Gevlucht uit Hongarije
Moeder en dochter ontvluchten in 1956 Hongarije en proberen in Nederland een nieuw bestaan op te bouwen.
Jutka en haar moeder Krisztina ontvluchten na de Hongaarse opstand hun vaderland en kiezen voor Nederland. Jutka blijkt een talent te hebben: het vinden van verloren voorwerpen. Eerst brengt ze deze naar de politie, maar later zoekt ze contact met de eigenaars en brengt terug. Haar moeder is pianiste. Zij speelt ’s avonds als Miss Chris voor de gasten van hotel Rembrandt. In deze roman worden verscheidene vondsten van de ‘vindeling’ Jutka beschreven, alsmede de personen die iets verloren hebben. Het gaat steeds om een korte kennismaking. Zo lijkt het boek enigszins op een verhalenroman.
Auteur
Vonne van der Meer (1952) volgde een regieopleiding aan de Amsterdamse Theaterschool. Ze regisseerde bij verscheidene toneelgezelschappen. Daarnaast begon ze met het schrijven van verhalenbundels en romans. Haar eerste bundel Het limonadegevoel en andere verhalen verscheen in 1985. Haar doorbraak als schrijfster kwam toen ze drie verhalenbundels schreef over gasten die hun vakantie doorbrachten in een vakantiehuisje op Vlieland. Ze is getrouwd met schrijver en dichter Willem Jan Otten. Beiden hebben zich bekeerd tot het rooms-katholieke geloof. Sinds vijf jaar geeft ze les aan de film- en televisieacademie in Brussel.
Jutka
Een groot probleem voor Jutka is het feit dat ze een bochel heeft. Als klein meisje werd ze van balletles verwijderd vanwege haar kromme rug. Ze loopt ook enigszins gebogen, wat als voordeel heeft dat ze naar de grond kijkt en steeds dingen vindt. De bochel is vooral een probleem als ze een relatie krijgt. Ze durft zich haast niet uit te kleden. In het inleidende hoofdstuk, Jutka is dan al eind veertig, vindt ze een baby in een container. Ze wil voor deze vondeling gaan zorgen, maar ze krijgt geen toestemming. Na deze vondst neemt ze het besluit het vinden op te geven.
Vader
Een ander belangrijk gegeven in het leven van Jutka is dat ze haar vader mist. Haar moeder wil nooit iets over hem vertellen. Op een dag ontdekt ze in een schoenendoos heel veel ansichtkaarten die haar vader aan haar had gestuurd. Haar moeder had die achter gehouden.
Jutka is zo kwaad dat ze naar Parijs vertrekt om daar te gaan werken als au pair. Ze onderneemt dan pogingen om achter het adres van haar vader te komen. Dit gelukt haar en haar vader komt bij haar op bezoek in Parijs. De ontmoeting verloopt stroef. Ze blijven elkaar ontmoeten in Amsterdam en Boedapest. De verhouding vader – dochter ontwikkelt zich heel langzaam. Haar moeder heeft haar vader nooit vergeven dat hij hen in de steek heeft gelaten. Het kost Jutka grote moeite om haar vader te gaan waarderen. Deze ontwikkeling is prachtig beschreven.
Moeder
Jutka en Krisztina Horvath zijn Hongaarse vluchtelingen. Ze waren zeer welkom in Nederland en werden met van alles geholpen. Ze leerden in korte tijd Nederlands. Jutka kreeg op school van veel kinderen speelgoed. Moeder was ondernemend en kreeg al snel een baan als pianiste. Ondanks hun gebrekkige financiën gelukt het de artieste Krisztina zich goed te kleden. De band met haar dochter verslechterde toen Jutka ontdekte dat zij haar de kaarten had onthouden en dat ze een situatie creëerde alsof Jutka geen vader had.
Dit boek heeft zowel de kenmerken van een roman als van een verhalenbundel. Het zou misschien beter zijn geweest als de auteur een roman had geschreven over de familie Horvath zonder die aparte verhalen. Het zijn zeker mooie verhalen, maar de meeste lenen zich voor een verdere uitwerking.
Bijvoorbeeld het verhaal van de man die de ketting van zijn overleden vrouw kwijtraakte. Jutka belt dat ze de ketting heeft gevonden. De man hoopt dat ze blijft. Hij hunkert naar menselijk contact. Aangrijpend is ook het verhaal van het verkrachte meisje. Als lezer wil je graag weten hoe ze het verwerkt. Nu moeten we het doen met de troostende woorden van haar vriendin: Het slijt. Het slijt.
Over Jutka, Krisztina en Lásló valt veel meer te vertellen. Alleen Jutka komt genoeg uit de verf, hoewel de schrijfster wel twee grote sprongen in de tijd maakt en niets vertelt over ontwikkelingen in de tussenliggende tijd. Over haar ouders valt zeker veel meer te vertellen.
Desalniettemin is het een boeiend en ontroerend boek.
Vonne van der Meer – Vindeling. ISBN 978-90-254-5418-0, 238 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: Atlas Contact 2019.