Schoppen tegen god en gebod, tegen wet en verloren liefde
‘Historical crime’ vol duistere dreiging.
De grauwheid van de jaren dertig hangt als een wolk over heel Europa. In het katholieke Ierland heeft de kerk nog steeds veel macht, maar ook daar verschijnen de vereerders van het hakenkruis steeds vaker op het toneel. Het zijn zware, armoedige tijden.
Inspecteur Stefan Gillespie en zijn maat Dessie MacMahon zijn op weg naar een huis in het chique Marriott Street, om precies te zijn het huis van dokter Hugo Keller. De dokter oefent een in die jaren streng verboden bezigheid uit. Zwangere vrouwen die in nood bij hem aankloppen, kunnen tegen betaling een abortus krijgen. En daarom wil de politie dr. Keller nu oppakken. Hij hoort in de cel. Als ze in het pand zijn worden ze niet alleen geconfronteerd met de dokter en zijn assisterende verpleegkundige, er is ook een jonge vrouw aanwezig. Gillespie concludeert daaruit dat zij zwanger is en om een abortus komt vragen. De drie worden meegenomen.
De vrouw wordt naar het klooster gebracht dat zwangere vrouwen opvangt, Keller en de zuster worden vastgezet. En dan krijgt Gillespie tot zijn grote verbazing te horen dat het duo achter elkaar wordt vrijgelaten. Keller blijkt relaties te hebben in bijzonder machtige kringen. Kringen waarvoor de wet niet telt. De zwangere vrouw verlaat ook binnen de kortste keren het klooster. Zij is helemaal niet zwanger. Haar naam is Hanna Rosen, zij is vanuit Palestina naar Ierland gekomen om haar beste vriendin, de Joodse Susan Field te zoeken die sinds een paar weken vermist is. Susan heeft haar geschreven dat zij zwanger is, en dat haar minnaar ervoor zou zorgen dat zij een abortus kreeg. Aborteurs zijn niet dik gezaaid en dat was de reden dat Hannah bij Hugo Keller op bezoek was. Want hij moet Susan als een der laatsten hebben gezien.
Stefan Gillespie is sinds twee jaar weduwnaar. Hij taalt niet naar een andere vrouw. Maar als hij met Hannah Rosen aan de praat gaat raken zij een snaar bij elkaar. Hij begrijpt haar zorgen. Als Stefans leidinggevende de zaak van Susan seponeert gaat Stefan daar zo hard tegenin dat hij tijdelijk op non actief wordt gezet. Hij besluit die tijd te vullen door Hannah te helpen met haar zoektocht. Want deze zaak stinkt en dat bevalt hem van geen kanten. Er worden in de bergen een dode man en vrouw gevonden, maar zij zien in dit geval in de dood geen einde.
Hun speurtocht brengt hen naar Dublin en naar de Vrijstad Danzig, waar de nazi’s inmiddels de toon bepalen. Boven het land, boven de stad hangt de dreiging van een oorlog, somberheid is troef, niemand vertrouwt meer iemand en wie praat kan maar beter fluisteren want elk woord wordt afgeluisterd. In deze sombere stad is het moeilijk zoeken naar het kwaad, want het kwaad is te groot voor woorden. Hannah en Stefan worden al snel geconfronteerd met gruwel en moorddadige figuren.
Auteur
Michael Russell (1951) groeide op in de buurt van Londen. Hij studeerde Oud-Engels, Oud-Iers en Middle Welsh in Oxford. Hij kreeg daarna een baan als persvoorlichter bij een groot bedrijf dat medische apparatuur produceerde. Dat beviel hem niet best. Toen zijn vriendin een baan aangeboden kreeg in Noord-Devon vertrok het stel daarheen. Michael Russell werkte er drie jaar op het boerenbedrijf van zijn schoonouders, en beschouwt die tijd terugkijkend als ‘de gelukkigste tijd van zijn leven’. Russell begon met schrijven van artikelen, scenario’s, scripts en verhalen. Kort nadat hij met zijn vrouw Joy in Baltinglass was gaan wonen kwam deze om het leven bij een auto-ongeluk. Michael vertrok naar Engeland maar keerde later toch terug naar Dublin. Daar bleef hij wonen. Hij hertrouwde en kreeg vijf kinderen.
Voor zijn ‘historical crime’ boeken bedacht hij de inspecteur Stefan Gillespie. Dit boek is inmiddels het zesde deel waarin Gillespie een hoofdrol speelt. De serie speelt in de jaren dertig en veertig, Russell heeft het plan zijn politieman te blijven volgen tot het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Niet alleen de politieke onrust is voelbaar in dit boek, ook de mores en de macht van de kerk spelen een grote rol. In die tijd was een homo nog een misdadiger, priesters bepaalden als ‘spreekbuis van Rome’ hoe ouders hun kinderen moesten opvoeden en hoe het er in een huwelijk aan toe ging. Zelf waren zij uiteraard van onbesproken gedrag dus als een mede-priester en scheve schaats reed was dat een grote schande die liefst onder het tapijt werd geveegd.
Al deze gegevens vormen een prachtig plaatje van ‘vroeger’. Russell schrijft op deze manier zowel thriller als historie. Een geweldig boek, spannend en geheimzinnig van sfeer.
Michael Russell – De stad van schimmen. Vertaald uit het Engels (The City of Shadows) door Harm Damsma. ISBN 9-789-083-402-27-7, 414 pagina’s, €25,50. Amsterdam: Van Maaskant Haun 2025.