Donna Tart – Het puttertje. Vertaald uit het Engels (The Goldfinch) door Sjaak de Jong, Paul van der Lecq en Arjaan van Nimwegen. ISBN 978-90-234-8503-2, 927 Pagina’s, € 24,90. Amsterdam: De Bezige Bij 2013.
Derde roman van Donna Tartt.
Theo Decker zit in een koude hotelkamer aan een gracht in Amsterdam. Buiten is het gezellig en warm, het is bijna kerst. Binnen is de sfeer heel anders: kil en ziek. Het blijkt al snel dat er ‘iets’ aan de hand is, hoewel nog niet gelijk duidelijk is wat precies. Theo blikt terug op zijn leven, hij droomt of ijlt van zijn moeder die is overleden toe hij dertien was. Theo herinnert haar als een mooie vrouw en heeft prettige herinneringen aan haar. Hij geeft zichzelf de schuld van haar overlijden.
Zijn moeder overlijdt als gevolg van een bomaanslag in het Metropolitan Museum in New York waar zij samen met Theo naar toe was gegaan. Vlak voor de aanslag wijst zij hem op het schilderij van de Delftse schilder Carel Fabritius, het Puttertje. Theo overleeft op wonderbaarlijke wijze de terroristische aanslag, waarbij veel slachtoffers vallen. In zijn paniek grist hij het Puttertje van de muur, stopt het in zijn tas en neemt deze mee naar buiten.
Na de aanslag gaat Theo terug naar huis waar hij op zijn moeder wacht, dit is altijd al een afspraak tussen hen beide geweest. Als ze elkaar kwijtraken, altijd terug naar huis gaan. Theo weet dan nog niet dat zijn moeder overleden is. Als vervolgens blijkt dat zijn moeder de aanslag niet heeft overleefd wordt Theo overgedragen aan de pleegzorg die een gezin voor hem probeert te vinden. Hij komt terecht bij de welgestelde ouders van een klasgenootje. Na een tijdje komt zijn vader in beeld die hem komt ophalen, nadat hij lange tijd uit Theo’s leven verdwenen is geweest. Theo komt terecht in Las Vegas waar hij woont bij zijn vader en diens vriendin. Het schilderij heeft hij al die tijd bij zich, verstopt in een tas.
Nadat hij bij zijn vader terecht komt, sluit hij vriendschap met Boris. En daarmee krijgt zijn leven een hele andere wending. Drugs, gokken, kunstzwendel en zelfmoord passeren de revue.
Elke samenvatting van dit boek doet eigenlijk af aan de boeiende verhaallijn. Daarom volgen nu slechts enkele details. Na de aanslag maakt Theo in de verwarring waarin hij de weg naar buiten zoekt de laatste minuten mee van een man die hem al eerder was opgevallen vanwege het meisje bij hem, Pippa. De man blijkt de opa van Pippa te zijn. De liefde voor deze Pippa staat centraal in de poriën van dit prachtige geschreven boek, maar niet in de hoofdlijn.
Donna Tartt heeft met dit boek een prachtige levensgeschiedenis van zomaar een man beschreven. De beschrijvingen zijn zo intens dat het een boek is wat je niet weg kunt leggen. De hoofdpersoon, maar ook andere personages zoals Hobie, Pippa’s oom, en Pippa zijn zo prachtig geschreven dat ik ze bijna onder mijn nieuwe kennissen reken, hoewel Hobie nooit een vriend zal worden. De beschrijving van de aanslag en de minuten daarna, waarin Theo verdoofd en in shock de weg naar buiten probeert te vinden zonder dan nog te weten dat zijn moeder is overleden is subliem!
Toch zijn er ook wat mitsen en maren over dit boek te noemen hoewel deze niet de boventoon voeren. Het boek is meer dan 900 bladzijden en sommige passages, zoals het drugsgebruik van Theo, vond ik wel wat te uitgebreid beschreven. Ze voegen niet echt iets toe aan het verhaal. Daarnaast is het boek ook een soort puzzel: telkens vraag je je af waar het precies heen gaat en hoe het zal eindigen. Op het moment dat je dat allemaal duidelijk hebt, gaat Tartt dit in de laatste 20 bladzijden nog een keer helemaal uitleggen. Dit doet zij op een manier die bijna aan Baantjer doet denken. Jammer, blijkbaar onderschat ze het intelligentie niveau van haar lezers. Maar dit doet zoals gezegd niets af aan dit prachtige verhaal dat ik aan iedereen kan aanraden.
Het puttertje is na De verborgen geschiedenis en De kleine vriend de derde roman van Donna Tartt. Haar eerste roman werd met heel veel lof ontvangen, waarna het niet lukte om de verwachtingen bij het tweede boek waar te maken. Ik heb de andere twee boeken niet gelezen maar verheug mij nu enorm op De verbogen geschiedenis!