Maaike Sips – Monica, mijn vader. ISBN 978-90-5759-735-0, 286 pagina’s, €19,50. Amsterdam: Podium 2015.
Leven in ‘een verkeerd lijf’ is geen keuze, maar een strijd.
Cees Sips was een echte ‘vrouwen-man’, hij was een macho, gedroeg zich niet als een gezinsman, verkeerde graag in het openbare leven en hield ervan het middelpunt te zijn in aangenaam gezelschap. Hij ging scheiden en ontmoette Meintje, zij werd zijn begripvolle warme, tweede vrouw. En dan, als hij met pensioen gaat, neemt Cees afscheid van de man Cees. Hij wil verder gaan als Monica. Die wens, het verlangen een vrouw te zijn, beheerst hem al zijn hele leven. Cees Sips is een man die ‘in het verkeerde lichaam geboren is’. Hij is transgender, lijdt aan genderdysforie. Maar hij heeft tientallen jaren lang nooit geweten dat hij de enige niet was met die vreemde gevoelens, laat staan dat hij zich kon laten ‘ombouwen’. Hij verkleedde zich vaak stiekem als vrouw, dat wel. Voor de rest leidde hij een dubbelleven: macho en meisje tegelijk.
Sips vertelt zijn dochter Maaike dat hij eigenlijk Monica is, als hij – samen met Meintje – de definitieve beslissing heeft genomen dat hij de zware behandeling aangaat. Hij gaat aan de hormonen, hij gaat voortaan gekleed als vrouw het dagelijks leven in en hij krijgt, mits de artsen hem ‘goedkeuren’ een operatie met ‘vaginaplastiek door middel van penisinversie’.
Maaike Sips (1971) is journalist en maakt onder meer kunstprogramma’s en documentaires voor televisie en films voor bedrijven. De openbaring van vader Cees/Monica kwam voor Sips als een donderslag bij heldere hemel. Zij kreeg zijn toestemming over zijn dubbelleven te schrijven.
Sips realiseerde zich hoe eenzaam haar vader moest zijn geweest in zijn verborgen leven. En niet alleen hij, maar ook al die andere transgenders/transseksuelen van zijn generatie. Cees groeide op in de jaren vijftig, jongetjes waren stoer, knokten en voetbalden. Dát waren ook de verhalen die Cees zijn twee dochters vertelde. Nu, als Monica tegenover Maaike datzelfde leven reconstruerend, vertelt zij dat de kleine jongen naaipatronen overtrok uit de Burda, meisjesspelletjes deed en bovenmatig geïnteresseerd was in meisjeslijven: zo wilde hij ook zijn. Er komt een heel ander kind naar boven dan het kind waarover Cees vertelde.
Maaike Sips vraagt, Monica vertelt. Dát is de opzet van deze moedige reconstructie. Waarbij niet alleen Cees/Monica lof verdient voor alle openhartigheid waarmee dit verhaal is gekleurd, maar evenzeer dochter Maaike.
Want kinderen weten weliswaar dat hun ouders tenminste één keer per kind seks moeten hebben gehad, maar verder… Seks en ouders zijn geen combinatie en kinderen willen er niets van weten. Maaike Sips, aanvankelijk bevangen door datzelfde onbehagen, schudt die gevoelens af en vraagt dóór. Dat vergt moed.
Monica verhaalt over het continue gevoel van onbehagen en ongeluk, over de stiekeme relaties met vrouwen bij wie hij zich als vrouw mocht verkleden, over onvoorzichtige chatsessies later: eenmaal leidde dat tot chantage… Als je het verhaal over Cees’ leven leest, realiseer je je dat hij menigmaal langs de rand van de afgrond heeft gelopen. En je bent blij als hij – maar helaas erg laat – kennis maakt met het officiële medische circuit dat hem van Cees af zal helpen. Want éénmaal wordt hij ’s nachts wakker met hevige hartkloppingen. Hij denkt dat hij dood gaat. En als een mantra klinkt in zijn hoofd: ‘Ik. Mag. Niet. Als. Man. Mijn. Graf. In. Gaan.’ Cees is 70 als hij geopereerd wordt.
Een fascinerend boek, een tijdsdocument, een boek ook dat zou kunnen leiden tot begrip voor al diegenen die seksueel anders zijn dan wat de meerderheid als ‘normaal’ beschouwt.
Warm aanbevolen.