Zelfmoordgolf in het Duitsland van mei 1945

KindbeloofmeFlorian Huber – Kind, beloof me dat je de kogel kiest. Duitsland 1945 en de ondergang van gewone mensen. Vertaald uit het Duits (Kind, versprich mir, dass du dich erschiesst: der Untergang der kleinen Leute 1945) door Marianne Palm. ISBN  978-90-488-2943-9. 318 pagina’s, €19,99. Amsterdam: Hollands Diep 2016.

De gigantische zelfmoordepidemie van mei 1945 in het verslagen Duitsland,

Toen Hitler op 30 april 1945 zelfmoord pleegde, liet hij een politiek testament na: geef u niet over, vecht door. Een even zinloos als wreed testament want de dictator wist beter als wie ook dat de oorlog verloren was. Het Rode Leger stond aan de grens en zou Duitsland onder de voet lopen. En dat niet alleen: ze zouden alle vrouwen verkrachten en hun brute geweld zou geen mens ontzien. De doodsbange bevolking vluchtte richting westen. Anderen pleegden bij voorbaat al zelfmoord. Zij die bleven en op genade hoopten kregen te maken met zoveel wreedheid dat ook voor hen zelfmoord de enige weg leek

Neem het  stadje Demmin, gelegen op een kruispunt van drie rivieren. In de hoop de Russen tegen te houden verwoestten de Duitsers de bruggen. Er bleef nog één brug over. Toen het Rode Leger daarover de stad binnentrok zaten de inwoners gevangen. Vluchten kon niet meer. Honderden mensen pleegden in de dagen van 1 tot 4 mei zelfmoord. Ze hingen zichzelf op, schoten elkaar en zichzelf dood, sneden hun polsen door, moeders liepen met hun kinderen de rivier in en verdronken en nadat de stad in brand was gestoken waren degene die hadden gewacht blij als ze gif in huis hadden. Kleine Leute waren zij. De oorlog was de stad voorbij gegaan. En nu op de rand van vrede, brandde de hel alsnog. Op hun massagraf kwam te staan Doden uit vrije wil, gek geworden door de zin van het leven.

FlorianHuberFlorian Huber (1967) studeerde geschiedenis en economie. Hij schrijft draaiboeken en historische non-fictieboeken. Eerder schreef hij over de Val van de Muur, de aanslag in 1972 op het Olympisch Dorp en de aanslagen op 9 september 2001. Hij kreeg daarvoor talrijke prijzen.

De zelfmoordepidemie in Demmin staat model voor soortgelijke zelfmoordgolven in heel Duitsland, nadat het land de oorlog van 40-45 verloor. Soms was er sprake van massahysterie, vaak van weloverwogen acties. De Kleine Leute realiseerden zich dat hen de haat, de afschuw en woede van heel de wereld te wachten stond. Daarmee konden ze niet leven. Tel daarbij op de angst voor de soldaten van het Rode Leger; de bevolking was doodsbang gemaakt door de verhalen die hen vooruitgesneld waren. De soldaten waren beesten in uniform zonder enig respect voor het leven.

De auteur baseert zich op dagboeken, brieven, geschriften. Hij citeert uitgebreid uit de notities van een 35-jarige arts, Hans von Lehndorff. Ook ooggetuigenverslagen van gevluchten en overlevenden na de oorlog vormen bronnen voor de schrijver. En zo kan het gebeuren dat de lezer pagina na pagina de zakelijke opsommingen leest van het aantal zelfdoden per plaats, met als trieste hoogtepunten: ‘Lauenburg bij Gdingen: 600 bewoners kiezen uit vrije wil de dood. Occalitz in Pommeren: ‘alleen al in de houtvesterij hebben 62 mensen van de boerderij de dood gevonden door zich te verdrinken in het meer, door zich te laten doodschieten door de hoofdboswachter Täger, door vergiftiging en door ophanging’.

Huber wil geen verhaal vertellen, geen psychologische verklaring geven. Hij wil  een verzwegen geschiedenis gezicht geven. Om daarmee de grootste massazelfmoord van Duitsland de duisternis uit te trekken.

Aangrijpend, somber en indringend document.

Dit bericht is geplaatst in Alle Boeken, Geschiedenis, Tweede Wereldoorlog. Bookmark de permalink.