Kinderen in een drugsmilieu
Twee broers moeten zich handhaven met ouders die het laten afweten: drugshandel, verslaving, alcoholisme.
De twaalfjarige Eli Bell en zijn oudere broer August bevinden zich in een bizarre situatie: hun vader is verdwenen, moeder Lena en haar partner Lyle zitten in de drugshandel. Hun enige steun is Slim Holiday die inwoont en voor de jongens zorgt. Hij is een crimineel die vooral bekend was om zijn spectaculaire ontsnappingen. De situatie wordt nog heftiger als moeder wordt gearresteerd. Daaraan voorafgaand is er een wraakactie van Tytus Broz met een aantal trawanten, omdat Lyle en Lena voor zichzelf zijn begonnen. Lyle wordt meegenomen en Slim verdwijnt zelf. De jongens gaan dan naar hun vader. Hij verkeert in erbarmelijke omstandigheden: constant dronken. Door de invloed van zijn zoons verbetert zijn situatie langzaam.
Auteur
Trent Dalton is een Australisch journalist. Dit is zijn debuutroman, die voor een groot deel is gebaseerd op ervaringen uit zijn jeugd. Hij groeide op in Brisbane in dezelfde probleemwijk waarin de roman zich afspeelt. In Australië is het boek succesvol. Het kreeg lovende recensies, won verschillende prijzen en zijn er inmiddels meer dan 100.000 exemplaren van verkocht.
De twee broers Eli en August zijn de hoofdpersonen. Ze hebben een heel goede band. August weigert op zijn zesde na het vertrek van zijn vader nog te spreken. Hij communiceert met Eli en Slim door woorden en zelfs zinnen in de lucht te schrijven. Later begint hij weer te spreken, vaak in raadselachtige termen. Zijn eerste zinnetje is Je einde is een dood ornaatelfje. Een ornaatelfje is een vogeltje, het is afgebeeld op de omslag.
Het lijkt er op dat August kan voorspellen. Hij kan ook buitengewoon goed tekenen. Eli is een dappere, vriendelijke jongen. In de roman worden enkele van zijn acties beschreven die zeer gewaagd zijn. Een voorbeeld daarvan is de keer dat hij de vrouwengevangenis weet binnen te dringen om zijn moeder te bezoeken. Overigens wordt over August te weinig verteld en dat geldt eigenlijk ook voor Eli. Op school worden zij als heel bijzonder gezien, maar er wordt bijna niets gezegd over hun schoolloopbaan.
Een bijzondere figuur is Slim, de oppas van Eli. Arthur ‘Slim’Halliday is de grootste ontsnappingskoning van Australië, de Houdini uit Boggo Road. Ondanks dat hij veroordeeld werd voor de moord op een taxichauffeur worden de broers aan hem toevertrouwd wanneer moeder en haar vriend actief zijn als drugsdealers. Hij heeft een goede band met de jongens. De roman staat vol met zijn uitspraken die levenslessen of filosofische bespiegelingen bevatten. Zijn uitspraak Doe wat met je tijd, voordat de tijd wat met jou doet, komt enkele keren terug. Deze persoon heeft werkelijk bestaan in Australië.
In vele opzichten is dit boek ongewoon. Zo is het behoorlijk wennen aan een gezin van deze samenstelling. Je als lezer verplaatsen in de personen is bijna niet mogelijk, daarvoor zijn ze te afwijkend. Het verhaal is nogal fragmentarisch. Deze fragmenten zijn vaak heel fraai verteld, maar kennen geen vervolg. Dat is lastig en onbevredigend want je wilt weten wat het vervolg is. Ook is er sprake van tijdsprongen. De schrijver die fraaie, lange zinnen produceert met mooie beeldspraak is vaak te breedsprakig. Het einde van de roman is ongetwijfeld het sterkste gedeelte. Er gebeuren spannende en heftige dingen.
Trent Dalton – Jongen verslindt heelal. Uit het Engels vertaald (Boy Swallows Universe) door Elvira Veenings. ISBN 978-94-027-0263-7, 495 pagina’s, € 21,99. Amsterdam: HarperCollins 2019.