Griet op de Beeck – Kom hier dat ik u kus. ISBN 978-90-446-2310-9, 382 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: Prometheus 2015.
Zeer realistisch en diep menselijk verhaal over een niet functionerend gezin.
Na haar zeer succesvolle debuut komt de Vlaamse schrijfster Griet op de Beeck met haar tweede roman. De roman had een mooie start: DWDD-boek van de maand, tegenwoordig een enorme stimulans. Al weken behoort het in de boekwinkels bij de bestsellers en is er inmiddels al een elfde druk.
Het is een familieroman, die uit drie delen bestaat, met Mona, als hoofdpersoon. We maken Mona mee op respectievelijk 10-, 24- en 35-jarige leeftijd. De ontwikkeling van een onzeker meisje dat iedereen wil pleasen tot een zelfbewuste vrouw die eindelijk haar eigen weg wil gaan. Mona is een beklagenswaardig meisje met weinig liefde en aandacht in haar kindertijd en erkenning als volwassene. De auteur maakt duidelijk dat het voor een kind heel veel uitmaakt in wat voor gezin je opgroeit: je kiest je ouders niet uit. Mona heeft pech, ze komt veel te kort en zo ziet de lezer dat veel van wat in de jeugd misging nog lang meegedragen wordt.
Ze zeggen dat je ogen wennen aan het donker, maar hier, in dit kleine kamertje in de hoek van de kelder is de lucht pikzwart. De eerste zin van het boek vertelt over de opsluiting van Mona in de kelder. Een gewone straf van haar kille, strenge moeder. We maken haar niet al te lang mee, want ze komt om bij een auto-ongeluk. Het lukt Mona niet om te huilen. Al gauw komt er een nieuwe moeder. Marie is een verwend meisje van rijke ouders dat al direct erkend wil worden als moeder en van haar man heel veel aandacht wil hebben. Dit gelukt niet en ze verandert al gauw in een zuchtende, gefrustreerde vrouw vol zelfbeklag. Als ze zelf een kind krijgt is ze weer even tevreden. Toch loopt ze weg met de baby naar haar ouders. Mona gaat naar Marie en smeekt haar om weer thuis te komen.
In het tweede deel hebben Mona en haar broer Alexander het huis verlaten. Mona is een succesvol dramaturge en Alexander studeert voor arts. Hij is degene die wel zijn eigen keuzes maakt. Indrukwekkend en ook wel geestig is de passage dat Alexander thuiskomt met zijn elf jaar oudere vriendin Charlie. Hij heeft een paar mededelingen: ik ga trouwen met Charlie, we krijgen een kind en ik stop met mijn artsenstudie. Dat is even slikken!
Ogenschijnlijk heeft Mona ook haar draai gevonden in de maatschappij. Ze woont samen met een bekende schrijver, maar die is een dominante egoïst die ze voortdurend probeert te behagen. In haar werk als dramaturge is ze ver gekomen, want ze werkt voor één van de beste regisseurs van het land. Hij heeft haar zelf gevraagd. Maar ook bij deze aan coke verslaafde zeer dominante man danst ze naar zijn pijpen.
In het derde deel handelt het vooral om haar vader die in het ziekenhuis behandeld wordt voor darmkanker. De schrijfster spaart de lezer niet: in detail wordt de ziektegeschiedenis tot aan het sterven beschreven, dit had wel iets minder gekund. Wel is heel ontroerend te zien hoe hecht de band wordt tussen vader en dochter. Hoe groot is het contrast tussen de zeer hinderlijke en onrustige aanwezigheid van echtgenote Marie en de stille en liefdevolle begeleiding van zijn dochter Mona.
Kom hier dat ik u kus is een prachtig geschreven roman. Vooral de dialogen zijn zeer treffend. Als Nederlander moet je even wennen aan het Vlaams. Raadselachtig blijft de omslagfoto: een mistroostig ouder echtpaar in het wit op een witte bank met feesthoedjes en ballonnetjes. Ze moeten feestvieren, maar kunnen het niet. Misschien slaat het op de machteloosheid van de personages om zichzelf te zijn en zich niet te laten manipuleren.
Indrukwekkende roman over heel herkenbare gezinssituaties.