De oude meester op zijn best

John le Carré – Een broze waarheid. Vertaald uit het Engels (A Delicate Truth) door Rob van Moppes. ISBN 978-90-218-0870-3, 336 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: Luitingh-Sijthoff 2012.

Beklemmende sfeertekening.

In het midden van de jaren zeventig maakte ik kennis met de realistische spionageromans van Eric Ambler (1909-1998). Ik trof er een groot aantal aan in een Maltese dorpsbibliotheek en verslond ze. Amblers boeken gingen vaak over amateurs die te maken kregen met harde criminelen en spionnen. Ambler kan worden gezien als de voorloper van Graham Greene en John le Carré, die dat allebei ook erkenden.

Toen ik zo’n beetje alle boeken van Eric Ambler had uitgelezen begon ik aan John le Carré (pseudoniem van David John Moore Cornwell, 1931-), uiteraard eerst met de boeken over de zo ‘gewone’, maar toch uitzonderlijke George Smiley, een soort anti-James Bond, die tijdens de Koude Oorlog werkte voor The Circus, ofwel MI6, de Britse spionagedienst.

Onder de bewonderaars van Le Carré, die vorig jaar een eredoctoraat van de Universiteit van Oxford kreeg, bevindt zich onder andere de Birmese Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi, die zijn boeken las tijdens haar jarenlange huisarrest.

Het einde van de Koude Oorlog betekende niet het einde van de wereld van spionage en contraspionage en La Carré bleef hierover publiceren. Zo genoten velen met mij van onder meer The Little Drummer Girl (De lokvogel), A Perfect Spy (Een volmaakte spion), The Night Manager (de ideale vijand), The Tailor of Panama (De kleermaker van Panama) en The Constant Gardener (De toegewijde tuinier). Ik las ze allemaal in het Engels, maar van dit boek kreeg ik de Nederlandse vertaling in handen en ik heb de originele versie niet gemist: al lezende werd ik zoals gebruikelijk helemaal ondergedompeld in de typische sfeer die Le Carré steeds weet op te roepen. Een compliment aan de vertaler.

Het boek heeft eigenlijk twee hoofdpersonen. De één is Kit Probyn, ‘middelhoge’ ambtenaar ‘op één van de meer prozaïsche afdelingen van Hare Majesteits ministerie voor Buitenlandse en Gemenebestzaken’, een niet ver meer van zijn pensioen verwijderde zogenaamde ‘laagvlieger’ – ‘een betrouwbare employé … die zijn beste tijd heeft gehad! Functievereisten: een passende, weinig opzienbarende staat van dienst, zijn toekomst achter zich. Een goudeerlijk werkpaard van Buitenlandse Zaken, geen kapsones, nog één kogel in zijn magazijn voor hij met pensioen gaat’. De ander de jonge veelbelovende diplomaat Toby Bell, een netwerker pur sang, weliswaar kritisch op de oorlog tegen Irak, maar pragmatisch carrière makend.

Probyn wordt door de nieuwe ‘dynamische’ onderminister Fergus Quinn, ‘een Schotse branieschopper, een pseudo-bête intellectuelle uit de stal van New Labour’, op een schimmige missie naar Gibraltar gestuurd. Hij krijgt de naam Paul en moet met een geheime militaire eenheid in samenwerking met Ethical Outcomes, een Amerikaanse particuliere defensieaannemer, een belangrijke jihadistische wapenhandelaar oppakken. Deze Operatie Wildlife lijkt een succes en Probyn krijgt een mooie baan in het Caraïbisch gebied en een adellijke titel.

Bell wordt privésecretaris van Fergus Quinn, maar mag hem niet en vertrouwt hem nog minder. Diens nauwe banden met de Amerikaanse ‘spionagewinkelier’ Jay Crispin maken hem nog meer wantrouwig. Hij maakt illegaal bandopnames van het gesprek russen Crispin en Quinn, waarin de actie in Gibraltar wordt besproken.

Wanneer Sir Kit Probyn zich na zijn pensionering terugtrekt in het noorden van Cornwall wordt hij opgezocht door de klokkenluider Jeb, die hem vertelt dat er tijdens Operatie Wildlife onschuldige slachtoffers zijn gevallen, maar dat alles in de doofpot is gestopt. Probyn, zijn vrouw en zijn dochter kunnen hier niet mee leven en willen dit aan de kaak stellen. Ook Bell komt in contact met Jeb en Probyn en besluit hen te steunen. Maar dan breekt de hel los….

Het boek is van begin tot einde adembenemend spannend. Superlatieven schieten te kort.

Een meeslepende roman. Le Carré stelt zijn vele fans niet teleur en krijgt met dit boek er vast nog veel liefhebbers bij.

Aan dit boek werd tevens uitgebreid aandacht besteed in de boekenrubriek LeesKost van het programma MeerInformatief op MeerRadio (donderdag 13 juni 2013). Klik op eenbrozewaarheid om de bespreking te beluisteren.

Dit bericht is geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller, Literaire roman. Bookmark de permalink.