Filosofie van voeding en landbouw
Een filosofische verhandeling over hoe wij ons verhouden tot ons voedsel, de productie ervan met al zijn dilemma’s en de planeet waarop wij leven die dat allemaal voort moet brengen. En over onze persoonlijke verantwoordelijkheid.
Het feit dat veel mensen hun maaltijd niet per se zien als een eindproduct van eindeloos veel afwegingen en acties, is omdat we volgens de schrijver vervreemd zijn geraakt van ons voedsel. We weten niet meer waar het vandaan komt, hoe het geproduceerd wordt en wat de gevolgen van die productie ter plaatse zijn. Of dat nou ecologisch of sociaal is. En dat je, met de keuzes die je maakt, daar dus een verantwoordelijkheid voor neemt. Of eigenlijk niet neemt omdat, onder andere, de traceerbaarheid van voedsel nogal wat te wensen overlaat. Om min of meer gefundeerde beslissingen te nemen moet je geïnformeerd worden over je voedsel. En wat is dat precies die informatie die je nodig hebt?
Auteur
Michiel (Jacob Johannes Alberto Annibal) Korthals (1949) is emeritus-hoogleraar Toegepaste Filosofie aan de Wageningen Universiteit en de Amsterdamse Vrije Universiteit. Als stadjongen geboren, ver verwijderd van natuur en voedselproducenten, heeft hij toch de vele betekenissen van goed eten, een mooie en afwisselende natuur en interessante beesten ontdekt. Het besef dat een maaltijd niet een op zichzelf staand product op een bordje is, maar verweven is met natuur, gezondheid, politiek, industrie, duurzaamheid (of juist niet) en sociale samenhang.
Na lezing van dit boek stop je nooit meer argeloos een stukje victoriabaars in je mond zonder je te realiseren dat daar een verhaal aan kleeft. Geen zorgen, het is geen boek met gruwelverhalen om je van je meest geliefde voedingsmiddelen af te krijgen en een specifieke richting in de pushen.
Dit boek spaart niemand omdat niemand uiteindelijk het absolute gelijk aan zijn kant heeft. De één wil zijn bedrijf rendabel houden en voor werkgelegenheid zorgen, de ander wil dat er nooit meer een stukje dier in een mond verdwijnt, weer een ander ziet de bio-industrie met varkensflats en intensieve landbouw met genetisch gemodificeerde zaden en genoeg voedsel voor iedereen als enige haalbare optie voor de toekomst en nog een ander ziet alleen maar heil in biologisch geteeld voedsel.
Wat het ingewikkeld maakt is dat iedereen bezig is met iets waarvan hij of zij denkt goed bezig te zijn. Ondanks de kritiek wordt iedereen in zijn waarde gelaten. Wel krijgen we te zien waar de gulden middenweg ongeveer loopt en dat er oplossingen zijn waarbij er geen partijen volledig buiten de boot vallen, zoals nu wel voor een groot deel van de wereldbevolking het geval is.
De schrijver ontleedt alle argumenten van al die groepen die op hun manier hun best aan het doen zijn en laat zien dat er alternatieven zijn. Dat wij als consument een verantwoordelijkheid hebben. Dat ook de producenten en de overheid verantwoordelijk zijn spreekt voor zich, maar dat alleen maar wijzen niet tot een oplossing leidt.
Een bijzonder interessant en hoopvol boek waar je na lezing een gevoel aan overhoudt dat het uitmaakt wat je doet en welke keuzes je maakt.
Michiel Korthals– Goed eten. Filosofie van voeding en landbouw. ISBN 978-94-600-4370-3, 383 pagina’s, € 29,95. Nijmegen: Uitgeverij VanTilt 2018.