‘Vilein presentje’ voor de Oranjes
De humoristische bril van een republikein.
Is het aangenaam om te behoren tot de leden van het Koningshuis? Wegen hun kleine plichten op tegen de grote – financiële – voordelen die zij genieten? Wie controleert de Oranjes als zij zich zélf niet aan de regels houden? En volgen er – financiële – represailles in dat geval? Waarom geeft de Oranjewieg zoveel macht aan een boreling uit dit nest? Moet je intelligent zijn om een Oranje te zijn of is het een kwestie van treffen? Hoeveel misbruik hebben de diverse Oranjes – of hun huwelijkspartners – al gemaakt van hun status? En waarom worden de leden van ons koningshuis tot in het onzinnige beschermd tegen iedere vorm van kritiek?
Wat dat laatste betreft: de auteur van dit boek is wel de laatste van wie u bescherming tegen kritiek op het koningshuis kunt verwachten. Hij is historicus én in hart en nieren republikein. Zozeer zelfs dat het Republikeins Genootschap hem eerder al uitriep tot Republikein van het jaar. De titel van dit boek: De voordelen van de monarchie is dan ook overgoten met een saus van ironie. Een scherpe saus, een vileine saus, een saus waarin de spot opborrelt. Want de voordelen van de monarchie worden vooral gezien door de ware koningsgezinden die op koningsdag met vlaggetjes langs de weg staan te juichen als de monarch en zijn familieleden de vrije dag van hun onderdanen komen opluisteren. De monarchisten, die bij de gedachte aan een republiek beginnen te stuiteren. Wie de voordelen nog meer zien zijn natuurlijk de Oranjes zélf, die al de voordelen genieten die Gerard Aalders hier eens stevig door de mangel haalt.
Gerard Aalders heeft al een aantal spraakmakende studies over leden van het Oranjehuis op zijn naam staan. Terwijl hij zijn onderzoeken deed kwam er allerlei moois uit verborgen hoeken tevoorschijn. Moois waarvan de Oranjes liever niet hadden gehad dat hun onderdanen er weet van hadden. Aalders zag het als medewerker van het NIOD terecht als zijn plicht met die dingen naar buiten te komen. Hij was van 2006 tot 2016 redacteur van het kwartaalblad De Republikein en schreef daarin artikelen over zijn onderzoeksresultaten. Zo ontstond een serie vileine columns onder de titel Quod Licet. Die naam was een verwijzing naar ‘Quod licet Iovi non licet bovi’ ofwel ‘Wat Jupiter mag, is gewone runderen niet toegestaan’ (Goden mogen doen wat vee niet mag). In Aalders’ republikeinse variant: Oranjes (de goden) mogen meer dan de andere Nederlanders (het vee). Vier jaar lang schreef Aalders zijn Quod Licets.
Het zal duidelijk zijn dat de Oranjes er geen brood van lustten. De republikeinse lezers smulden ervan. De columns staan nu, vrijwel ongewijzigd, in deze bundel. Plus een aantal publicaties die Aalders schreef voor kranten, weekbladen en blogs van zijn website. Her en der actualiseerde hij zijn verhalen. Niet alleen als hij de financiële vergoedingen, ‘uitkeringen’ voor de Oranjes, naar de laatste gegevens bijwerkte, maar ook als – om maar een voorbeeld te noemen – kroonprinses Amalia met haar dispuutgenoten een tripje naar Italië maakte. Zij maakte gebruik van het regeringsvliegtuig. De fligfhttracker was uitgeschakeld maar spotters ontdekten haar toch. Het vliegtuig bracht de dames heen, vloog terug naar Nederland en haalde hen een paar dagen later op. Kosten €45.000,-. Conclusie van Aalders: ze heeft het niet van een vreemde, want de Oranjes hebben door de eeuwen heen bewezen dat geld het grootste goed is. Dat zijn actualiteiten die te nieuw waren voor de Quod Licets, maar toch niet mochten ontbreken. En dat is niet het enige voorbeeld.
Auteur
Gerard Aalders (1946) is historicus en scandinavist. Hij promoveerde in 1989 op Swedish Neutrality and the Cold War. Hij werkte van 1993 tot 2011 bij het NIOD, het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Hij schreef in die tijd over kartels, de Bilderbergconferenties, inlichtingendiensten en economische oorlogvoering. Zijn boeken over het Oranjehuis zijn spraakmakende bestsellers. Vooral zijn boek over de rol van prins Bernhard, altijd bezig zichzelf te verrijken en op te blazen en daarvoor vele scheve schaatsen te rijden, trok grote belangstelling. Daarna volgde een al even belangwekkend boek (2018) over koningin Wilhelmina waarin hij de voormalige voorstin ontdeed van alle mythes en verdiensten die zij over zichzelf in het leven geroepen had. Komend voorjaar verschijnt zijn boek over Nieuw-Guinea.
De lezer vindt in deze bundel heel veel wetenswaardigheden over de Oranjes die in de loop der jaren in kranten zijn verschenen, waarnaar onderzoeken zijn verricht, waarover Kamervragen zijn gesteld en waarbij maar al te vaak, zo niet altijd, zaken onder het tapijt werden geveegd. Het is mooi die zaken eens op geestige, maar toch ook serieuze toon in één boek behandeld te zien. Feiten, humor en kritiek, en dát voor de Oranjes! Niet te missen!
Uw recensent heeft oprecht genoten van dit boek. Maar: uw recensent is dan ook overtuigd republikein. Er zijn een paar politieke partijen in ons land die vóór een republiek zijn. Geef al die leden dit boek cadeau. Ze zullen ervan smullen.
Gerard Aalders – De voordelen van de monarchie. ISBN 978-90-89755-07-0. 335 pagina’s, € 22,99. Meppel: Just Publishers 2025.