Christian van der Heijden – Paus Franciscus. De nederigheid aan de macht. ISBN 978-90-435-2243-4, 160 pagina’s, € 16,95. Utrecht: Uitgeverij Kok 2013.
Van Ratzinger naar Bergoglio
Het aftreden van Paus Benedictus XVI en de verkiezing van de Argentijnse Jezuïet Jorge Bergoglio (zie ook https://www.leeskost.nl/?p=2311) heeft veel losgemaakt, niet alleen in de Rooms-Katholieke Kerk, maar ook ver daarbuiten.
De journalist en ex-priester Christian van der Heijden deed in 2005 verslag voor de omroep RKK van het overlijden en de uitvaart van Paus Johannes Paulus II en van het presconclaaf, het conclaaf en het aantreden van Benedictus XVI. De aankondiging door de laatste van zijn aftreden op 11 februari 2013 kwam voor velen als een donderslag bij heldere hemel. Wederom vertrekt Van der Heijden naar Rome om getuige te zijn van het afscheid van Benedictus, de keuze van diens opvolger en alles wat daaraan voorafgaat. In dit boekje doet hij hier verslag van.
Benedictus’ aankondiging van zijn aftreden was zonder meer een historische gebeurtenis. Het vrijwillig aftreden van een paus was sinds 1415. De auteur geeft ons hierover een stukje kerkgeschiedenis. Direct na de aankondiging waren er veel vragen. Welke titel zou de afgetreden paus meekrijgen, welke kleding zou hij dragen en nog veel meer. Van der Heijden verhaalt hoe daar langzaam duidelijkheid over komt. Hij woont de afscheidsceremonies van Benedictus bij en vertelt over zijn ontmoetingen met onder meer Vaticaankenners en de speculaties over de nieuwe paus.
Nadat Benedictus zich heeft teruggetrokken in de pauselijke zomerresidentie Castel Gandolfo en de pausloze periode (sede vacante: de zetel van de Bisschop van Rome is vacant) is ingegaan begint op maandag 4 maart het zogenaamde preconlaaf, de dagelijkse bijeenkomst van alle aanwezige kardinalen. Sommige kardinalen spelen zich in de kijker, anderen doen hun best buiten de publiciteit te blijven. De Amerikaanse kardinalen houden zelfs een dagelijkse persconferentie, wat hen niet door alle collega’s in dank wordt afgenomen.
Intussen hangen in de etalage van de winkel van de pauselijke kleermaker Lorenzo Gammarelli drie witte soutanes in de maten small, medium en large, waaruit de pasgekozen paus één direct na zijn verkiezing zal dragen.
Dinsdag 12 maart begint het conclaaf en na de vijfde stemronde is er opeens weer een paus, de Argentijnse jezuïet Jorge Bergoglio (76), aartsbisschop van Buenos Aires, die voor zichzelf de naam Franciscus heeft uitgekozen. Voor de meesten een volslagen verrassing. Wie is deze Zuid-Amerikaan met Italiaanse roots die met zijn eerste toespraak meteen de harten van de mensen weet te raken: ‘Voordat de bisschop zijn mensen zegent, vraag ik u tot de Heer te bidden dat hij mij zegent’. De auteur doet ook nog verslag van het opmerkelijke begin van het pontificaat van Franciscus met allerlei details die de man tekenen, voordat hij de thuisreis aanvaardt.
In een nabeschouwing wordt onder meer gepoogd wordt de verrassende keus van Bergoglio te verklaren en enigszins gespeculeerd over het verdere verloop van het pontificaat. Het boek wordt gecompleteerd door een korte biografie.
Dit goedgeschreven boek is niet alleen geschikt voor katholieken, maar ook voor andere geïnteresseerden in het Vaticaan en wat zich daar allemaal afspeelt.
Dit boek is tevens op woensdag 9 oktober 2013 uitgebreid besproken in het programma Puur Cultuur op MeerRadio. Deze bespreking treft u aan in het onderstaande geluidsfragment.