Jan-Jaap van den Berg – HFC Haarlem. Opkomst en ondergang van de Roodblauwe Leeuwen. ISBN 2000000149936, 455 pagina’s, € 27,50. Haarlem: De Roodbroek / Robyright 2014.
‘De bijbel’ voor de voormalige Haarlemsupporter: Twintig jaar topvoetbal 1969 – 1989.
HFC Haarlem bestaat niet meer. De voetbalclub werd opgericht in 1889 en in 2010 na een faillissement opgeheven. Wat rest, zijn mooie herinneringen aan kleurrijke voetballers en trainers, aan mooie doelpunten, promoties, degradaties en de legendarische Eurocupwedstrtijden tegen AAGent en Spartak Moskou.
In de genoemde jaren speelde HFC Haarlem in de Eredivisie, waaruit de club drie keer degradeerde en waarin de club ook drie keer na één seizoen weer terugkeerde. De auteur Jan-Jaap van den Berg is historicus en was jarenlang Haarlem-supporter.
Het prachtig uitgegeven boek begint met een kort sfeerstukje. Het is een fragment van een voetbalverslag van de legendarische wedstrijd van Haarlem op 3 november 1982. Piet Huyg stijgt op tussen drie verdedigers. Huyg is 1.92 lang en een uitstekende kopper. Hij raakt de tangobal vol en knikt die met het hoofd naar rechts. Daardoor schiet de bal richting verre hoek, buiten het bereik van Spartak Moskou-keeper Rinat Dassajev. Het is 1-0.
Het Haarlem-boek bestaat uit drie delen. Deel Een bevat essays over belangrijke feiten. Zo wordt beschreven dat Haarlem, de stad die de bakermat was van het Nederlands voetbal, door allerlei oorzaken veranderde in een stad waar nog slechts enkelen zich voor voetbal interesseerden. Voor HFC Haarlem was dit fataal. De auteur geeft als belangrijkste oorzaken: een bestuur dat niet echt durfde investeren en het ontbreken van de financiële steun van de gemeente. Hij noemt nog een andere wat merkwaardige oorzaak: Haarlem is door de komst van talrijke intellectuele Amsterdammers niet meer een volksstad waar voetbal er echt bij hoort.
Een apart hoofstukje in het eerste deel wordt gewijd aan Barry Hughes, die maar liefst negen seizoenen de trainer was van HFC Haarlem. Hij was niet alleen populair bij de spelers, maar ook bij het publiek. Het een beetje saaie Haarlem werd door hem wakker geschud. Hij voerde onder andere in dat Haarlem nogal opvallend het veld betrad. Bij de opkomst werd A banda gespeeld van Herb Alpert & the Tijuna Brass. De stadionspeaker scandeerde dan: Daar zijn ze dan de roodblauwe leeuwen! Af en toe was Hughes ook een clown. In dit verband is het ‘rolfluitincident’ bekend. Het vond plaats tijdens een thuiswedstrijd tegen AZ ’67. Toen Haarlem met 3-0 voorstond ging Hughes naar AZ-trainer Kessler en floot op een rolfluitje.
Deel Twee gaat vooral over opvallende gebeurtenissen uit de voetbalgeschiedenis van Haarlem. Enkele hoofdstuktitels die soms veelzeggend zijn: Opmars naar de eredivisie, Braaf en te weinig strijd, Te vaak net niet, Geen loon naar werken, Op één punt en Eeuwfeest in mineur. Er wordt in dit hoofdstuk ook aandacht besteed aan opvallende spelers. Eén van hen is Johan Derksen. Zelf is hij niet trots op zijn Haarlemperiode, maar volgens de schrijver was Johan een steunpilaar in de roodblauwe verdediging. Andere bekende spelers: Big Johnny Metgod, en natuurlijk Ruud Gullit die al heel jong bij Haarlem ging spelen en mede door hem won Haarlem in de Kuip in 1981 de bekerwedstrijd met (3-3, na verlenging en strafschoppen) van Feyenoord. Gullit werd direct het volgende seizoen door Feyenoord aangekocht.
Deel Drie geeft allerlei cijfergegevens. Een prachtig onderdeel in dit deel is een overzicht van de seizoenen 1966/1967 t/m 1989/1990. Per seizoen zie je een elftalfoto met de namen, de lijst van de doelpuntenmakers, het eindresultaat en een lijst met alle wedstrijden, de uitslagen, de doelpuntenmakers en de toeschouwersaantallen.
Dit prachtige en uitvoerig geïllustreerde boek geeft een zeer volledig beeld van de geschiedenis van HFC Haarlem. Gelukkig zijn het niet alleen feiten en cijfers, maar bevat het boek ook talrijke anekdotes en ongelooflijk veel foto’s.
Dit boek is een must voor de ware Haarlemsupporter, maar ook andere voetballiefhebbers zullen smullen van dit Haarlemboek.
Persoonlijke noot. Zelf was ik juist in de periode 1969-1989 een trouw Haarlem-supporter. Heel veel van de hier beschreven hoogtepunten mocht ik meemaken: dierbare herinneringen. Inderdaad is dit boek een feest der herkenning.
Het boek is tevens genoemd als kersttip op 10 december 2014 in het programma Puur Cultuur van MeerRadio.