Biografie van een ondernemend hardloper
Van vliegenier tot hoogvlieger.
In 1933 wordt in het Limburgse gehucht Roggel Harry van den Kroonenberg geboren. Het is een dorpskind met grote dromen. Hij kan leren als de beste, verlegt voortdurend zijn grenzen en lijkt geen angst te kennen. Hij spaart vliegtuigplaatjes van de koffiebrander Niemeijer, want hij koestert de grote droom om vliegenier te worden. Later verandert hij dat in de wens om vliegtuigbouwkunde te gaan studeren aan de Technische Hogeschool Delft. Maar aangezien zijn vader jong overlijdt en zijn moeder met vier kleine kinderen achterblijft, moet hij zijn wens aanpassen. Delft is te ver en te duur. Dan maar werktuigbouwkunde aan de HTS, in Venlo.
Hij haalt tienen, heeft de pest in als er een 9 tussen zijn cijfers doorsluipt. Tijdens zijn stage bij Pope in Venlo, onderdeel van Philips, ontmoet hij Ans en trouwt met haar. En omdat de wens van een studie in ‘Delft’ nog steeds sluimert, schrijft hij zich vanuit Eindhoven in als student. Hij studeert aan de hand van geleende collegedictaten.
Dat was Harry van den Kroonenberg. En zo is hij zijn leven lang gebleven. Leergierig, vastbesloten zijn plannen te verwezenlijken, boordevol nieuwe ideeën, altijd een stap voor op andere plannenmakers. Het is dan ook geen wonder dat hij al jong – in 1972 – gevraagd wordt als hoogleraar: bij de nieuwe ambitieuze moderne Technische Hogeschool Twente.
Vooruitstrevend en jong, die naam had de THT, later Universiteit Twente. Toen Kroonenberg er binnenkwam als hoogleraar was de universiteit net een beetje aan het indutten. Toen men, niet lang erna een rector magnificus nodig had, koos het College van Bestuur voor de jonge Harry van den Kroonenberg, de man die borrelde van de ideeën, de man die besloot daar iets aan te doen. Hij was letterlijk en figuurlijk een hardloper en schudde de sfeer van bedaagd intellect flink door elkaar. Daarbij trotseerde hij alles en iedereen.
Met zijn plan voor ‘prestatieloon voor profs’ haalde hij breed de voorpagina’s: wetenschappelijk personeel zou in salaris terug moeten naar 70%. Pas als zij aan het eind van het jaar konden bewijzen dat zij speciale prestaties hadden geleverd, kregen zij de resterende 30% uitgekeerd. Hoe durfde de man: hij haalde de wetenschappers uit hun ivoren toren! Zo trotseerde HvdK alles en iedereen. Of men het er nu wel of niet mee eens was. Een citaat uit 1988: In het verkeer met Den Haag is het zo: van tevoren moet je nooit om toestemming vragen – en achteraf krijg je altijd heel gemakkelijk vergiffenis. Met dat uitgangspunt voor ogen veranderde hij de universiteit ook in een ‘ondernemende universiteit’, toen zorgde hij daarmee voor een schok, nu is dat een doodnormaal gegeven. De hardloper schiep zijn gelijk.
Auteur
Marco Krijnsen (1965) is historicus en journalist. Na zijn studie geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen werkte hij tot 2007 voor de Twentsche Courant Tubantia. Hij schreef een aantal historische boeken, waaronder IJzer en lef, over de transformatie van een oude ijzergieterij. Krijnsen is in 2019 benoemd tot regiohistoricus van Twente.
De schrijver heeft in dit boek een kruising gemaakt van een korte persoonlijke en een wetenschappelijk-historische biografie. Hij volgt Van den Kroonenberg, de visionaire man die het hele universitaire landschap voorgoed veranderde, van aankomst tot zijn vertrek bij de TUT. Na zijn afscheid werd hij directeur van Energiecentrum Nederland (ECN) en gaf daar de aanzet voor de grote energietransitie. Ook hier werkte hij vanuit de overtuiging: De enige vernieuwbare bron is kennis en niet aardgas. Zijn andere energie-adagium: Kernenergie is de zure appel waar we doorheen moeten bijten. Hij overleed in 1996.
Dit is een geweldig inspirerend boek, verlucht met heel veel foto’s. Krijnsen heeft het geschreven in de ‘gewonemensentaal’ waarvan Van den Kroonenberg zo’n groot voorstander was.
Wie zich wil optrekken aan een man die wist wat creatief denken was en zijn hele leven in dienst stelde van vooruitgang, kennis en innovatie mag dit boek zeker niet missen. Het leest als een trein, een hogesnelheidstrein of, wellicht zou dat Harry van den Kroonenberg meer aanspreken: als de Blackbird jet, het snelste vliegtuig ooit.
Marco Krijnsen – Pionier en prof. Harry van den Kroonenberg, grondlegger van de ondernemende universiteit. ISBN 978-90-7260-379-1, 158 pagina’s, €24,50. Enschede / Doetinchem: AFdH uitgevers 2019.