Het schaduwspel

Jan Pieterszoon Coen door de ogen van zijn vrouw

Hardvochtig, wreed, teder, bezorgd, man en vader en bruut tegelijk.

Als Jan Pieterszoon Coen in 1623 plotseling verschijnt op de feesten van de betere kringen weet tout-Amsterdam waarom hij daar is. De gouverneur-generaal van Batavia is op zoek naar een vrouw. Coen is een rijk en belangrijk man. Hij is bevriend met prins Maurits van Oranje, heeft voor het VOC het monopolie verworven op de handel in nootmuskaat en is daar rijkelijk voor beloond. Toch wordt er ook gefluisterd over zijn slechte reputatie, hij zou zich op de Banda- eilanden onmenselijk hebben gedragen. Details zijn in Amsterdam slechts bij weinigen bekend.

In de kringen waar Coen zijn bruid zoekt wordt geen kwaad over de man verteld. Vader en moeder Ment hopen dat hij zijn oog zal laten vallen op hun dochter Lysbet, die met 24 jaar dringend aan de man moet. Maar Coen kiest voor haar zus, de 18-jarige Eva. Aanvankelijk moet Eva weinig van de veel oudere Coen weten, maar ze gaat overstag op aandringen van haar ouders die in financiële nood verkeren. Ze ziet op tegen het feit dat ze naar Batavia moet verhuizen. Als haar vader sterft dringt ze er bij Coen op aan dat haar moeder, Lysbet en broertje Gerrit mee mogen naar de tropen. Nadat ze een dochtertje heeft gekregen, nog net in Nederland, vertrekt het hele gezelschap naar Batavia, een zware reis per schip die maanden duurt. De start is Batavia is veelbelovend, het echtpaar wordt als koningen binnengehaald. Maar al spoedig ontstaan er problemen. De hitte valt tegen, ziekte eist zijn tol en waar Coen zich thuis voelt in de tropen, gaat Eva er langzaam aan onderdoor. Tenslotte dreigt er nog een oorlog.

Auteur

Simone van der Vlugt (1966) wilde al van jongs af aan schrijfster worden. Geïnspireerd door Thea Beckmans Kruistocht in spijkerbroek schreef ze historische jeugdboeken. Ze debuteerde in 1995 met een boek over heksenvervolging De amulet. Daarna schreef ze nog diverse titels voor de 13+-jeugd. Ook voor haar eerste schreden op het pad van de volwassenen- misdaadliteratuur liet ze zich inspireren, ditmaal door Nicci French. Ze debuteerde op dit terrein in 2004 met De reünie. Nadien schreef ze verschillende thrillers en sinds 2009 ook historische romans.

Toen Coen in Amsterdam Eva ontmoette was hij daar ook om zich te verantwoorden voor zijn optreden op de Banda-eilanden in 1621. De gouverneur-generaal had toen nietsontziend opgetreden en roeide de hele bevolking uit. Jan had het monopolie verworven, Banda telde zijn talloze doden. Jan hield hier de bijnaam ‘de slachter van Banda’ aan over. Als Eva dat verhaal in Batavia hoort schrikt zij daar ontzettend van, maar besluit desondanks te zwijgen.

Het gaat de familie niet goed. Eva keert na veel ellende gedesillusioneerd naar Amsterdam terug. Gelukkig is ze nog jong. Er ligt nog een heel leven voor haar.

Jan Pieterszoon Coen wordt in de hedendaagse geschiedenis beschouwd als een van ‘de slechtste Nederlanders aller tijden’. Geen mens zal beweren dat hij een lieverdje is geweest, maar natuurlijk moet je ’s mans daden bezien in het licht van de zeventiende eeuw en de VOC-gedachten. De auteur laat zien dat deze man ook andere kanten had, als hij in huiselijke kring verkeerde bij familie, vrouw en dochter. Daarmee is dit een menselijk portret van een vaak onmenselijk handelende man, gezien door de ogen van zijn jonge, hem voorzichtig liefhebbende vrouw.

Knap getekend, mooi verbeeld – de zware zeereis bijvoorbeeld is prachtig beschreven met alle ontberingen – en de lezer zal zich regelmatig terug in de tijd kunnen wanen.

Een must voor de groeiende groep liefhebbers van historische romans.

Simone van der VlugtHet schaduwspel. ISBN 978-90-2633-703-1, 348 pagina’s, €20,00. Amsterdam: Ambo | Anthos 2018.

Dit bericht is geplaatst in Alle Boeken, Cultuur, Geschiedenis, Nederlands Indië. Bookmark de permalink.