‘Ik haat deze plek toch zo!’
Altijd wachten, continu doorverwezen, steeds nieuwe reglementen.
Als de 36-jarige Clay en zijn vriendin Nora op de kleine dochter Silke van hun vriendin Malou passen gaan ze met haar naar de kinderboerderij. Aaien hier, voeren daar, het is een groot succes. Maar na afloop wordt Clay ernstig ziek, hij krijgt langdurige zware koortsen, hevige pijnen en onverklaarbare symptomen van een vage kwaal. Het duurt een paar jaar voor de koorts verdwijnt, van de sterke Clay rest niet meer dan een gammele broze man die altijd pijn heeft en tot weinig meer in staat is. Zijn specialistenbezoeken leveren niets op, tot hij – elf maanden na de ‘grote koorts’ – van zijn internist eindelijk de diagnose hoort. Clay blijkt te lijden aan de gevolgen van de Q-koorts, tijdens het uitje met Nora en Silke opgelopen van een geit van de kinderboerderij. Het Q-koortssyndroom kan worden beschouwd als een chronische ziekte. Clay wordt verwezen naar een psycholoog en er wordt hem geadviseerd een ‘aanvaardingscursus’ te volgen, samen met andere continu-patiënten.
Daarmee is Clay voorgoed ingelijfd in het team van de chronisch zieken. En daarmee begint ook zijn dromen-reis, aan de hand van een zekere Susan, die hem meeneemt naar het Rijk der Zieken. Dat Rijk ligt achter de heuvels, hij zal er alleen maar medezieken ontmoeten, ze kennen zijn ervaringen uit hun eigen voorgeschiedenis. In het Rijk gaat alles er formeel aan toe. Clay moet zijn gekwelde lijf meedragen, maar wordt daarbij niet geholpen om de last te verlichten. Integendeel, wachttijden, doorverwijzingen, formulieren, gewijzigde reglementen en al datgene wat een chronisch zieke in het gewone dagelijks leven tegenkomt, is in het Rijk der Zieken het deel van alle bewoners.
Auteur
Hanna Bervoets (1984) schreef zeven romans. Zij debuteerde in 2009 met Of Hoe Waarom en ontving daarvoor de ScriptPlus HvA Debutant van het Jaar-prijs. Zij schreef columns voor de Volkskrant. Voor haar tweede roman Lieve Celine ontving zij de Opzij Literatuurprijs. In 2017 ontving zij de Frans Kellendonkprijs voor haar gehele oeuvre.
In de gezonde wereld kan Clay zijn weg nog maar moeizaam vinden. Negentien maanden na de grote koorts verlaat zijn vriendin Nora hem. Hij vraagt zich af, mede door zijn acceptatie-cursus, of het de bedoeling is naar aanvaarding te streven of dat hij een nieuw leven moet gaan leiden, een leven waarin zijn ziekte geen hoofdrol meer speelt, maar onderdeel van zijn veranderde leven wordt. In het Rijk der Zieken voelt hij zich steeds minder thuis.
Bervoets gaf eerder aan gefascineerd te zijn door verhalen over ziekzijn. Zij las en sprak altijd mensen met één soort kwaal die genazen of aftakelden en doodgingen: het verloop was rechtlijnig. Over het leven met een chronische kwaal las zij niet eerder en daarom besloot zij dit boek te schrijven.
In de reacties geven uitgerekend chronisch zieken aan hoe herkenbaar het verhaal van Clay in het Rijk der Zieken is. Clay’s trage tocht langs allerlei onduidelijke instanties, het gebrek aan hulpvaardigheid, de continue vraag om nieuwe formulieren en de wachttijden: het verhaal is één groot spiegelbeeld van hun eigen ervaringen.
Daarmee is dit voor hen, maar zeker ook voor gezonden die een kijkje in dit vreemde Rijk willen nemen, een bijzonder boek. Daarbij komt het superbe taalgebruik van de schrijver dat de lezer vastpakt en niet meer loslaat tot hij ademloos de laatste pagina leest.
Bervoets is een taalkundig zeer geslaagde tovenaarsleerling.
Een uiterst boeiend boek!
Hanna Bervoets – Welkom in het Rijk der zieken. ISBN 978-94-929282-8-3, 277 pagina’s, €19,95. Amsterdam: Uitgeverij Pluim 2019.