Piet Bonquet – Lief & leed. Prostitutie in de Eerste Wereldoorlog. ISBN 978-90-5908-609-8, 188 pagina’s, € 27,50. Leuven: Uitgeverij Davidsfonds.
Gevolgen van de Eerste Wereldoorlog voor België op seksueel gebied.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) was het overgrote deel van België bezet door Duitse troepen, alleen aan de IJzer hield het Belgische leger stand, waardoor een klein deel van het land onbezet bleef. Zowel in bezet als in onbezet België nam de prostitutie fors toe tijdens de ‘Grote Oorlog’.
Piet Bonquet, historicus en journalist, richt zich in dit boek op de verschillende aspecten van de prostitutie voor officieren en manschappen bij het Belgische leger, maar ook bij de Fransen en later de Britten, Canadezen, Australiërs, Nieuw-Zeelanders en Amerikanen en in het bezette deel de Duitsers.
De officieren beschikten over meer geld en konden bijvoorbeeld ook gemakkelijker in Parijs de bloemetjes buiten zetten. Enerzijds was er begrip voor mannen, die morgen konden sterven, anderzijds was de legertop bang voor afname van de vechtlust en geslachtsziekten, waardoor verschillende mannen (tijdelijk) niet meer inzetbaar waren (als je geluk had leverde het je nog extra verlof op ook). En dan werd de ‘hoererij’ natuurlijk ook nog veroordeeld door de Kerk, die er fijntjes op wees hoe verschrikkelijk dit allemaal was voor de moeders, zusters en echtgenoten.
Ook het gedrag van de prostituees zelf werd veroordeeld. Zij werden waar mogelijk regelmatig gekeurd, maar velen wisten zich aan die keuringen te onttrekken door regelmatig van adres te veranderen. De soldaten moesten regelmatig hun broek laten zakken voor een short leg of short arm inspection, ofwel Schwanzparade. Voor de officieren bleef het bij een aanbeveling.
Vaak wist de inspecterende officier helemaal niet waarop hij moest letten. De bedoeling was vooral in te spelen op het schaamtegevoel van de soldaat om hem zo af te houden van een bezoek aan een prostituee.
Om een en ander beter onder controle te kunnen houden runde de legerleiding soms militaire bordelen. Er waren zelfs mobiele bordelen. Hier werden de prostituees en de soldaten regelmatig gecontroleerd, bij de officieren gebeurde dat veel minder. Het condoom was al uitgevonden, maar speelde nog geen rol van betekenis.
Het aantal buitenechtelijke zwangerschappen steeg spectaculair in deze periode. In het niet-bezette Poperinge was het vaak feest. Een bekend oord was blijkbaar de zaak ‘De Veertien Billekens’ in Beveren, uitgebaat door een moeder en haar zes dochters. In het soldatentaaltje betekende een bille gaan zoeken trouwens naar de vrouwtjes gaan om daarmee, zoals men in het Nederlands zegt van bil te gaan.
De schrijver schenkt ook aandacht aan de zogenaamde oorlogsmeters of marraines de guere, vrouwen die de soldaten brieven en/of pakjes stuurden om hun moreel op te krikken. Echter sommige soldaten wilden meer dan alleen babbelen met een marraine.
Het zou in deze recensie te ver voeren alle aspecten van de kwestie, die Bonquet uitvoerig behandelt, hier te bespreken. Het is een buitengewoon boeiend boek geworden over een tot nog toe vrij onbekende materie. De vele illustraties geven de sfeer van de tijd goed weer. Het boek is goed gedocumenteerd met voetnoten en een omvangrijke bibliografie.
Gedegen studie over de seksuele aardverschuiving in het België van de Eerste Wereldoorlog.
Dit boek is tevens op donderdag 2 juli 2015 besproken in het programma MeerInformatief van MeerRadio. Het geluidsbestand staat hieronder.