Middeleeuwse ooggetuigen
Een podium met rijkgeschakeerde vertellingen voorzien van geschiedkundig commentaar als decor.
Wat doe je als je de besluiten van je gestorven voorganger ongedaan wilt maken? Precies, je laat zijn lijk opgraven, doet hem zijn oude uniform aan en stelt hem in staat van beschuldiging vanwege onjuist beleid. Het is vanzelfsprekend een vieze boel en het half vergane lichaam zal stinken als de hel. Maar daar moet iedereen in de rechtbank maar tegen kunnen. Je knecht geef je de opdracht om bij de overledene te gaan staan en het lijk de jou welgevallige antwoorden te laten geven.
Dit gebeurde in 897 toen paus Stefanus zijn voorganger paus Formosus na een half jaar liet opgraven. Broeder Vitus die namens het lijk, wiens half bevleesde skelet slordig omhangen was met kleding, het woord moest voeren werd dit spreken onmogelijk gemaakt door een walgelijk zoete lijklucht.
Het wordt allemaal nog erger als paus Stefanus met een dolk drie vingers van paus Formosus afsnijdt en Zijne Heiligheid na deze daad struikelt waardoor het lijk van zijn voorganger over hem heen valt. Hoe deze merkwaardige rechtszitting in de Sint Jan van Lateranen te Rome tenslotte afliep, valt te lezen in dit boek.
Auteur
Paul Christiaan Smis (1950), schrijft vertellingen over de geschiedenis en korte gedichten. Hij publiceerde reeds eerder korte historische verhalen.
In zijn verzameling van 29 vertellingen reizen we zowel geografisch als qua tijd kriskras door de Middeleeuwen. Alle korte historische schetsen zijn puntig op papier gezet en worden voorzien van een feitelijk commentaar zodat de lezer een duidelijk beeld krijgt van de geschiedkundige werkelijkheid. Het geheel wordt voorafgegaan door een algemene, korte typering van het tijdperk dat grofweg duurt van 375 tot het einde van de Vijftiende Eeuw.
Uiteraard is te verwachten dat een aantal bijzondere momenten uit genoemd tijdperk niet ontbreken. Zo komen langs: de verovering van het Iberisch schiereiland door zowel Mohammedanen als Christenen, de zendingsdrift en het vaak met geweld opleggen van het Christendom, de invallen van Noormannen, Hunnen en Kozakken, de kruistochten, de val van Constantinopel, de kolonisatie van IJsland en Groenland, de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk, maar ook het ontstaan van beroemde epische werken als het graalverhaal Perceval ou le Conte du Graal. Specifiek voor de Hollandse en Friese gebieden kunnen we mee huiveren met de gevolgen van de stijging van de zeespiegel en de dramatische gevolgen van de Sint Luciavloed in de nacht van 13 op 14 december 1287. Hierbij ontstond de Zuiderzee en werd West-Friesland definitief gescheiden van de rest van het huidige Friesland.
Zowel de grote afwisseling in onderwerpen, de plezierige schrijfstijl, als ook het feit dat elk verhaal wordt afgerond met een historische onderbouwing, maakt deze verhalenbundel geschikt voor een breed lezerspubliek. Wel zou de bundel nog wat toegankelijker worden door toevoeging van een kaartje en een tijdstafel want de verhalen gaan kriskras door locatie en tijd en sommige overlappen elkaar.
Een sympathieke verzameling vertellingen die de Middeleeuwen recht doet.
Paul Christiaan Smis – Historische Verhalen. Korte verhalen uit de Middeleeuwen. ISBN 978-90-826-4264-3, 314 pagina’s, € 17,50. Leiden: Uitgeverij Historische Verhalen 2018.