Schilderen met woorden
Liefdevol terugkijken.
De gedichten in deze bundel zijn niet hoogdravend en gaan vaak over dingen uit het dagelijks leven. De dichtbundel bestaat uit drie afdelingen. In de eerste afdeling Over wat er is wordt vaak verwezen naar de andere kunstvorm die de auteur beoefent, de schilderkunst In de tweede afdeling Over verliezen speelt de dood van geliefden een rol. In de laatste afdeling Over wat er was wordt nostalgisch teruggekeken naar dierbare dingen uit het verleden.
Auteur
Stans Lutz studeerde aan de Academie van Beeldende kunsten. Als decor- en kostuumontwerper ontwierp ze ruim 35 jaar het toneelbeeld voor talloze producties. Eerder schreef en tekende zij het non-fictieboek De circusclown en het prentenboek Zakdoek. Naleven is haar eerste poëziebundel.
Dat de dichteres ook schilderes is, is heel duidelijk. Veel gedichten lijken ‘geschilderd’ te zijn met woorden. Ze zijn vooral beschrijvend. In het gedicht Landschap worden tamelijk gedetailleerd twee schilderijen beschreven. Een fragment:
Hoe op het tweede tafereel de bomen groener zijn
het omringende struweel strookt zwarter
de zon verzonken in vanilleroom rondom
botst met zijn stralen op het strakke oppervlak
Soms aarzelt ze of ze gaat schilderen of schrijven.
Alles draait in mij, aarzelt
om vanuit het polsgewricht
pen of kwast te grijpen
Bericht van hogerhand is religieus. Het gaat over God die heeft geroepen dat alles in orde komt,maar niemand luistert.
Dat Hij almachtig is en staat boven de wormen
dat ieder leven recht heeft op een plek
maar niemand hoort Hem
Hij heeft op het verkeerde paard gewed
In Maskers/Memento mori beschrijft ze de gezichten van haar overleden familieleden. Haar zuster:
Hoe zij door de dood was aangeraakt
haar slapend gezicht in wit
de ogen dicht
de lippen wijd
De vader: zijn kaken vaneen, gekanteld hoofdstuk
Zijn vrouw: de lippen bij leven al bezegeld
Op de bladzijde ernaast staat een ontroerende tekening.
Liefdesgedicht is een prachtig ontroerend gedicht over het terugverlangen naar de geliefde. Stoelendans is een aansprekend gedicht over een vrouw die weduwe is geworden. Ze wordt tijdelijk opgevangen, maar haar stoel is al snel nodig voor iemand anders. Een stoel tekort, ze was er al op voorbereid. De weduwe staat op en mompelt amen. Ook hier een passende tekening, heel simpel, maar wel ontroerend.
In de afdeling Over wat er was staan enkele gedichten die foto’s beschrijven van vroeger. De verloving van haar ouders, een familiefoto uit 1950: een jong gezin met drie kinderen. Prachtige zinnetjes gaan over het jongste kind:
dat handje grijpt nog niks
staat overal voor open.
Levenslied is een geestig gedicht over een nest met jonge kraaien die gaan uitvliegen.
Drie eieren lagen erin
Moe kon ‘t nauwelijks behappen
Pa ontvluchtte het gezin
De gedichten gaan soms over alledaagse dingen. Een paar voorbeelden: Over Corona. Slotzin: Heb je je geur al terug? Liefdevol en nostalgisch is Vaders koffer. Papadag gaat over een vader die liever gaat zeilen. Een gedicht over vroeger is Lied voor een oude brievenweger. De dichteres schreef zelfs over het bezoek aan de tandarts.
Een prachtige bundel met gedichten die toegankelijk zijn en je in hun eenvoud toch raken.Heel bijzonder zijn de schetsmatige tekeningen naast de gedichten.
Stans Lutz – Naleven. ISBN 978-94-922-4182-5, 71 pagina’s, € 19,95. Utrecht Uitgeverij Magonia 2025.