Ian McEwan – Notendop. Vertaald uit het Engels (Nutshell) door Rien Verhoef. ISBN 978-94-6336-000-5. 191 pagina’s, €19,90. Amsterdam: De Harmonie 2016.
Ongeboren kind hoort hoe zijn moeder zijn vader vermoordt.
De eerste zin, daar draait het om in boeken. Een goed begin triggert of verjaagt een lezer. De auteur van dit boek pakt die lezer meteen bij de lurven met Hier ben ik dan, ondersteboven in een vrouw. Een ongewoon begin, er zullen maar weinig boeken zijn waarin een foetus de ik-figuur is. Het is een foetus, ook dat nog, die, soms op hardhandige wijze, getuige is van het feit dat zijn moeder Trudy een verhouding heeft met een zekere Claude, de broer van zijn biologische vader John. Maar dat is niet het enige wat hij meemaakt. Als hij zich ’s nacht bijvoorbeeld verveelt, schopt hij eens stevig tegen moeders buikwand aan zodat zij niet meer kan slapen en uit verveling de radio aanzet. De kleine ongeborene hoort dan heel wat interessants.
Maar hij is tevens getuige van de plannen die Trudy en Claude beramen. Zij willen John vermoorden omdat deze – na het stranden van zijn huwelijk – met zijn nieuwe vriendin Elodie het huis wil betrekken waarin Trudy woont. Zij moet dan maar bij Claude intrekken. Is de kleine foetus – de hoofdrol – als getuige medeschuldig? Het Shakespeariaanse drama Hamlet komt bovendrijven waarin de vader wordt vermoord door zijn broer, de broer met de weduwe trouwt en de stiefvader wordt van Hamlet. En terecht, dat is precies wat de schrijver wil als hij op de eerste pagina van zijn boek naar dit drama verwijst met de woorden: O God, ik kon in een notendop besloten zijn, en mij koning van een onbegrensde ruimte rekenen, als ik maar geen boze dromen had.
Ian McEwan (1948) behoort tot de meest gerenommeerde hedendaagse Engelse schrijvers. Zijn werk verschijnt wereldwijd in meer dan dertig talen. Symptomatisch voor zijn werk is zijn beknopte, bijna uitgeklede stijl die de lezer van meet af aan pakt. Verschillende van zijn werken zijn verfilmd.
De moordplannen van Trudy en Claude nemen vastere vormen aan. Maar dat niet alleen, naarmate de tijd vordert komt de kleine Hamlet steeds meer ruimte tekort in zijn tijdelijke woning. Dat zou nog wel te verdragen zijn, als de hitsige Claude niet continu zijn moeder besprong.
Wat mooie citaten van de verdrukte ongeborene: Niet iedereen weet wat het is om de penis van je vaders rivaal op een paar centimeter van je neus te hebben. In dit late stadium zouden ze zich omwille van mij moeten inhouden.
Telkens weer, bij elk zuigerslag, ben ik bang dat hij erdoorheen breekt en het zachte bot van mijn schedel doorboort. ‘
Als ze vrijen neemt ze ‘hem’ in haar mond.(…) Het stoort mij dat alles wat ze inslikt als voedingsstof zijn weg naar mij zal vinden.
Het is duidelijk, de kleine heeft het niet naar zijn zin. Hoe de geschiedenis verder gaat, of de moord slaagt en de Hamlet-historie bewaarheid wordt, laat ik graag aan de lezer.
Eén ding is zeker, Ian McEwan heeft ook in dit boek zijn naam als groot schrijver, weer ten volle waargemaakt. Ik ben en blijf een bewonderaar.
Ga deze ‘Hamlet’ lezen!