Israël en het huwelijk van Kadoke.
De hoofdpersoon Kadoke wordt zo neergezet dat we heel goed met hem mee kunnen leven. Het is vreselijk te ervaren hoeveel onrecht hem wordt aangedaan door zijn ex-patient die hij het leven heeft gered, het totale onbegrip van zijn werkgever en van het Tuchtcollege. Niemand gelooft dat hij geen seksuele relatie heeft gehad met zijn patiënte.
In een praatprogramma vertelt hij zijn echte verhaal, maar hij wordt in de sociale media bedolven onder de antisemitische scheldpartijen. Voortaan is hij de aan de kant gezette psychiater. Hij blijft daar onder gebukt gaan, ook in Israël.
Opvallend is de houding van Kadoke ten opzichte van Israël. Rianne, de nieuwe verzorgster van zijn vader, behoort bij de Christenen voor Israël. Zij vindt dat Kadoke als jood in zijn thuisland Israël behoort. Als hij met zijn nicht Anat naar Israël gaat verkeert Rianne in een jubelstemming. Ook Anat vindt dat Kadoke naar Israël moet komen. Daar zal hij zich thuis voelen in een land zonder antisemitisme.
Kadoke is wel jood, maar hij is ongelovig. In Israël is hij heel duidelijk over zijn ongelovigheid . Hij weigert een keppeltje te dragen en naar de synagoge te gaan. In de kibboets woont hij tussen zeer orthodoxe joden. In Jeruzalem voelt hij zich thuis en raakt hij bevriend met een Palestijn.
Eén van de opvallendste personages is de moeder van Anat: een stoere, zeer dominante vrouw. Ze is heel gelovig, maar ze een heel slechte huisvrouw. Haar huis is heel vies en ongezellig. Er is alleen tl-verlichting. Het eten dat ze bereidt is smerig en ze eten altijd met plastic borden en bestek.
Ze heeft maar één doel: haar dochter aan een echtgenoot helpen die voor nageslacht kan zorgen. Bij de eerste echtgenoot mislukte dat. Als Anat en Kadoke willen trouwen eist moeder dat er eerst bewezen moet worden dat Kadoke een potente man is die in staat is zich voort te planten. Het stel moet gaan vrijen in de aanwezigheid van moeder. Uiteindelijk moeten ze wel instemmen. Moeder levert bij het vrijen steeds hardop commentaar. Natuurlijk gelukt het Kadoke niet om in die omstandigheden een erectie te krijgen. Als moeder zelf helpt met stimuleren gelukt het wel. Een absurd verhaal, de vreemdste seksscène ooit!
Grunberg schreef een zeer onderhoudend en rijk boek. Er gebeurt heel veel. De taal valt op door de vele levendige dialogen. De inhoud is af en toe absurd, het einde is wel heel geforceerd. De schrijver laat zien dat het individu machteloos staat tegenover het noodlot. Dat in tegenstelling tot de joden van de nederzetting, die zien alles bepaald door de wil van God.
Eén van de betere Grunbergs.
Arnon Grunberg – Bezette gebieden. ISBN 978-90-488-3701-4, 432 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Lebowski Publishers 2020.