Is een slak een hij, een zij of een het? Geen van drieën of allemaal tegelijk?
Waarom in de kunst de maagd Maria zo vaak wordt omgeven door slakken.
Noem tegen een tuinier het simpele woord ‘slak’ en zijn gezicht vertrekt vol afschuw. Hij ziet ze voor zich, die traag kruipende wezens die zich na een regenbui over zijn terras bewegen, zilveren sporen slijm achterlatend, doelbewust op pad om al wat groen is aan te vreten. Weg met die beesten, hij haat de soort. Ze zijn hooguit om op te eten, gesmoord in een sausje met knoflook en kruiden, hij hoeft niets van die dieren te weten.
Maar dan doet de slakkenhater zichzelf beslist tekort. Hij hoeft echt niet meteen malacoloog te worden, de officiële benaming voor een slakkenexpert, maar hij zou zich eens moeten verdiepen in het boeiende leven van de slak.
Want neem nu eens wat van de weetjes uit dit boek. Er bestaan maar liefst 100.000 soorten slakken, de kleinste is zo’n anderhalve millimeter klein, de grootste bijna een meter groot. Driekwart van alle soorten leeft in het water. En buiten de poolgebieden beschouwen de slakken de hele wereld als hun schouwtoneel.
Op het Micronesische eiland Nauru wordt de mythe verteld dat de aarde ontstond uit een reuzenmossel, bewoond door twee slakken. De grootste van de twee werd naar het oosten gestuurd en daaruit ontstond de zon, de kleinste ging naar het westen en werd de maan. Andere magische verhalen: slakken stonden in de christelijke middeleeuwen symbool voor twee verschillende doodzonden, die van de wellust vanwege hun voortplantingsdrift en die van de luiheid vanwege hun traagheid.
Desondanks zien we al op vroege schilderijen – De Annunciatie van Francesco del Cossa uit Ferrara (1470) is een prachtig voorbeeld – dat de slak ook aanwezig is op christelijke beelden. Als Maria van de engel te horen krijgt dat zij zwanger is – onbevlekt ontvangen – staat er duidelijk een slak bij afgebeeld. Dit omdat men in die tijd niet wist hoe slakken zich vermenigvuldigden, of zij man, vrouw of ‘het’ waren. Maria was als zwangere maagd eveneens omgeven met vragen.
En zo gaat het maar door in dit boek. Wie het leest gaat van slakken houden net als de auteur zelf.
Auteur
Dr. Florian Werner (1971) studeerde Anglistiek, Amerikanistiek en Germanistiek en promoveerde in 2007 op het onderwerp ‘Rap en apocalyps’. Hij werkt voor de radio en schrijft populairwetenschappelijke boeken over zeer uiteenlopende onderwerpen. Koos hij ditmaal voor de slak, eerder verdiepte hij zich in de koe, in helium en in de Chinese beursgang om maar wat voorbeelden te noemen. Hij ontving al verschillende prijzen.
De auteur laat geen kans onbenut om vreemde slakkensporen te volgen. Hij bezoekt niet alleen een Bretonse slakkenkwekerij waar hij, als vegetariër, over zijn vleesweerzin heenstapt en vol walging slakken eet, hij gaat ook met een eigen tuinslak op weg naar Engeland, naar Congham. Daar wordt ieder jaar de World Snail Racing Championship georganiseerd. Een vreemd festijn dat door de deelnemers heel serieus wordt genomen. Werners eigen slak verzet geen ‘stap’, en wordt laatste. Eigen schuld, hij heeft zijn slak niet aan een bepaald dieet onderworpen om hem in conditie te brengen.
Ik kan door blijven gaan. Muziek, architectuur, film, pornografie, allerlei gebieden raken de slak. Als u gefascineerd bent geraakt, zit er maar één ding op: koop dit schitterend geïllustreerde boekje en ga uitgebreid zitten genieten.
U kijkt voortaan met andere ogen naar de slakken in uw tuin.
Florian Werner – Slakken. Vertaald uit het Duits (Schnecken) door Kees Wallis. ISBN 978-90-2828-036-6, 157 pagina’s, €14,99. Amsterdam: Van Oorschot 2017.