De cyclus van het leven
Gedichten over zeer gevarieerde onderwerpen: de kindertijd, dieren in Artis, een zieke moeder, de dood, volwassenheid, liefde en moeder worden.
De bundel bevat 41 gedichten die zijn verdeeld in drie afdelingen. In Artis ruikt het net als thuis gaat over dieren. In het hoofdstuk Liefde is nooit een probleem handelt het over het moederschap. Het laatste deel De sirenes janken is gewijd aan de dood van de moeder van de dichteres.
De gedichten zijn zeer toegankelijk, meestal geestig, soms gevoelig of romantisch. De taal is vaak recht voor zijn raap, banaal en zelfs grof. Bij de titel kun je allerlei gedachten hebben, bijvoorbeeld over de maagdelijkheid van moslimmeisjes, maar het verwijst naar een ongeluk van haar moeder. Zij haalde gras uit een draaiende maaier waarbij twee vingers werden afgesneden.
Auteur
Katelijne Brouwer (1966) publiceerde eerder korte verhalen en gedichten in De Optimist en Ruwe Planken. Dit is haar eerste bundel. Ze komt graag en vaak in Artis, al mist ze verdwenen dieren als het nijlpaard, de zeekoe en de tijger.
Artis
In de gehele bundel komen bezoekjes aan Artis voor. Ze beschrijft op geestige wijze haar observaties van de dieren. Haar moeder had medelijden met een gier die zich verveelde. Wapperend met haar geopende jas danste ze voor de gier tot hij zijn vleugels spreidde en ook ging dansen. De dichteres ging altijd op de eerste maandag van de maand naar de wolven. Als om twaalf uur de sirenes jankten, huilden de wolven terug en renden rond. Interessant is kennelijk ook het dekken van de olifant Thong-Tai. Dit wordt zeer expliciet beschreven in Bul I en Bul II.
Heimwee naar moeder
De gedichten van de derde afdeling zijn wat ernstiger. Rode november is een prachtig gedicht. Ze denkt terug aan haar kindertijd als haar moeder vanuit het ouderlijk huis naar haar zwaaide. Als ze er nu langs komt, kijkt ze altijd naar dat raam.
Ik kijk. Jij zwaait als ik naar ballet ga
of patat haal met kroketten
omdat je niet wil koken.
Verval
Over het verval van het menselijk lichaam is ze vrij hard. Bijvoorbeeld over oude mannen. Dan hang je in je pyama met je gezakte zaakje
en zeik je op het zeil. Je adem ruikt naar dood moeras,
verschaald bier en natte peuken. Oude mannen in pyama’s
staan wijdbeens te plassen. Het zand moet nodig aangeveegd.
Over oude vrouwen is haar oordeel even hard.
Aan haar was alles hard en hoekig
iets zachts herinner ik me niet
haar borsten uitgedroogde zakken papier.
Banaal
Brouwer schrijft over alles. Ze kan zelfs een gedicht schrijven over een koelkast met bedorven etenswaren.
Er bloeit blauwe schimmel op de ham,
het broodbeleg heeft groene randjes,
vergeten restjes, koelkastluchtjes.
Toch is er een diepere betekenis. Ze vergelijkt deze vervallen koelkast met het ouder worden en doodgaan.
Als mijn deur niet langer sluit en ik
blijf kieren, mijn rubber verdroogt
en verhardt, dan wacht de sloop.
Over deze bundel zal zeer verschillend geoordeeld worden. Poëzielezers die houden van verheven taal en mooie beeldspraak zullen deze gedichten voor het grootste deel afwijzen. Zelf heb ik deze bundel ervaren als heel verrassend. Prachtig van ritme. De relativerende humor. Het mooie van poëzie is het geconcentreerde taalgebruik, heel veel inhoud in heel weinig woorden.
Heerlijke, toegankelijke poëzie.
Katelijne Brouwer – De maagden moeten bloeden. ISBN 978-94-6336-027-2, 59 pagina’s, € 15,90. Amsterdam: De Harmonie 2018.