Op basis van feiten

Willem Vermeend – Verwarring in het land van Henk en Ingrid. Doe eens normaal man! ISBN 978-90-488-1322-3, 144 pagina’s, € 9,95. Den Haag: Einstein Books 2011.

De belastingdeskundige Willem Vermeend diende als PvdA TweedeKamerlid samen met CDA’er Tom Vreugdenhil een aantal initiatiefwetsvoorstellen in op fiscaal gebied, waaronder de inmiddels weer afgeschafte spaarloonregeling. Het duo werd Knabbel en Babbel genoemd. Later werd Vermeend staatssecretaris van Financiën en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hij verschijnt regelmatig in de media en komt daar over als een man van het midden, die er niet voor schuwt creatieve opvattingen over de Nederlandse politiek en economie uit te dragen die vaak niet bon ton blijken te zijn bij zijn eigen partij.

In dit boek noemt Vermeend Nederland een land dat zichzelf niet meer is. Hij is bang voor onze toekomst als in Den Haag goedkope populistische opvattingen het winnen van harde feiten. Hij pleit voor een politiek en maatschappelijk debat op basis van feiten, cijfers en concrete gevolgen van beleidsvoorstellen en denkt daarmee het populistisch geschreeuw te ontmaskeren. De boodschap van dit boek is dat we vooral moeten werken aan een internationaal Nederland met een sterke, duurzame economie, een sociaal gezicht en gezonde overheidsfinanciën.

Aardverschuiving

Vermeend begint met het samenvatten van de politieke aardverschuiving van 2010 en het totstandkomen van de gedoogcoalitie. Eind 2011 bleek uit de peilingen dat een meerderheid van de kiezers verwachtte dat het minderheidskabinet de rit zou uitzitten. (Vermeends PvdA was toen nog onder Job Cohen volledig uit de gratie en Wilders PVV was nog niet gesplitst, waardoor de politieke realiteit een paar maanden op zijn minst complexer is geworden, maar dit terzijde.) De Nederlandse kiezers, die maar weinig op hebben met die ‘arrogante’ politici zien geen echt alternatief voor dit kabinet en de partijtrouw is afgenomen. Hierdoor en omdat de fracties kleiner zijn geworden wordt de politiek er niet eenvoudiger op. Regeerprogramma’s bevatten daardoor meer en meer ingewikkelde compromissen, waardoor hervormingen uitblijven, waar daadkracht is vereist.

Vervolgens laat Vermeend zien dat in ons van oudsher gastvrije en tolerante land, één van de oprichters van de EU, de laatste tien jaar meer op binnenlandse problemen is gericht en dat het draagvlak voor ontwikkelingshulp, immigratiebeleid en Europa sterk is afgebrokkeld. Hij rekent daarbij af met de mythe dat linkse politici de grenzen zouden hebben opengesteld en beweert dat het niet mogelijk is landen uit de Eurozone te zetten.

Uitleggen en overtuigen

Hij vindt de PVV de winnaar van de verkiezingen en Geert Wilders de machtigste politicus van het land, die ervoor heeft gezorgd dat de VVD akkoord moest gaan met lastenverzwaring en nivellering, omdat hij andere bezuinigingen torpedeerde.  Toch is er hoop: als de kiezer net zoals in Denemarken door krijgt dat het gehak op de Islam en Europa de binnenlandse economie en werkgelegenheid schade toebrengt. Wie voor Europa is moet vooral uitleggen en overtuigen. Nederlandse politici zouden op dat terrein wat kunnen leren van Angela Merkel, die dit regelmatig met aansprekende voorbeelden in de media laat zien en daarin overigens voor 100% wordt gesteund door het Duitse bedrijfsleven.

Eurocrisis

Vermeend bespreekt de Eurocrisis uitvoerig. Ondanks alles ligt de koers van de Euro nog steeds historisch hoog ten opzichte van de dollar. Er is dan ook geen sprake van een Eurocrisis, maar van een politieke crisis. De regeringsleiders van de eurozone slagen er niet in om met een daadkrachtig beleid de internationale financiële markten gerust te stellen. Hij haalt Rabobank-econoom erbij die de roep over terugkeer naar de gulden ‘leeghoofdig gebabbel’ noemt. Volgens Vermeend is dat valse romantiek.  Juist de eurocrisis is een mogelijkheid om alle Henk- en Ingrids van dit continent ervan te overtuigen dat de Europese Unie wel werkt. De EU moet met een aansprekend meerjarenplan komen, niet alleen met als doel een versterking van de economische kracht van de EU, maar ook met maatregelen die Europa een sociaal gezicht geven.

Superstatus

In het laatste hoofdstuk stelt de auteur  de vraag of het kabinet bij verdere terugval van de groei van de Nederlandse economie nog meer moet gaan bezuinigen. Volgens internationale economische denktanks en economen zou dit onverstandig zijn. Hij wijst erop dat onze arbeidsproductiviteit laag is in vergelijking met andere landen. Verder vindt hij dat Nederland onvoldoende overheidsmiddelen investeert in onderwijs, onderzoek en innovatie. Overigens mort de universitaire wereld ten onrechte, want uit het rapport van de commissie Veerman blijkt dat de prestaties van de bestuurders van onze instellingen voor hoger onderwijs onvoldoende zijn. En uiteraard (Vermeend is tegenwoordig internetondernemer) bepleit hij een grootschalige inzet van ICT, naast meer en beter ondernemerschap, betere samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven, sterkere nadruk op het vermarkten van innovaties en het ontwikkelen van gedurfde toekomstvisies. We hebben een tekort aan goed opgeleide ICT’ers. Misschien moeten we leren van de Verenigde Staten, waar de oprichters van bedrijven als Apple, Google, Facebooks en Twitter bijna een superstatus hebben. Vermeend zou graag zien dat Nederland hét internetland van de wereld wordt, onder andere door fiscale stimulans. Hij benadrukt de belangrijke economische waarde van de zorg. Nederland kan met topzorg wereldwijd bepaalde patiënten aantrekken en een vestigingsland worden voor gespecialiseerde zorgbedrijven. Dit biedt geweldige mogelijkheden voor de innovatieve groei van de Nederlandse economie. Ook het onderwijs zou gedigitaliseerd moeten worden.

Onze verborgen arbeidsreserve (ouderen, uitkeringstrekkers) moet aan het werk. Een vergrijzend Nederland kan niet zonder buitenlandse arbeidskrachten. Wilders schept geen banen, ondernemers wel.

Jammer

Dit boek staat vol met behartenswaardige zaken, maar het leest niet lekker weg. Het is niet direct van academisch niveau, maar de lezer heeft toch minstens een middelbare schoolopleiding nodig om alles helemaal te begrijpen. Het is de vraag of dit boek voor deze hoger opgeleiden veel nieuws bevat, behalve het slothoofdstuk. Voor Henk en Ingrid lijkt me de inhoud te hoog gegrepen. Daarmee ontneemt Vermeend hen de kans om er kennis van te nemen. Het appèl voor een politiek en maatschappelijk debat gaat daardoor langs hen heen, evenals de door de auteur gepresenteerde feiten en analyses. Op televisie vind ik Vermeend juist iemand die complexe zaken voor de leek simpel uit kan leggen. Jammer dat hem dat in dit overigens best interessante boek niet gelukt is.

Dit boek is tevens besproken in de boekenrubriek LeesKost van het programma PuurCultuur op MeerRadio (woensdag 4 april 2012). Deze recensie wordt tevens geplaatst in het meinummer van Bestuursforum.

Dit bericht is geplaatst in Alle Boeken, Economie, Politiek. Bookmark de permalink.