Wouter van Noort – Is daar iemand? Hoe de smartphone ons leven beheerst. ISBN 978-90-004-0733-6, 224 pagina’s, € 16,99. Amsterdam: Thomas Rap 2017.
Iedereen heeft een smartphone. Die hebben we allemaal bij ons en we kijken om de haverklap naar het schermpje. Dag en nacht en overal. Is dat erg?
Erg is als je geen bereik hebt en nog erger als je batterij leeg is. Dan lijd je aan dead battery anxiety. Helemaal erg is het als je achter het stuur op je schermpje kijkt en je knalt tegen een voorligger. Sommigen vinden een boete het ergst. Handsheld bellen kost in Nederland € 239 inclusief administratiekosten. Maar verder?
We kunnen sinds twintig jaar online. Vanaf minder dan tien jaar terug zijn we het ook allemaal. Eerst heette het een Blackberry en nu een smartphone. Een normaal gesprek voeren en elkaar in de ogen kijken wordt steeds lastiger. Want na een minuut of wat willen toch wel even het mobieltje checken. Maar ook tijdens een voordracht, een uitleg of eigenlijk tijdens elke bijeenkomst van welke aard dan ook brandt de smartphone in de broekzak of de damestas.
Zelfs tijdens een misviering nam men waar dat priesters naar hun mail loerden. Dit is voer voor de slinkende club tegenstanders van de mondiale verbondenheid.
Vanaf tien jaar hebben de meeste kinderen een telefoon. Ze raken opgewonden en dat heet dan ADHD en daarvoor bestaan pillen. Bewezen is dat de concentratie afneemt. Pak je een groep leerlingen hun mobieltjes af dan neemt het concentratievermogen met sprongen toe. Multitasken is ook al zo’n ding. We weten onderhand dat multitasken niet mogelijk is. Je kunt wel heel snel heen en weer hoppen naar verschillende onderwerpen en dat multitasken noemen. Wie de hele tijd z’n mail, app of facebook checkt wordt steeds minder goed in multitasken.
Wouter van Noort (1985) schrijft voor de NRC over technologie en economie. Hij weet er veel van en nam de moeite om al het gedoe rond de smartphone in een handzaam boekje bij elkaar te schrijven.
Hoe de ICT-bedrijven handig het geld uit de mobieltjes kloppen. Van Noort beschrijft langs welke psychologische en gedragswetenschappelijke wetten de golden boys van Silicon Valley ons verslaafd maken aan de smartphone. Het hypnotische ritme van checken en beloond worden, nee van checken en misschien beloond worden. In de beroemde skinnerbox werden duiven al op die manier geprogrammeerd. Men kan het in dit boek allemaal lezen. Met de vraag Is daar iemand? je telefoon checken is als roepen in een digitale echoput.
Toch is het raadzaam niet teveel te schelden. Griekse filosofen klaagden 2500 jaar geleden over het opschrijven van teksten. Zo behoefde men niet alles te onthouden en, hielden wijsgeren de mensen voor, dan ging het geheugen achteruit. En nog niet zolang geleden meende men dat van lezen je ogen achteruit gingen. Had je een bril nodig.
Lezen dat boek. Met of zonder bril.