Mia Doornaert – Ontredderde republiek. Zoektocht naar de ziel van Frankrijk. ISBN 978-94-6310-090-8, 283 pagina’s, € 19,95. Kalmthout (B): Polis.
De politieke geschiedenis van Frankrijk in een notendop.
Nu Frankrijk op het punt staat weer een nieuwe president te kiezen is er voor velen de behoefte om eens helder voor de bril te krijgen wat er allemaal aan de hand is in deze belangrijke Europese partner. En hoe is het allemaal zo gekomen?
Mia Doornaert (1945) is een Vlaamse journalist die onder meer vijf jaar doorbracht in Parijs en verschillende boeken schreef. Ze steekt haar liefde voor Frankrijk niet onder stoelen en banken, maar geeft tevens de lezer zijn kans om zijn eigen conclusies te trekken.
De auteur schetst kort het begin van de Franse staatsvorming – het is altijd een centralistisch geleid land geweest- en gaat met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis tot ze aanlandt bij de Franse Revolutie. Ze laat zien dat er ondanks de weerzinwekkende Terreur nog steeds Fransen zijn die de Revolutie koesteren. Ze staat uitgebreid stil bij Napoleon Bonaparte en Generaal Charles de Gaulle, de enige twee staatslieden die het land gekend heeft.
Ook François Mitterand krijgt veel aandacht omdat deze rasopportunist nu eenmaal twee ambtstermijnen als president van de ooit door hem ooit zo verfoeide Vijfde Republiek vervulde. De schrijver verwijt Mitterand onder meer dat hij door zijn politiek gedraai de opkomst van het Front National van vader en nu dochter Le Pen heeft vergemakkelijkt. Ook de presidenten Giscard d’Estaing, Jacques Chirac, Nicolas Sarkozi en François Hollande passeren de revue. Zij laten zien dat de macht behouden nog moeilijker is dan aan de macht te komen. Er is altijd wel een medelid van de in en in corrupte politieke elite die bereid en in staat is tot verraad. De schandalen en de maîtresses wisselen elkaar af en pijnlijke maatregelen worden continu tegengehouden door de almachtige vakbonden en/of door de macht van de straat. Zo heeft het land grote moeite met de noodzakelijke modernisering en het voldoen aan de Europese monetaire discipline. Überhaupt neemt het ‘katholieke’ Frankrijk de eisen daarvan minder zwaar op dan bijvoorbeeld het ‘protestantse’ Duitsland. Waar blijft overigens Georges Pompidou? Een register wordt node gemist.
Het boek sluit af met een hoofdstuk over de lange geschiedenis van terreur die het land kent. De bloedige gewelddaden onder Mitterand en Chirac worden gelinkt aan de (te) ambitieuze buitenlandse politiek. Ayatollah Khomeini is Frankrijk niet dankbaar voor zijn daar genoten asiel en zijn voormalige gastland wordt Kleine Satan. En dan zijn er natuurlijk de recente aanslagen. In een slotbeschouwing laat de auteur zien waar de nieuwe president zijn(?) tanden allemaal in zou moeten zetten.
Doornaert vertelt boeiend, in de stijl van mijn oude geschiedenisleraar. Zulke verhalen onthoud je en ze geven je tegelijkertijd inzicht in wat er speelde. Dat ze er niet in geslaagd is haar eigen liefde voor land en volk aan mij over te brengen kun je haar niet kwalijk nemen. Te veel gedoe, om het eens vriendelijk te zeggen. Wel heeft ze zeker mijn inzicht in het land en zijn problemen vergroot.
Aan dit boek is tevens aandacht besteed in het Programma Puur Cultuur van MeerRadio op 19 april 2018.