Zwijgen als litteken van het leven
De spullen uit het huis van de jeugd als kwelgeesten van het verleden.
Op en dag wordt Ida door haar moeder gebeld. Ze woont al jaren in Rome, maar haar moeder zegt desondanks: ‘Ons dak staat op instorten. Je moet je kamer komen leegruimen.’ Ons en je. De twee woorden symboliseren voor Ida overduidelijk dat haar moeder haar niet wil en niet kan loslaten. Voor haar woont ze nog steeds in Messina, in het huis waar ze groot werd en waar de geesten van de geschiedenis haar kwelden en nachtmerries bezorgden.
Ida heeft bijzonder weinig zin naar Messina te gaan. Maar Pietro, haar man, belooft haar van afstand te steunen. Ze kan haar zorgen kwijt en hem dagelijks bellen desnoods. Ida vertrekt met een bezwaard gemoed. Haar vrees wordt al bij binnenkomst in het ouderlijk huis bewaarheid. Haar moeder legt beslag op haar als vroeger, bemoeit zich met alles wat ze doet, ondervraagt Ida over haar huidige leven alsof ze nog steeds een kind is dat verantwoording af moet leggen. Ida voelt haar jeugd terugkomen, als een bittere smaak in haar mond.
Niet alleen haar oude kamertje staat ‘bol van herinneringen’, maar het hele huis en heel Messina waar de leeuweriken zingen, de krekels hun orkestmuziek laten horen en de geuren van het platteland nooit in Rome geroken worden. Haar al lang overleden grootouders spreken tegen haar in haar dromen, haar vader ligt weer op bed. Ook zo’n herinnering waar ze bepaald niet vrolijk van wordt. De man lag dagenlang op bed, en was opgehouden met praten en eten. En op een dag was hij verdwenen en kwam nooit meer terug. Maar Ida voelde zijn aanwezigheid, zag hem ook in zijn lege bed, zijn lege stoel aan de eettafel. En nu, zoveel jaar later, wil ze meer weten. Haar moeder reageert verdrietig, en Ida voelt zich schuldig dat ze haar kwelt.
Auteur
Nadia Terranova (1978) studeerde filosofie in haar geboorteplaats Messina en in Amsterdam. Met haar debuut De tegenstrijdige jaren won ze diverse prijzen. Dit boek kwam terecht op de shortlist van de Premio Strega 2019 en won de Premio Alassia Centolibri. Het toonaangevende dagblad Corriere della Sera zette het boek in de lijst van toen beste Italiaanse boeken van 2018. Het werk is in zestien landen vertaald.
Hoewel Ida in het huis van haar moeder de akelige ervaringen van vroeger herbeleeft, zijn dit toch niet de belangrijkste dingen die haar kwellen. Ze gaat naarstig op zoek naar haar oude, geheime, rode blikken trommel waarin ze de herinneringen aan haar vader bewaart. Maar uiteindelijk komt ze tot de conclusie dat het niet de mensen en dingen zijn waarvan ze afstand moet nemen, maar haar jeugd. Ze moet zich volwassen voelen, in Rome maar ook in Messina. Ze moet afscheid nemen en haar leven van de tegenwoordige tijd accepteren. Pas dan zal ze gelukkig zijn. De herinneringen, de geesten, moeten het toneel verlaten.
Deze auteur heeft een bijzonder fraaie stijl, een schitterend taalgebruik. Ze beschrijft ragfijn stemmingen, tekent als een bekwaam schilder portretten van doden en levenden.
Wie zo jong zo mooi schrijven kan is een verrukkelijke belofte voor het werk dat zeker zal volgen. Om nu al naar uit te kijken.
Nadia Terranova – Afscheid van de geesten. Vertaald uit het Italiaans (Addio Fantasmi) door Etta Maris. ISBN 978-90-5936-921-4. 223 pagina’s. €21,99. Amsterdam: Uitgeverij Cossee 2020.