Memoires van een biograaf

Tien jaar studie en schrijven

Jarenlang werkte de auteur aan het schrijven van de biografie van Jan Wolkers. Hij maakte notities van zijn ontdekkingen en ontmoetingen.

Dit boek bevat korte fragmenten waarin verslag gedaan wordt van ontmoetingen met Jan Wolkers, Karina en de eerdere liefdes van Jan. We zijn getuige van ontdekkingen die hij deed toen het persoonlijk archief van Wolkers geraadpleegd mocht worden. Daarnaast reisde hij naar allerlei plaatsen waar deze woonde of plaatsen die hij bezocht. Wolkers was ook beeldhouwer. Talrijke beelden werden opgezocht en beschreven.

Auteur

Onno Blom (1969) studeerde Nederlandse taal en letterkunde. Hij was als literair recensent bij diverse bladen en redacteur bij uitgeverijen. In 2007 begon hij, op diens verzoek, te werken aan een biografie met Wolkers. Tijdens die tien jaar publiceerde hij Zo is het genoeg en Het laatste jaar van Jan Wolkers. In oktober 2017 was zijn biografie Het litteken van de dood voltooid. Het was tevens het proefschrift waarop hij promoveerde.

Promotie

In overleg met Willem Otterspeer, hoogleraar in Leiden en biograaf van W.F. Hermans, zou de biografie van Wolkers tevens het proefschrift worden voor een promotie. Otterspeer raadde hem aan een ijzersterk verhaal te schrijven en te letten op vragen als: Waarom gebeurt wat op welk moment in de ontwikkeling van de held van het verhaal. Welke feiten geven het leven betekenis. Met Wolkers had Blom een contract afgesloten dat hij exclusief toegang had tot zijn persoonlijk archief. Ook kreeg hij het recht om vrij te citeren uit het aanwezige materiaal.

In de lente van 2017 toen de eerste versie van zijn proefschrift gereed was kreeg Blom tot zijn ontzetting te horen dat de promotiecommissie zijn proefschrift afkeurde. Otterspeer was het daar niet mee eens. Blom paste zijn proefschrift aan. Er werd een andere promotiecommissie samengesteld en op 9 oktober 2017 vond de promotie alsnog plaats met cabaretier Jochem Myer als één van de paranimfen.

Jan en Karina

Al direct hadden Blom en Wolkers een klik. Prachtig is het stuk dat verhaalt hoe Onno bij zijn eerste bezoek bij de familie Wolkers werd ontvangen: een zeer luxueuze en overvloedige maaltijd. Ze belden dagelijks. Blom heeft Wolkers nog een jaar lang regelmatig bezocht op Texel. Toen de laatste overleed was het Onno die als huisvriend alles regelde rondom de begrafenis. Al de jaren van onderzoek bleef Blom Karina bezoeken. Ze verleende alle medewerking bij het raadplegen van het archief. Heel vaak hebben biografen last met de weduwe van de overleden schrijver. Berucht is bijvoorbeeld de weduwe van Vestdijk. Karina Wolkers was gelukkig heel anders.

Persoonlijk leven

Het boek dat Onno Blom samenstelde is een persoonlijk verslag. Het gaat natuurlijk voor het grootste deel over zijn werk als biograaf. Zijn persoonlijk leven komt regelmatig aan de orde. Hij schrijft enkele keren over de scheiding van zijn eerste vrouw. Hij was bedrogen en zij had hem met zijn twee jonge kinderen verlaten. De scheiding verliep dramatisch. Gelukkig kwam er al gauw een andere vrouw in zijn leven. Hij werd hopeloos verliefd op het mooiste meisje van Europa. Met haar bezocht hij Sint Petersburg. Aanvankelijk zou hij met Wolkers gaan die de Hermitage wilde bezoeken, maar Jan kon dit niet meer opbrengen. Blom beschrijft ook uitvoerig zijn financiële toestand, deze was heel slecht. Hij ging als Jan Splinter door de winter. Gelukkig kreeg hij een weldoener die hem financieel ondersteunde. Uitvoerig worden we geïnformeerd over de perikelen rondom zijn promotie. Het meest persoonlijk is Onno als hij zijn kinderen ter sprake brengt.

Vrouwen

Veel moeite deed de schrijver om informatie te krijgen over de geliefden van Wolkers. Veel materiaal leveren de dagboeken en de brieven, maar het liefst zocht Onno ze op om ze persoonlijk te spreken. Eén van de belangrijkste gesprekken voerde hij met Annemarie Nauta (Olga uit Turks fruit). Hij was goed voorbereid, want er waren in het archief banden met gesprekken van Jan met Annemarie. Hij had ook een gesprek met Rosita Steenbeek met wie Jan een verhouding had. Na lang speurwerk gelukte het hem enkele personages uit zijn boeken te vinden: Anneke uit Kort Amerikaans en Lien uit De walgvogel, ooit aantrekkelijke meisjes, nu bejaarde dames.

Verder speurwerk

Het is indrukwekkend hoeveel speurwerk Onno Blom heeft verricht in de voetsporen van Jan Wolkers, veel is hier al genoemd, maar er is meer. Onno bezocht de scholen, het geboortehuis  en de woningen van Jan, hij ging naar Rome en Parijs, Oegstgeest en Leiden. Jan hield veel van de natuur, daarom werden ook het landgoed Poelgeest en de geliefde volkstuin in Amsterdam bezocht. We worden ook geïnformeerd over de grote liefde voor literatuur van Wolkers. In zijn boekenkasten bevinden zich talloze romans en poëziebundels met papiertjes erin om de mooiste gedeelten terug te kunnen vinden.

Een zeer interessant en vlot te lezen boek over Wolkers en Blom, een mooie aanvulling op de biografie.

Onno Blom – Memoires van een biograaf. In de voetsporen van Jan Wolkers. ISBN 978-90-2952-453-7, 252 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: de Arbeiderspers 2018.

 

Dit bericht is geplaatst in Alle Boeken, Diversen, Literatuur. Bookmark de permalink.