Afgepakt leven
Door een ongelukkig incident wordt een echtgenoot gedwongen geheime opdrachten uit te voeren. Zijn vrouw heeft het nakijken.
De vader van Tomás Nevinson is een Engelsman. Hij werkt op de ambassade in Madrid en is getrouwd met een Spaanse. Berta Isla zit bij Tomás op school. Als ze vijftien jaar zijn, staat het voor hun vast, dat ze bij elkaar horen. Hun relatie zal echter geheel anders verlopen dan ze zich hadden voorgesteld.
Tomás, of voor zijn landgenoten Tom, studeert in Oxford. Hij hoopt in de diplomatieke dienst te gaan en werk te vinden in Madrid. Hij is een begaafd student die vloeiend zijn talen spreekt. Tijdens zijn studie is Tomás zo vaak als mogelijk is in Spanje bij zijn geliefde Berta. Ze gaan samenwonen en trouwen. Het eerste kind, Guillermo, laat niet lang op zich wachten.
Op zeker moment raakt Tomás gedurende een verblijf in Oxford een tijdje spoorloos. Hij blijkt verwikkeld in een aantal vreemde omstandigheden waarbij ook de politie betrokken is. Berta is hiervan niet op de hoogte, maar vindt dat haar man bij thuiskomst in Madrid is veranderd. Ze kan er echter niet de vinger op leggen.
Het is wel gauw duidelijk dat er in Oxford of ergens anders in Engeland, dat weet ze niet, iets is voorgevallen dat het leven van Tomás drastisch heeft veranderd. In plaats van een betrekking te zoeken in Madrid, gaat hij geregeld voor werk naar het Verenigd Koninkrijk. Soms is hij een paar weken weg, maar zijn afwezigheid duurt allengs soms maanden. Berta is geen bemoeizuchtige vrouw en accepteert dat haar man weinig loslaat over zijn werkzaamheden. Gelukkig belt hij haar regelmatig op om contact te houden.
Als Tomás een keer al maanden weg is en niets van zich laat horen probeert Berta hem te bellen. Maar wat ze ook probeert, ze krijgt hem niet aan de lijn. Ze gaat zich nu extra inspannen om er achter te komen wat haar echtgenoot in de UK uitvoert. Een collega van Tomás geeft haar te verstaan dat ze dat aan haar echtgenoot moet vragen.
Kort daarop keert deze terug in Madrid. Tomás zegt alle begrip te hebben voor het wantrouwen dat bij Berta is gerezen, maar dat hij niet in de positie verkeert om ook maar iets over zijn werk te vertellen. Als ze om die reden wil scheiden zal hij daarmee instemmen, maar anders moet ze nooit meer vragen stellen over zijn baan. Berta accepteert dit.
Auteur
Javier Marías (1951) is een Spaans schrijver, vertaler en uitgever. Velen zien hem als de belangrijkste Spaanse schrijver van zijn generatie. Zijn werk is in veertig talen vertaald.
Dit is een indrukwekkende roman. Hoofdpersoon Berta fungeert als de mythische figuur van Penelope uit de Odysseus van Homerus. De vrouw die ondanks fatalistische fantasieën hoop en optimisme behoudt dat haar man ooit zal terugkeren. Het valt dan niet moeilijk om in Tomás de personage van Odysseus te herkennen.
Hun verhaal speelt zich af tegen de wereldgeschiedenis van jaren zeventig en tachtig. De auteur verschaft daarbij een caleidoscopisch decor van literatuur en filmverwijzingen om zo een verzadigde dramatiek achter te laten.
Een prachtige roman die schrijnt tussen lotsbeschikking en eigen wil. Je leest hem ademloos uit.
Javier Marías – Berta Isla. Vertaald uit het Spaans (Berta Isla) door Aline Glastra van Loon. ISBN 978-90-2909255-5, 576 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Meulenhoff 2018.