Michael Grant – In de voorste linie. Vertaald uit het Engels (Front Lines) door Erica van Rijsewijk. ISBN 978-94-027-2320-5. 414 pagina’s, € 1500. Amsterdam: HarperCollins 2017.
Oorlog is niet alleen mannenzaak.
Het is 1942. In de Amerikaanse plaats Gedwell Falls in Californië krijgt de zestienjarige Rio Richlin van haar moeder een standje omdat ze suiker in haar thee doet. Moeder spaart de suiker op voor haar dochter die bij de marine zit. Binnenkort komt die thuis en dan zal ze een taart bakken om Rachels 19e verjaardag te vieren. De woorden zijn nog niet uitgesproken of er komt een jongen in uniform het tuinpad op. Hij brengt een telegram waarin staat dat Rachel is gesneuveld in de strijd tijdens de uitoefening van haar plicht en in dienst van haar land. De verslagenheid en het verdriet bij haar ouders zijn immens. Rio is verdrietig, maar daarbij ook woedend op de vuile jappen, die haar haar zus hebben ontnomen. En dat terwijl zij maar thuis zat, aan haar stomme schoolwerk. Ze besluit zodra ze achttien is ook in het leger te gaan. Niet eens zozeer uit wraak, maar omdat zij haar aandeel wil leveren net als haar zus heeft gedaan.
Rio is niet het enige meisje (of de enige jongen) die zo denkt. De 17-jarige Frangie Marr uit Tulsa in Oklahoma wil in dienst omdat haar moeder in geldnood zit. Ze wilde eigenlijk dokter worden maar ze weet dat dat voor zwarten een bijna onmogelijk streven is. En bovendien zijn ze arm en dus moet ze nu verdienen. Het leger lijkt de beste oplossing. Misschien mag ze wel hospik worden. Nummer drie van de hoofdpersonen uit dit boek is Rainy Schulterman uit New York City. Zij is joods, heeft dienst genomen en is geplaatst op de opleiding voor de militaire inlichtingendienst. Een nuttige en vooralsnog veilige plek, zo lang ze niet opgeroepen wordt voor het front. Ook Rainy wil iets doen, want Hitler moet worden opgepakt en worden tegengehouden zodat zijn gruwelijke daden stoppen.
Drie meisjes. Eén oorlog. Daarin lopen zij hetzelfde pad en komen in de voorste linies terecht. Ze ontmoeten elkaar daar, raken bevriend, maken ontberingen door, lachen en huilen samen. Want meisjessoldaten zoals Rio, Frangie en Rainy zichzelf noemen – de kranten noemen hen ‘krijgervrouwen’- zijn precies hetzelfde als ‘gewone’ jongenssoldaten.
Michael Grant (1954) groeide op in een militair gezin dat als gevolg van het beroep van zijn vader continu verhuisde. Hij nam op latere leeftijd die gewoonte over. Als schrijver was hij tenslotte niet plaatsgebonden. Grant schreef onder meer de succesvolle zesdelige serie GONE, een sciencefiction serie voor jong volwassenen. Dit boek is het eerste deel van de trilogie Frontlines.
De auteur verdiepte zich uitgebreid in de feiten van de Tweede Wereldoorlog. Hij komt voorin het boek met een fake-nieuwsbericht van 13 januari 1940 dat het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten de dienstplicht verruimt tot alle Amerikaanse burgers van achttien jaar of ouder, ongeacht hun sekse. Vanuit dat uitgangspunt schrijft hij deze trilogie. En hij spiegelt zijn lezers voor: de oorlog is er voor Rio, voor Frangie, voor Rainy en voor jou, lezer, wie je ook bent, hoe je ook heet.
Hij betrekt die lezer er nog eens extra bij door een externe verteller te gebruiken. Grant vertelt, geeft commentaar en ook kritiek op de verschillende misstanden als racisme, seksisme en antisemitisme, zijn drie zeer verschillende hoofdpersonen bieden daarvoor natuurlijk een mooie kans. Hij heeft ze niet voor niets zo getekend. Daardoor lijkt het soms of hij afstand neemt en dan komt het over alsof hij een script zit te schrijven, maar even daarna haakt de lezer weer in en doet volop mee in de linies.
Grant is vooral een schrijver voor jongvolwassenen. Zij zijn ook degenen die zijn serie GONE ‘vraten’. Deze trilogie over de Tweede Wereldoorlog biedt nog iets extra’s. Want het gedegen onderzoek dat de schrijver deed en vervolgens vervlocht in zijn boek vormt een prachtige manier om kennis op te doen buiten de verplichte en daarmee vaak verfoeide lesstof van scholen om.
Een boek dat daarom eigenlijk niet mag ontbreken in schoolbibliotheken, maar dat ook veel volwassenen geboeid van A tot Z zullen lezen.