Een geheime geschiedenis van Matthias Bredius
Verhalen vanaf de oudheid tot in de moderne tijd.
Deze historische roman berust op twee logboeken. Het logboek van de middeleeuwse monnik Liudger dat gaat over de periode 637-802. Het speelt onder andere in steden als Aken, Rome, Constantinopel, Bagdad en in de vlakte van Asher waar zich De Heuvel bevindt. Het andere logboek is van Matthias Bredius. Hier wordt de periode 1896-1963 beschreven. Het grootste deel gaat over een reis die Bredius ondernam met de geleerde en politicus Abraham Kuyper. In de bibliotheek van het Vaticaan mag Matthias het logboek van Liudger inzien en kopiëren.
Auteur
Rob van der Linden (1957) is een geboren verteller. Romans: De hand, de kaars & de mot, Het logboek van Brandaan, De handelingen van Thomas. Tot tweemaal toe werd hij genomineerd voor de Libris Literatuurprijs.
De Heuvel speelt een centrale rol. Het eerste hoofdstuk is er aan gewijd en kreeg als ondertitel Over een vervloekte heuvel. Waarin de mensen het nooit leren en de Almachtige een geintje flikt. De Almachtigezorgde ervoor dat iedereen die op de heuvel zou overnachten in slaap zou vallen. Hij deed dit nadat Arcadius, zoon van Procopius, op de heuvel een toren wilde bouwen om een boekrol met de Geheime geschiedenis via de toren in de hemel te bezorgen. De bouw van de toren werd gestaakt vanwege conflicten van de bouwlieden. We zien hier een parallel met de toren van Babel.
Het eerste deel van het verhaal begint met een stortvloed aan korte anekdotes met vele personages. Het wordt wat overzichtelijker als we kennismaken met de hoofdpersoon Liudger Thiadgrimsbarn, afkomstig uit Friesland. Hij wordt monnik en gaat evangeliseren in Albion. Daarna gaat hij naar Rome om zich tot bisschop te laten wijden. Dat was nodig om de Friezen te mogen bekeren. Grappig detail: Liudger bidt tot de Almachtige of zijn hond Moes in leven mocht blijven tot zijn dood. Bij de Friezen ontmoet Liudget de blinde Bernlef. Hij bekeert hem en geneest hem van zijn blindheid. Ze worden vrienden en maken samen grote reizen.
Een groot verhaal gaat over Haroen ar-Raslid, een machtige kalief in Bagdad. Zijn grote probleem is slapeloosheid. Hij probeert van alles om in slaap te komen. Zo zijn er de Geenslaapfeestjes. Er wordt muziek gemaakt en de eerste die in slaap valt wordt onthoofd. Op den duur wordt ontdekt dat het vertellen van verhalen de goede remedie is. De verhalen raken op. Er wordt besloten dat uit het verre westen de beroemde verhalenverteller Bernlef gehaald zal worden. Bernlef stemde toe en vertrekt met Liudget en een groot gezelschap naar Bagdad. Ze verplaatsen zich in wagens getrokken door ossen. Na een lange reis en veel avonturen komen ze bij Haroen aan. Tenslotte gaat het gezelschap met de kalief naar de heuvel in de vlakte van Asher. Door de vloek van de Almachtige slaapt de kalief daar uitstekend. De reis van Liudget eindigt in Rome waar hij zijn logboek overhandigt aan de bibliothecaris van het Vaticaan. Dit lange verhaal bevat veel humor. Eén voorbeeld. Het verhaal speelt zich af in donker Afrika waar de Bosjesmannen een missionaris opeten. Hij smaakte heerlijk. Ze hadden al eerder een zendeling op het menu gehad daar moest je wel minder knoflook en uien bij doen.
Het verhaal van Matthias Bredius is zakelijker en bevat minder humor. Het begint met de jeugd van Matthias in Haarlem. Daarna gaat het over zijn studie aan de Vrije Universiteit bij Abraham Kuyper. Toen Kuyper in de politiek ging werd Matthias zijn secretaris. Na zijn politieke loopbaan begint Kuyper aan een lange reis, Matthias gaat mee. Ze bezoeken onder andere Boedapest, Boekarest, Odessa, Constantinopel, Damascus, Haifa, Jeruzalem en Tunis. In Tunis neemt Mattheus afscheid van Kuyper. Mattheus gaat naar De Heuvel. Hij bouwt daar een herberg en vangt vluchtelingen op.
In het laatste gedeelte ‘Postlude’ gaat het verder over Matthias en zijn opvang, maar veel aandacht wordt besteed aan de ontstaansgeschiedenis van Israël. Het is in deze tijd nuttig om je daar nog eens in te verdiepen. Het dramatisch dieptepunt is de aanslag op het King David hotel waarbij de partners van Matthias omkwamen. De schrijver introduceert ook nieuwe personages. Was dit noodzakelijk? Zo wordt de roman wel heel omvangrijk. De vlucht van Moisek Zeller via Zwitserland naar Palestina wordt beschreven. Zelfs hier maakt de schrijver een grap over. De Zwitserse marine schoot niet alleen gaten in de Emmenthaler kazen. Ze schoten ook gaten in de hoop van allen die een zwemdiploma hadden en Hitlers politiestaat wilden ontvluchten. Uitvoerig is ook het verhaal van Johannes van Loon, een vrouwenarts van die van Nederland naar Israel gaat en terechtkomt bij De Heuvel. Hij raakt bevriend raakt met Matthias. Vlak voor zijn dood begraaft Matthias zijn logboek.
Een indrukwekkende historische roman die door de luchtige stijl heel prettig leest.
Rob van der Linden – De Heuvel. ISBN 978-94-922-4181-8, 491 pagina’s, € 27,95. Utrecht: Uitgeverij Magonia 2025.