Spotvogel-voorloper nu pas uitgebracht

GaheenzeteenwachterHarper Lee – Ga heen, zet een wachter. Vertaald uit het Engels (Go Set a Watchman) door Ko Kooman. ISBN 978-90-234-9782-0, 269 pagina’s, € 19,90. Amterdam: De Bezige Bij 2015.

Recent uitgebrachte voorloper van Spaar de spotvogel (zie ook https://www.leeskost.nl/?p=5301).

Scout komt als volwassene op bezoek bij haar vader Atticus en haar wereld staat plotseling op zijn kop.

Als Jean Louise (Scout) Finch op 26-jarige leeftijd vanuit New York een bezoek brengt aan haar vader Atticus in Maycomb, Alabama,  heeft ze het onwezenlijke gevoel dat het stadje uit haar jeugd  niet meer bestaat. En dat niet alleen: de vertrouwde mensen uit haar jeugd zijn ook veranderd.

De politieke spanningen rond de burgerrechten in het Zuiden hebben Maycomb en zijn bewoners ernstig geraakt. De strijd tussen blank en zwart is hard en fel geworden, ze leven niet meer naast elkaar, maar verachten, haten en bestrijden elkaar.

Jean Louise staat op het punt een huwelijk te sluiten  met haar oude overbuurjongen Hank, nu jurist op het kantoor van Scouts vader en held Atticus. Rozegeur en maneschijn? Allerminst. Want  Scout ontdekt op Atticus bureau een pamflet van De zwarte pest. Als ze haar vader daarop aanvalt: ‘Vergelijken bij deze troep lijkt Joseph Goebbels een naïef plattelandsjochie!’ en haar vader en Hank kort daarna stiekem volgt naar een bijeenkomst van de Burgerraad die deze folders goedkeurt, staat haar wereld op zijn kop. Kostmisselijk vraagt ze zich af wat er met Atticus, haar held van jongs af aan, gebeurd is. En van trouwen met Hank, zo beslist ze, kan ook geen sprake meer zijn.

Maar zijn Atticus en de Maycomb-bewoners wel zo veranderd of was zij als kind stekeblind? Moet zij de discussie aangaan of is zij de Scout van vroeger niet meer en dient zij daarom te verdwijnen?

Harper Lee (1926) schreef dit boek in de jaren vijftig. Toen zij met het manuscript, als schrijfster in wording, naar de uitgever ging, adviseerde deze haar de jeugdherinneringen uit dit verhaal verder uit te werken. Lee begon van voren af aan en schreef het, inmiddels wereldberoemde boek over haar jeugd, To Kill a Mockingbird (Spaar de spotvogel). Het eerste manuscript, dit boek dus, bleef op de plank liggen en werd daar pas kortgeleden van afgehaald.

In dit boek is Scout niet onschuldig meer, zijn de heiligen niet meer heilig. Het is daarmee een liefdevolle en tegelijkertijd moedige bewustwordingsroman.

Lees eerste (en dus eigenlijk tweede) boek beeldt  Scouts jeugd uit.

Het is een merkwaardig idee dat het befaamde Spaar de Spotvogel wellicht niet geschreven zou zijn als de uitgever niet om de uitbreiding van de jeugd-beschrijvingen uit dit boek had gevraagd.

Dat gegeven zorgt ervoor dat je als lezer extra aandacht besteedt aan de jeugdbeschrijvingen uit dit boek. En dan ontdek je vreemde dingen: broer Jem is dood, Dill zit in Italië, Calpurnia is praktisch uit beeld, allemaal belangrijke personen uit de Spotvogel  zijn verdwenen. Hank, Scouts verloofde, die toentertijd een onzichtbaar overbuurjongetje was, is nu opeens wél van belang. En Atticus, de onkreukbare door Scout aanbeden vader, blijkt opeens een mens te zijn met soms ook discutabele trekjes.

Beide boeken van Harper Lee kunnen, alleen al door deze persoonswisselingen in de tijd, uitstekend los van elkaar worden gelezen.

Ko Kooman vertaalde ook Go Set a Watchman. Daarmee is het verzameld werk van Harper Lee recht gedaan, de boeken vormen zo een waardevolle twee-eenheid.

Beide boeken zijn schitterend, sfeer en karakters zijn mooi en dramatisch beschreven. Maar voor de Spotvogel-liefhebber sinds jaren, treedt er ook een zekere vervreemding op. Plus de vraag: met welk boek moet ik beginnen? Met het vertrouwde, oude deel twee of het onbekende, nieuwe deel één?

U mag ze geen van beide missen.

Dit bericht is geplaatst in Alle Boeken, Cultuur, Literaire roman. Bookmark de permalink.