Dolores Thijs – Retour Berlin Ostbahnhof. Mijn jeugdjaren in de DDR. ISBN 978- 94-6068-211-7, 318 pagina’s, € 19,95. Baarn: Uitgeverij Marmer 2014.
Een kind van het Westen groeit op in het Oosten.
De Vlaamse journalist Maarten Thijs wordt in 1956 voor drie jaar correspondent in Oost-Berlijn. Hij gaat daar werken als westers correspondent voor communistische media. De Muur staat nog niet. De scheiding tussen Oost en West bestaat vooral op ideële gronden. Maarten Thijs neemt zijn vrouw Julia en dochter Dolores mee. Het gezin vestigt zich in Oost-Berlijn.
Daarmee stapt de 12-jarige Dolores een wereld binnen die haar volkomen vreemd is. Het indoctrinerend communistische regime drukt zijn stempel op alle facetten van ieders leven. En dat niet alleen: waar het gezin in België in redelijke welstand leefde, wordt het nu opeens geconfronteerd met het ‘leven op de bon’. Eten, drinken, kleren, alles is amper te krijgen en dan nog alleen op de bon. En dat, terwijl een paar kilometer verder, in het vrije West-Berlijn, de welstand lonkt van het West-Duitse Wirtschaftswunder. Maar al is er nog vrij verkeer tussen oost en west, dáár mogen ze van de communistische Maarten niet heen: kopen in het rijke westen is ‘staatsvijandig’.
Dolores Thijs (1944) is journalist en schrijver. Ze debuteerde begin jaren tachtig met De vrouwenval, en ontving voor dat boek meteen de Prijs voor het Beste Literair Debuut in Vlaanderen. Sinds die tijd schrijft ze romans en korte verhalen. Naast haar werk als tolk-vertaler Duits/Nederlands/Frans, schrijft ze als journalist voor diverse bladen. Ze woont tegenwoordig in Nederland.
Thijs schrijft boeiend over haar leven als twaalfjarige tussen de twee werelden van Oost en West. En alsof die werelden al geen verwarring genoeg opwerpen, zit ze ook thuis nog eens tussen twee vuren. Haar vader is overtuigd communist, haar moeder even overtuigd liberaal. Dat zorgt voor de nodige harde confrontaties. Dolores’ moeder vindt het afschuwelijk in de DDR en ze laat niet na daarvan continu blijk te geven.
Tel daarbij op dat de twaalfjarige Dolores de DDR binnenkomt als jong onschuldig kind om in de puberjaren die volgen een reuzensprong naar de volwassenheid en zelfstandigheid te maken, en de zes werelden (Oost, West, armoede, Wirtschaftwunder, kind, volwassene) van Dolores Thijs zorgen voor een psychische chaos die weinigen met humor zouden kunnen navertellen. Dat zij dat wel kan, is een groot compliment waard.
Toch vond de Vlaamse pers iets te mopperen op dit boek: Thijs’ eerste boek kwam uit bij de respectabele Belgische uitgever Manteau. Later stapte de schrijfster over naar het Nederlandse Marmer. De redacteur van Marmer, klaagt de Vlaamse pers nu, heeft Dolores Thijs ‘ontkalkt’: haar Vlaamse taalgebruik is consequent ‘verhollandst’. Men vindt het een ‘overgang van de Vlaamse patisserie naar de Hollandse pedanterie’. Een Nederlandse lezer merkt dat natuurlijk niet.
Retour Berlin Ostbahnhof is een boeiend boek. Het is een boek dat een levendige kijk geeft in de Berlijnse geschiedenis van vóór de Muur. Dat Thijs in staat was die geschiedenis te beschrijven vanuit de verwondering van het kind dat zij toen was, maakt het dubbel boeiend.
Een goed geschreven, bij vlagen bespiegelend maar ook humoristisch boek. Zeker ook interessant voor 15-plus.
Weinig boeken beschrijven de geschiedenis van kort geleden zó invoelbaar.