Jannie Regnerus – Nachtschrijver. ISBN 978-90-254-4451-8, 110 pagina’s, € 21,99. Amsterdam: Atlas Contact 2017.
Confrontatie van een vrouw met een blinde Friese dichter.
Als Hannah, een restaurator van het Rijksmuseum, een filmportret ziet van de blinde dichter Blindman is ze onder de indruk van zijn persoon en zijn gedichten over Friesland, de provincie waar ze geboren is. Voor zijn gedichten moet hij putten uit zijn zintuiglijke herinneringen van de tijd toen hij nog kon zien.
Hannah koopt direct een dichtbundel van Blindman en ze bezoekt een poëziefestival waar hij zijn gedichten reciteert. Ze besluit hem op te zoeken als hij kampeert op een Waddeneiland. In een andere verhaallijn vertelt ze over haar kennismaking met Ruben en hun ontluikende liefde.
Jannie Regnerus (1971) is een veelzijdig beeldend kunstenaar en schrijfster. Ze tekent, schildert, fotografeert, en maakt installaties. Als schrijfster publiceerde ze twee reisboeken en twee romans, waaronder Het lam, een beklemmend boek over de ziektegeschiedenis van haar zoon. Ook deze derde roman bevat autobiografische elementen, maar gaat vooral over de blinde Friese dichter Tsjêbbe Hettinga die in 2013 overleed.
Op de achterkant van het boek staat een uitspraak van Wim Pijbes: Een prachtige, zintuiglijke vertelling. Dat is een heel rake typering, want zoals hoofdpersoon Hannah door het leven gaat lijkt ze constant haar omgeving te observeren en dat doet ze volop met al haar zintuigen. Prachtig is haar observatie van de basiliek die ze vanuit haar achterraam ziet. Ik zie de contouren langzaam opdoemen uit de mist, een uur geleden leek het nog alsof de hoge torens en de koepel gedurende de nacht waren afgebrand. Steen na steen wordt de kerk nu in een rap tempo herbouwd.
Een ander observatie betreft een vogelhuis achter in haar tuin. De mezenouders vliegen in en uit om de jonge meesjes te voeden. De schrijfster beeldt zich in hoe het toegaat in het huisje. De strijd om het voedsel en uiteindelijk wie als eerste naar buiten mag. Als het moment daar is, fladdert de winnaar op naar het blauwe oog, balanceert met zijn klauwtjes op de rand en vult met zijn opgevette krop het hele gaatje, hult de broers en zusjes tijdelijk in duisternis.
Ook geuren spelen een rol. In de haren van Ruben ruikt ze zilverpoets. Als ze kampeert ruikt haar tent naar humus en haar kleren stinken naar moeras en kikkers. Ze plukt kamperfoelie om de moeraslucht te verdrijven. Het helpt want de bloemen verspreiden de geur van tuinrozen. Heel nauwkeurig beschrijft ze ook alle geluiden op de camping en in de natuur. Vogels klapwieken over of landen op de nok van de tent, peuters roepen ouders wakker, gevolgd door het lawaai van bestek op borden. Zodra het begint te schemeren, klinkt het geritsel van chipszakken en het ploppen van een kurk.
Het verhaal van Blindman is heel liefdevol en empathisch geschreven. Hannah voelt zielsverwantschap met hem vanwege hun gemeenschappelijke achtergrond: het Friese platteland met koeien en paarden. Zijn band met paarden blijkt uit de gekozen afbeelding van de cover. De schrijfster omschrijft het als volgt: een omvloerst paardenoog, een bruine poel omzoomd met een rietkraag van wimpers. Hannah voelt haar verwantschap met Blindman heel duidelijk als ze zijn gedichten leest. De volgende dag koop ik een van zijn dichtbundels en lees me regel na regel ons Arcadië binnen.
De andere verhaallijn is die van Ruben. Ook die is heel liefdevol geschreven. Heel subtiel beschrijft ze het ontstaan van een romance. De grote kracht van Regnerus is dat ze met een enkel zinnetje een hele wereld kan oproepen. Ze is eenzaam. De volgende zin maakt dat duidelijk. Rillend stap ik uit het grote bed, de rechterhelft van het matras is al tijden onbeslapen en wordt ingenomen door boeken. Stap voor stap ontstaat de nieuwe liefde. Hij streelt haar gezicht, als ze valt houdt hij haar langer vast dan nodig is. Het vrijen wordt zo lang mogelijk uitgesteld. Het is als een schat die verborgen wordt gehouden. Als het zo ver is, gaat alles heel rustig en respectvol. In dit gedeelte blijkt een ander sterk punt van haar taalgebruik, de beeldspraak. Het aan elkaar wennen wordt vergeleken met de vele stappen die gemaakt worden voordat je een paard voor het eerst berijdt.
Het is een bijzonder mooi boek. Het heeft geen spannende verhaallijn, maar dat hoeft ook niet altijd. Het moet langzaam en genietend worden gelezen. Genieten van mooie taal en beelden. Een waar juweeltje.