De grote liefde van Jan Cremer
In dit tweede deel van zijn memoires geeft Jan Cremer een uitvoerig verslag van zijn relatie met Loesje Hamel, de liefde van zijn leven. Haar brieven bij die hij nu pas, na vijftig jaar, durfde te lezen zijn opgenomen in deze roman.
In 1959 ontmoette Jan Cremer, kunstschilder, de verpeegster Loesje Hamel. Ze werden hopeloos verliefd op elkaar, maar hadden beiden ook bindingsangst. In de tien jaar van hun affaire maakten ze allebei carrière. Jan Cremer werd beroemd en (tijdelijk) rijk door zijn roman Ik Jan Cremer en Loes werd fotomodel bij Pierre Cardin en zangeres bij Shaffy Chantant. Jan koos voor Amerika en Loes had grote moeite met de keuze: blijven of naar Amerika gaan. De roman bestaat uit het verhaal van Jan met daar tussendoor de ontroerende brieven van Loes.
Auteur
Jan Cremer (1940) bezocht de kunstacademies in Arnhem en Den Haag. Hij maakte zich los van tradities en ging zijn eigen weg. In 1964 verscheen zijn eerste roman Ik Jan Cremer. Deze revolutionaire roman, geschreven in een brutale en wat vulgaire stijl werd een ongehoord succes. Hij werd het enfant terrible van de beeldende kunst en literatuur in Nederland. Latere boeken: Ik Jan Cremer II en III, De Hunnen. Hij reist veel en woont de meeste tijd in de USA.
Jan
Vijftig jaar na hun liefdesaffaite, Loes is al overleden, gaat Jan eindelijk vol spijt de brieven lezen. Ik had nooit bij je weg moeten gaan. Ik had je nooit moeten verlaten. Jij was de eerste grote liefde in mijn levenen ik heb je verloochend als een judas. Jan kijkt vol liefde terug op hun kennismaking en hun eerste jaren. We maken hier een totaal andere Jan Cremer mee, hier niet de stoere held, maar de romantische en gevoelige minnaar. Al snel blijkt ook dat Jan ongedurig en impulsief blijft. Hij zou een paar weken naar Portugal gaan, maar keert pas na twee jaar terug. Loes accepteert hem weer, maar ze heeft hem nooit alleen. Dan wil Jan naar Amerika. Loes aarzelt voortdurend, maar gaat niet. Steeds gaat het uit, maar ook weer gemakkelijk aan. Ze blijft hem schrijven.
Soms even samen
De zorgzame en lieve Loes maakt een snelle carrière door. Jan zegt daar niet te veel over. Wel beschrijft hij in enkele hoofdstukken de reis met de Holland-Amerika Lijn naar New York en terug, een cruise van drie weken waarvan tien dagen in New York. Shaffy Chantant treedt tweemaal per dag op. Ook Cees Nooteboom, de partner van Liesbeth List is mee. Ramses Shaffy is af en toe een nacht verdwenen. Spoorloos tot hij tot hij in de hut van een knappe matroos of hofmeester wordt teruggevonden. Overigens krijgen Jan en Loes tijdens de reis grote ruzie en beëindigt Jan de relatie. Al na een paar dagen na hun terugkeer in Nederland gaat hij op zijn motor naar Andijk om Loes weer op te halen en zo gaat het maar door aan, uit, aan, uit…..
Hester le Clerq
Met Hester had Jan een lange relatie. Ze had een paar kinderen, niet van Jan. In dit boek is Hester verslaafd geraakt en verwaarloost ze haar kinderen. Jan blijft zich verantwoordelijk voelen. Hier toont hij zich van een wel heel ruimhartige kant. Hij blijft haar opzoeken ondanks de moeder van H. die steeds achter het geld van Jan aanjaagt. Overigens blijft het verhaal van H. een duister verhaal. Het gaat ook steeds over de Kinderbescherming en het weer terug krijgen van de kinderen die uit huis zijn geplaatst. Jan gaat zelfs met H. trouwen om dat te realiseren. Het is een verstandshuwelijk met een contract dat het na zeven maanden ontbonden mag worden. Vreemd!
Jayne Mansfield
Heel wonderlijk is ook het verhaal van Jayne Mansfield, in die tijd een bekend sekssymbool, vooral bekend vanwege haar grote borsten. Jan leerde haar kennen in New York en zij drong zich aan hem op. Jayne gaat op tournee in Zuid-Amerika. Miss Mansfield eiste, stond erop dat Jan meeging. Loes smeekt hem naar Nederland te komen, tevergeefs Jan gaat met Jayne mee. Loesje stuurt een brief met bijna alleen cijfers: Jayne 104-66-98; Loes 90-58-90, dat kan ik niet winnen. Het gekke is dat Jan uiterst koel over de affaire schrijft. Hij schept er niet over op en er is ook geen verslag van sekscènes. We zien hier een heel andere Jan Cremer dan in de Ik Jan Cremerboeken
De brieven van Loes
Een groot deel van het boek bestaat uit brieven van Loes. Onbegrijpelijk hoe ze het brieven schrijven heeft volgehouden. De meeste brieven zijn heel ontroerend. Ze zijn wel heel persoonlijk en voor een buitenstaander wel wat langdradig met al die herhalingen. De brieven zijn wel interessant als er verslag wordt gedaan van de concerten met Shaffy en als ze beschrijft wat er gebeurd is in het artiestenmilieu van Amsterdam. Opvallend is dat haar toon altijd positief blijft: Dag lieve lief;Lief; Dag lieve Ouwe; Dag lieveouwe hond; Dag lieve Jan; Ouwe Meneer Cremer, Ik wil je nog even melden, dat ik verschrikkelijk veel van je hou en dat ik het liefste van alles bij je wil blijven.
Jan Cremer schreef een aangrijpend liefdesdrama. Dit keer is hij niet de stoere en brutale bink die overal maling aan heeft, maar hier toont hij ook zijn kwetsbare kant. Hij kijkt vol spijt terug op de liefde van zijn leven. Zijn vertelstijl blijft wat springerig en haastig. Als hij over Loes schrijft, pakt hij uit in mooie zinnen. In de donkere winterse dagen van 1959 schitterde de zon als Loesje binnenkwam. Haar gulle schaterende lach bracht licht in het met zware tabaksrook, verschaald bier en goedkope jenever doordrenkte duistere café.
Een ontroerend liefdesdrama.
Jan Cremer – Sirenen. ISBN 978-90-234-4358-2, 234 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: De Bezige Bij 2017.